2.19.153 Inventaris van het archief van de 'Groep van 19 (22)' inzake de tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraffen van de 'Twee van Breda', 1988-1989

Het dossier bevat de volgende documenten: (genummerd en geordend per datum.)

1. 6-1-88: In een bestuursvergadering van de Stichting Dienstencentrum 1945-200 stelt voorzitter W.Ch.J.M. van Lanschot de kwestie "Twee van Breda" ter discussie. In den lande, ook in kringen van het voormalig verzet en vervolgden, is toenemende onvrede waarneembaar over de voortzetting van de gevangenhouding van deze oorlogsmisdadigers. Als beletsel voor hun vrijlating heeft voor een aantal organisaties uit die kringen o.m. het argument gegolden dat de Duitse oorlogsmisdadigers nooit openlijk hun schuld hebben belden en hun spijt hebben betuigd. Toen Fischer en Aus der Fünten daar bij een brief van 2 februari 1987 alsnog uitdrukking aan hebben gegeven hebben de organisaties die brief voor kennisgeving aangenomen. Elke verdere reactie is uitgebleven. De gedachte is nu opgekomen om een aantal gezaghebbende rechtsgeleerden, politici, publicisten en oud- verzetsdeelnemers zich gezamenlijk met een schriftelijke stellingname tot de Regering te doen wenden, teneinde de kwestie nog eens opnieuw aan de orde te stellen. Bij de hierop volgende discussie brengt Nijsse in herinnering dat prof. P.R. Baehr, zelf joods vervolgde tijdens de bezetting en nu o.m. vooraanstaand bestuurslid van Amnesty International, er van moest weerhouden om, als gast- spreker bij de Nationale Bevrijdingsmanifestatie op 5 mei 1987 in de Nieuwe Kerk te Amsterdam, de ontoelaatbaarheid van de ongelimileerde gevangenhouding van "de Twee van Bredäexpliciet in zijn toespraak op te nemen. Mogelijk zou hem kunnen worden verzocht een eerste aanzet te maken voor het aan de Regering voor te leggen stuk. Dit idee wordt overgenomen; de namen van een aantal mogelijke medestanders passeren de revue. Besloten wordt dat prof. Baehr en mr. Th.J.A.M. van Lier, oud-lid van de Raad van State, zullen worden uitgenodigd voor een gesprek met Van den Heuvel en Nijsse, ter nadere bespreking van het plan, resp. voor de opstelling van een lijst van personen, die voor medewerking daaraan zouden kunnen worden uitgenodigd.

11-2-88: Mr. van Lier betoont zich in een gesprek met Van den Heuvel en Nijsse akkoord met het initiatief en zal een aantal daarvoor in aanmerking komende personen polsen over hun bereidheid tot participatie.

15-2-88: Prof. Baehr verklaart zich in een gesprek met dezelfde gesprekspartners bereid tot medewerking aan het initiatief en zal een discussiestuk opstellen.

2. 22-2-88: Prof. Baehr dient zijn toegezegde bijdrage in.

3. 29-2-88: 14 persoenen, alsmede de 7 bestuursleden van de Stichting Dienstcentrum 1945-2000, worden uitgenodigd voor een eerste oriënterende bespreking in Hotel Promenade te Den Haag op 23 maart 1988.

4 t/m 8. 2-3-88 t/m 5-3-88: 5 personen reageren schriftelijk op de uitnodiging: de overigen telefonisch, allen in positieve zin.

9. 7-3-88: Mededeling aan uitgenodigde personen i/z wijziging aanvangstijdstip 23 maart en toevoeging 22e naam aan lijst van deelnemers.

23-3-88: Eerste bijeenkomst in Hotel Promenade. Aanwezig zijn 19 personen; bericht van verhindering van 3 personen. Het besprokene is niet genotuleerd. Afgesproken wordt dat de heren Enschedé, Polak en Simons een eerste concept zullen opstellen voor een advies aan de Regering.

10. 30-3-88: Prof. Enschedé zendt het concept- advies aan de voorzitter van de Groep van 22.

11. 11-4-88. Vz. van Lanschot, kennisgenomen hebbende van het concept van prof. Enschedé c.s., acht de juridische argumenten, hoe uitstekend ook, niet voldoende om de Regering tot herziening van het tot dusver ingenomen standpunt te bewegen. In een brief aan Van den Heuvel formuleert de Vz. enkele andere overwegingen, die samen met de juridische argumenten de basis zouden moeten vormen van het aan de Regering te adresseren stuk. E.a.a. zou mogelijk de vorm kunnen hebben van een "Petitie".

12. 11-4-88: Notitie Nijsse aan Van den Heuvel, mede n.a.v. een telefoongesprek met Vz. van Lanschot over de door deze voorgestelde aanvullingen op het stuk van prof. Enschedé c.s. en de gedachte het geheel in de vorm van een Petitie te gieten.

13. 12-4-88: Brief prof. Enschedé aan Van den Heuvel m.b.t. het conceptadvies (zie 30-3-88). Tevens bijgevoegd een copie van een brief van dhr.J.le Poole aan de Minister- President dd. 7-4-88.

14. 18-4-88: Tweede bijeenkomst in Hotel Promenade. Het besprokene is niet genotuleerd. Ter vergadering wordt ter lezing en bespreking uitgereikt een concept- Petitie, opgesteld n.a.v. de aantekeningen van de Vz. De benaming "Petitie" wordt door de vergadering niet juist geacht. Een redactiecommissie, bestaande uit de heren dr. Samkalden, prof. Simons en Nijsse wordt verzocht op basis van de tot dusver geproduceerde stukken het concept op te stellen voor een aan de Regering te richten Aide Memoire.

15-16. 22-4-88: Ten huize van prof. Simons bespreekt de redactiecommissie een door Nijsse opgesteld concept- Aide Memoire, hetwelk wordt bijgesteld en herzien in een aan de Minister- President en de Minister van Justitie gerichte Notitie.

17. 2-5-88: Derde bijeenkomst in Hotel Promenade. Het besprokene is niet genotuleerd. In deze vergadering wordt de definitieve tekst vastgesteld van een brief aan de genoemde bewindslieden, die met het oog op de gewenste geheimhouding niet per post zal worden verzonden, doch aan hen zal worden overhandigd tijdens een telefonisch door de Vz. aan te vragen gesprek, waaraan namens de Groep van 22 zal worden deelgenomen door de dames mr. L.A. Barendsen- Cleveringa, M. Gardeniers- Berendsen en de heren W. Ch.J.M van Lanschot, mr. Th. J. A. M. van Lier, prof. mr. d. Simons en H.J. Teengs Gerritsen. Teneinde de indruk weg te nemen dat het initiatief geheel of grotendeels uit de Raad van State als zodanig zou voortkomen, wordt overeengekomen dat de brief niet medeondertekend zal worden door de heren mr. Kapteijn, mr. Polak en dr. Veringa. Er resteren dus 19 ondertekenaars.

11-5-88: De tekst van de brief, gedateerd 11 mei 1988, wordt in afschrift gezonden aan de leden van de Groep, met het verzoek een exemplaar van de daarbij gevoegde handtekeningenlijst ondertekend aan het Dienstencentrum te retourneren.

18. 17-5-88: Aan de leden van de Groep van 19(22) worden de naamlijsten gezonden van de bestuurleden van het Centraal Orgaan Voormalig Verzet en Slachtoffers, resp. van de Commissie van Onafhankelijke Personen, die door de regering in zaken betreffende het gratiëringsbeleid dienen te worden gehoord.

19. 5-7-88: Na daartoe telefonisch te zijn uitgenodigd heeft de delegatie uit de Groep van 19(22) een gesprek met de Minister- President, drs. R. Lubbers, en de Minister van Justitie, mr. F. Korthals Altes. Verslag mevr. Gardeniers.

20. 6-7-88: Brief Vz. Van Lanschot aan MP en MvJ betreffende voorlopig stilzwijgen over het besprokene en instemming met vervolg- gesprek in september 1988.

21. 25-8-88: Uitnodiging leden Groep van 19(22) voor bijeenkomst in Hotel Promenade op 9 september 1988.

22. 9-9-88: Vierde bespreking in Hotel Promenade. Het besprokene is niet genotuleerd. De bijeenkomst beperkt zich tot een uitwisseling van informatie. Ter tafel komt het resultaat van een AVRO/ NIPO- enquête over de eventuele vrijlating van de "de Twee van Breda".

23. 5-1-89: Vervolg- gesprek van de delegatie uit de Groep van 19(22) met de MP en de MvJ. Verslag mevr. Gardeniers.

24. 5-1-89: Uitnodiging aan leden Groep van 19(22) voor een bijeenkomst in Hotel Promenade op 17 januari 1989.

25. 11-1-89: Brief van prof. Baehr inzake verhindering op 17 januari; tevens reactie op verslag bespreking met bewindslieden.

26. 17-1-89: Vijfde bespreking in Hotel Promenade. Beknopt verslag/ besluitenlijst.

27. 19-1-89: Brief Vz. Van Lanschot aan beide Ministers met toezending verslag van de op 5 januari gevoerde bespreking. Tevens verzoek om toezending van een procedure- voorstel vóór medio februari.

28. 20-1-89: Notitie prof. Enschedé, bedoeld in pt. 5 van de besluitenlijst van 17 januari.

29

21-1-89: Na een telefonische uitnodiging door de MP aan Vz. Van Lanschot, heeft de delegatie -i.v.m. ziekte van prof. Simons aangevuld met dr. Samkalden- in het Catshuis een voortzetting van het gesprek met de MP en de MvJ van 5 januari. Aansluitend worden, in aanwezigheid van de delegatie, de fractievoorzitters in de Tweede Kamer van het CDA, de PvdA, de VVD, D'66 en de SGP op persoonlijke titel door de bewindslieden geïnformeerd over het voornemen van de Regering tot vrijlating van "de Twee van Bredä. Verslag mevr. Gardeniers, pag. 1 t/m 10.

29

23-1-89: Voortzetting van de gesprekken met de Voorzitter van de Tweede Kamer en de fractievoorzitters van de PPR, de PSP, het GPV en de RPF. Verslag mevr. Gardeniers, pag. 11 t/m 16.

29. 24-1-89: Gesprekken van MP en MvJ, in aanwezigheid van de delegatie (m.u.v.dr. Samkalden), met personen uit kringen van het voormalig verzet en vervolgden. Verslag mevr. Gardeniers, pag. 17 t/m 22.

30. 24-1-89: Brief van de Minister van Justitie aan alle leden van de Groep van 19 met toezending copie- brief van gelijke datum (met bijlagen) aan de Voorzitter van de Tweede Kamer, betreffende de tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraffen van "de Twee van Breda".

31. 24-1-89: Toezending aan leden Groep van 19(22) van het verslag/ besluitenlijst dd. 17 januari 1989 en de notitie van prof. Enschedé dd. 20 januari 1989.

32. 27-1-89: Brief prof. Enschedé met voorstel tot wijziging van het vergaderverslag van 17 januari 1989.

33. 13-2-89: Brief mevr. Gardeniers aan de delegatieleden inzake de definitieve tekst van het verslag van de op 21, 23 en 24 januari 1989 bijgewoonde besprekingen.

34. 6-4-89: Brief Nederlands Auschwitz Comité aan Groep van 19, betreffende de tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraffen van "de Twee van Breda".

35. 2-5-89: Toezending aan leden Groep van 19(22) van een copie van de brief van het Auschwitzcomité en van een wijzigingsblad van het vergaderverslag van 17 januari 1989.

36. 5-5-89: Brief van prof. Simons met het concept voor een eventueel antwoord aan het Auschwitzcomité en toezending tekst van een door hem in het N.I.W van 24 februari 1989 geplaatste verklaring.

37. 10-5-89: Op verzoek van Vz. Van Lanschot komt de delegatie bijeen teneinde overleg te plegen over: - het al dan niet beantwoorden van de brief van het Nederlands Auschwitz Comité dd. 6 april 1989; - de vorming en bewaring van een dossier met betrekking tot de activiteiten van de Groep van 19(22). Verslag Nijsse

38. 12-7-89: Mededeling aan leden Groep van 19(22) betreffende het in gesloten bewaargeving deponeren van het dossier m.b.t. de activiteiten van de Groep van 19(22) in een kluis van De Nederlandsche Bank N.V. te Amsterdam.

39. 16-8-89: Brief Vz. Van Lanschot aan de Minister van Justitie betreffende de deponering van vorenbedoeld dossier bij De Nederlandsche Bank N.V. te Amsterdam.

40. 16-8-89: Brief Vz. Van Lanschot aan de Minister- President betreffende de deponering van vorenbedoeld dossier bij de Nederlandsche Bank N.V. te Amsterdam. Aan het dossier is toegevoegd een bundel perspublicaties, grotendeels geselecteerd door de Afd. Interne Voorlichting van de Rijksvoorlichtings dienst.