Back to search results

2.16.49 Inventaris van het archief van het Ministerie van Waterstaat: Directie van de Waterstaat: Kabinet, 1930-1950

Enter a search query
PreviousNext

Archief

Titel

2.16.49
Inventaris van het archief van het Ministerie van Waterstaat: Directie van de Waterstaat: Kabinet, 1930-1950

Auteur

P.H.M. van Riet, J. Gaillard

Versie

24-10-2019

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1984 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Directie van de Waterstaat: Kabinetsarchief
Waterstaat / Kabinetsarchief

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1930-1950

Archiefbloknummer

W23182

Omvang

; 304 inventarisnummer(s) 2,50 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Ministerie van Waterstaat / Directie van de Waterstaat / Kabinet, , 1930-1950

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het eerste deel van het kabinetsarchief van de Directie van Waterstaat over de periode 1930-1950 omvat chronologische ingangen bestaande uit agenda's en klappers. Het tweede deel is zaaksgewijs gerubriceerd rond tal van onderwerpen, zoals organisatorische kwesties, personeelsaangelegenheden, commissies, de Dienst der Zuiderzeewerken, waterstaatkundige werken (bruggen, wegen, kanalen en havens) en landsverdediging en wederopbouw.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
In april 1926 bracht de Commissie voor de reorganisatie van de Rijkswaterstaatsdienst aan de minister van Waterstaat verslag uit van het door haar ingestelde onderzoek ( Zie inv. nr. 4 van het Archief van de Commissie voor de reorganisatie van de Rijkswaterstaatsdienst. Voorlopige Inventaris. J. Vos. Ministerie van Verkeer en Waterstaat. ) . Hierop volgend werd met het Koninklijk besluit van 22 juni 1929, Stbl. nr. 328A, de wijziging geregeld van de inrichting van de Rijkswaterstaatsdienst, zoals die was vastgesteld in het zogenaamde Organiek Besluit, het Koninklijk Besluit van 17 juli 1920, Stbl. nr. 612.
De taken van de Rijkswaterstaatsdienst waren in artikel 1 van dit laatste K.B. vastgesteld en zij bleven onveranderd luiden:
  1. De Rijkswaterstaatsdienst onder de bevelen van Onzen Minister van Waterstaat omvat den dienst ten aanzien van:
    1. Het verzamelen van gegevens voor de nauwkeurige kennis van den waterstaatstoestand des lands ("algemeene dienst");
    2. Aanleg, beheer en onderhoud van - en toezicht over waterstaatswerken;
    3. Het oppertoezicht over alles wat den Waterstaat betreft;
    4. De zorg voor de naleving der wetten en verordeningen, overeenkomsten, concessiën en vergunningen betreffende den "Waterstaat";
    5. In het algemeen alle waterstaatsaangelegenheden van Rijksbelang.
  2. De Rijkswaterstaatsdienst betreffende de spoorwegen is, evenals de dienst der landsgebouwen, onderwerp van afzonderlijke regeling.
De reorganisatie van de Rijkswaterstaatsdienst werd pas per 1 april 1930 van kracht bij K.B. van 21 maart 1930, nr. 20. Met ingang van die datum kregen de twee Inspecteurs-Generaal, ir. G. Rooseboom en ir. A.R. van Loon, eervol ontslag onder dankbetuiging voor de gewichtige diensten aan den lande bewezen. De Rijkswaterstaat kwam nu onder de eenhoofdige leiding te staan van de Directeur-Generaal, ir. J.A. Ringers, die belast werd met het algemeen beleid van de gehele dienst.
De Directeur-Generaal werd ter zijde gestaan door een Directie van de Waterstaat, die de werkzaamheden te verrichten kreeg welke tot dusverre aan de Afdeling Waterstaat (Technische zaken) waren opgedragen ( Zie beschikking van de minister van Waterstaat van 24 maart 1930, nr. 164, afd. Comptabiliteit (Kabinet). ) . Die werkzaamheden hielden verband met de volgende onderwerpen:
  • voorbereiding en toepassing van wetten betreffende de Waterstaat;
  • onteigeningswetten voor de Rijkswaterstaatwerken;
  • aanleg, verbetering en onderhoud van waterstaatwerken;
  • riviercorrespondentie;
  • subsidies;
  • opruimen van wrakken;
  • kaarten;
  • statistieken der binnenlandse scheepvaart;
  • personeel van de Rijkswaterstaat;
  • Geologische Dienst;
  • publicering van wetten, besluiten, aanschrijvingen enz.;
  • aangelegenheden betreffende de Zuiderzeewerken;
  • Zuiderzeesteunwet en personeel van die dienst.
Ten behoeve van de uitvoering van de dienst was het rijk verdeeld in directies; de directies werden verder onderverdeeld in districten en arrondissementen. Een directie kwam onder leiding van een hoofdingenieur-directeur te staan. Aan het hoofd van een arrondissement, respectievelijk een district werd een hoofdingenieur aangesteld. Het aantal en de samenstelling van deze dienstonderdelen werd voortdurend aangepast aan de behoefte. Met het Koninklijk Besluit van 6 oktober 1932, Stbl. nr. 487, werd de hele tekst van het Organiek Besluit herzien, omdat het aanbeveling verdiende naast de wijzigingen van organisatorische aard, waarmee in 1929 een aanvang was gemaakt, ook wijzigingen om technische en andere redenen aan te brengen ( Zie inv. nr. 151: toelichtend schrijven bij brief van 5 september 1933, nr. 17, Kabinet, aan H.M. de Koningin houdende de aanbieding van het ontwerp-besluit tot vaststelling van de inrichting van de Rijkswaterstaatsdienst. ) .
Door een wijziging van het Organiek Besluit vastgesteld bij Koninklijk Besluit van 22 februari 1936, Stbl. nr. 563, kreeg de Directeur-Generaal de bevoegdheid ten burele van de hoofdingenieurs-directeuren afdelingen te vormen voor de behandeling van zaken betreffende bepaalde delen van het gebied of bepaalde delen van het werk ener directie. Hierna zijn in de periode, die door dit archief bestreken wordt, geen ingrijpende wijzigingen meer in het Organiek Besluit aangebracht.
Bronnenmateriaal
Inventaris Ministerie van Waterstaat (1906-1929) Algemeen Rijksarchief. Tweede Afdeling. Schaarsbergen, 1979. Plaatsingslijst van de archivalia betreffende de Directie van de Waterstaat en de Afdeling Waterstaatrecht (1930-1949). Algemeen Rijksarchief. Tweede Afdeling. 1980. Plaatsingslijst van de archivalia van het Ministerie van Waterstaat :
  • Afdeling Kabinet;
  • Generaal Secretariaat;
  • Kabinet en Secretarie;
  • Comptabiliteit en Personeels- en Sociale Zaken (1906-1945).
  • Algemeen Rijksarchief. Tweede Afdeling. 1980.
Voorlopige inventaris van het archief van de Commissie voor de reorganisatie van de Rijkswaterstaatsdienst. J. Vos. Ministerie van Verkeer en Waterstaat.
Geschiedenis van het archiefbeheer
In het Kabinetsarchief van de Directie van de Waterstaat zijn die bescheiden ondergebracht, die betrekking hebben op vraagstukken van algemene aard en die in de meeste gevallen een vertrouwelijk karakter hadden. Het woord "kabinet" had dan ook veelal de betekenis van geheimhouding; met andere woorden een rubricering avant-la-lettre, waarvoor pas bij de invoering van het Rubriceringsvoorschrift 1949 regels zijn gesteld.
Voor het ontstaan van de Directie van de Waterstaat vormden de kabinetsbescheiden, die de afdeling Technische Zaken en de afdeling Administratieve Zaken betroffen, samen met de kabinetsbescheiden van de andere ministeriële afdelingen het centrale kabinetsarchief. Dit archief werd bijgehouden op de afdeling Kabinet en Secretarie, welke afdeling - zoals vermeld in de Staatsalmanakken uit de periode 1930-1950 - direct onder de minister of de secretaris-generaal stond.
Na de reorganisatie per 1 april 1930 zijn de kabinetsbescheiden van de Directie van de Waterstaat nog enige maanden bij de afdeling Kabinet en Secretarie geregistreerd. Het Kabinetsarchief van deze directie is in de loop van 1930 gedecentraliseerd. De eerste inschrijving in de agenda van het in deze inventaris beschreven archief dateert uit eind augustus van dat jaar. Hieruit en uit de overplaatsing in de maanden augustus en september van een aantal administratieve krachten van de afdeling Kabinet en Secretarie naar de directie ( De inschrijving van de beschikkingen is terug te vinden in de index van de afdeling Comptabiliteit, 1906-1945: - 28 aug. 1930. beschikking houdende verplaatsing naar Dir. Wat. mej. G.K. Uden Masman, adj. commies, en mej. S. de Leeuw, schrijver 2e kl.; - 22 sept. 1930. nr. 157. beschikking houdende overplaatsing adj. commies J.W.A. Luyten, schrijver 2e kl. J. Zwietink en arbeidscontractanten J.M. Lukaart en A.H.M. Daalmeyer; - 29 sept. 1930. nr. 561. beschikking houdende overplaatsing vd afd. K en S naar de Dir. vd Wat. van H.J. de Vroom, Y.N. Smit, J.C. van Gelder, D. Duran, H.J.M. van Batenburg en P.J. van Beek.
De bescheiden zijn niet meer aanwezig. )
. valt op te maken, dat vanaf dat tijdstip het Kabinetsarchief van de Directie van de Waterstaat bij deze directie is gevormd.
Het archief is in 1972 bij het Centraal Semi-statisch Archief van het ministerie van Verkeer en Waterstaat binnengekomen. De inventarisatiewerkzaamheden zijn grotendeels verricht door P.H.M. van Riet. Voor de afronding hiervan heeft J. Gaillard zorg gedragen. Na overpakking neemt het archief 2,4 meter plankruimte in beslag.
De verwerving van het archief
Overbrenging van een overheidsarchief
De verwerving van het archief
Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

Inhoud en structuur van het archief

Selectie en vernietiging
Reeds voor de aanvang van de inventarisatie was het archief geschoond op dubbelen. Voor vernietiging van bescheiden betreffende het verlenen van koninklijke onderscheidingen aan particulieren en aan personeelsleden werd in 1981 een positief advies verkregen van de Algemeen Rijksarchivaris. Verdere vernietiging heeft niet plaatsgevonden.
Embedded Image
Overzicht van soorten van vernietigde stukken, behorende bij de verklaring van vernietiging d.d. 23 oktober 1981:
Uit het Kabinetsarchief van de Directie van de Waterstaat de correspondentie betreffende het verlenen van Koninklijke onderscheidingen aan particulieren en aan personeelsleden, over de periode 1930-1950.
Embedded Image
Ordening van het archief
Het archief was ontvangen in twee delen. Het eerste deel was geordend volgens een rubriekenstelsel, met agenda en klapper. Het tweede deel bestond uit dossiers, die achteraf waren samengesteld uit stukken afkomstig uit de rubriekenverzameling. Deze dossiers waren geordend volgens de code van de Rijkswaterstaat. Bij het inventariseren zijn de dossiers volgens de oude orde teruggeborgen. In de dynamische periode werden de rubrieken betiteld als dossiers. Om verwarring te voorkomen is die niet-archivistische betekenis van dossier in deze inventaris niet overgenomen, maar vervangen door het woord rubriek.
De berging in de oude rubrieken is in deze inventaris gehandhaafd. Binnen de rubrieken waren de bescheiden oorspronkelijk chronologisch geordend. Om nu het archief toegankelijker te maken is binnen deze rubrieken de chronologie losgelaten. Een zaaksgewijze ordening is hiervoor in de plaats gekomen, waardoor nu de samenhang van de stukken binnen een zaak naar voren komt.
De ingangen, de agenda's en de klappers, blijven door de handhaving van de oude rubrieksgewijze hoofdindeling hun nut behouden. De agenda's werden per kalenderjaar bijgehouden. Over een periode van 20 jaar is daardoor een verschuiving opgetreden in de rubrieksaanduidingen. Het werd daarom wenselijk geacht om naast deze door de administratie gemaakte ingangen te beschikken over een schematischer ingedeeld archiefoverzicht.
Voor de bescheiden betreffende de uitvoering van de werkzaamheden opgedragen aan de Directie van de Waterstaat raadplege men het archief van deze directie, dat al is overgebracht naar de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksarchief.
In 1950 trad het Besluit Post- en Archiefzaken Rijksadministratie, Stbl. K 425, in werking, waardoor een zaaksgewijze ordening werd voorgeschreven. In dat jaar ging de Rijkswaterstaat over op een zaaksgewijs ordeningssysteem, dat was gebaseerd op een archiefclassificatieschema opgezet door de heer C. Huisman ( Zie archiefcode Rijkswaterstaat (voorontwerp), september 1980, Inleiding. ) . Het in deze inventaris beschreven Kabinetsarchief van de Directie van de Waterstaat werd dan ook in 1950 afgesloten.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Directie van de Waterstaat: Kabinetsarchief, nummer toegang 2.16.49, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Waterstaat / Kabinetsarchief, 2.16.49, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Bijlagen

Inventories