Back to search results

1.05.11.07 Inventaris van het digitaal duplicaat van het archief van de Controleur-Generaal van Financiën en andere comptabele ambtenaren in Suriname, (1780) 1828-1903 (1911)

Download finding aid as PDFDownload finding aid as XML

Look into the research guide

Enter a search query
PreviousNext

Description

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

1.05.11.07
Inventaris van het digitaal duplicaat van het archief van de Controleur-Generaal van Financiën en andere comptabele ambtenaren in Suriname, (1780) 1828-1903 (1911)

Auteur

E. Hoogendijk

Versie

02-05-2021

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1933 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Digitaal Duplicaat: Suriname na 1828: Administrateur van Financiën
Suriname / Controleur-Generaal Financiën [digitaal duplicaat]

Periodisering

archiefvorming: 1828-1903
oudste stuk - jongste stuk: 1780-1911

Archiefbloknummer

DD139

Omvang

167 inventarisnummer(s)

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften

Archiefdienst

Nationaal Archief

De originelen bevinden zich in

Nationaal Archief van Suriname, Paramaribo

Archiefvormers

Controleur-Generaal van Financiën Controleur-Generaal van Financiën/Boekhouder-Controleur Controleur-Generaal van Financiën/Kantoor van de Commies ter Betaling Controleur-Generaal van Financiën /Kantoor van de inkomende en uitgaande rechten Controleur-Generaal van Financiën/Kantoor van Hoofdgelden Controleur-Generaal van Financiën/Kantoor van de Gemene Weide en Landtaksen Controleur-Generaal van Financiën/Kantoor van de Kerkgerechtigheid en 's Lands Gasthuis Controleur-Generaal van Financiën/Kantoor van Exploicteurs Controleur-Generaal van Financiën/Algemene ontvanger Controleur-Generaal van Financiën /Kalibreur van het Klein Zegel Controleur-Generaal van Financiën/Raad van Administratie van het Pensioenfonds Administrateur van Financiën Administrateur van Financiën/Centrale geldkamer of reservekas Administrateur van Financiën/Koloniale Ontvanger en Betaalmeester Administrateur van Financiën/Raad van Administratie voor het Pensioenfonds van ambtenaren Administrateur van Financiën/Exploicteur Administrateur van Financiën/Vendumeester Administrateur van Financiën/Rooier en meter van dranken Administrateur van Financiën/Inspecteur van de domeinen, (1828-1832), (1832-1903)

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief omvat het beheer van de algemene financiën (en controle van de magazijnen) van de gezamenlijke Nederlandse West-Indische bezittingen voor de periode 1828-1903. Het betreft, behalve de correspondentie van de Raad-controleur (na 1832 Controleur-generaal van financiën), de administratie van een aantal andere rekenplichtige ambtenaren in de vorm van grootboeken, kasboeken en journalen. Het archief bevat verder gegevens over de inkomsten uit belastingen (inkomende-en uitgaande rechten; gemene weide; hoofdgeld, patentrecht, transportrechten, successie-en overgangsrecht en het middel van het klein zegel); een stamboek voor ambtenaren; militairen; plantages en slaven; vendumeester (verkoop van roerende en onroerende goederen); rooier en meter van dranken en de inspecteur van de domeinen.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
1. 1828: De instelling van de Controleur-Generaal
Het beheer van de algemene financiën van de gezamenlijke Nederlandse West-Indische bezittingen was, ingevolge artikel 97 van het Reglement van de Regering van die bezittingen (vastgesteld door de commissaris-generaal J. van den Bosch bij zijn besluit van 21 juli 1828, nummer 222), opgedragen aan de Hoge Raad, onder het meer bijzonder toezicht van een controleur-generaal, die tevens lid van de Hoge Raad was (zie artikel 22).
Hij was belast met de controle over de financiën en magazijnen en over alles wat daartoe betrekking had. Artikel 98 droeg hem op het jaarlijks budget van de gezamenlijke West-Indische bezittingen te ontwerpen en de gouverneur-generaal aan te bieden. Ingevolge artikel 103 moest hij elk jaar aan de Hoge Raad de verantwoording van alle ontvangsten en uitgaven overleggen in vergelijking met het voor dat jaar vastgesteld budget.
In het Regeringsreglement voor de kolonie Suriname dat door de commissaris-generaal ook is vastgesteld bij zijn besluit van 21 juli 1828, nummer 222, wordt in artikel 21 nog eens gezegd dat het beheer van de algemene financiën, voor zover die kolonie aangaat, is opgedragen aan de gouverneur-generaal in Rade, onder het meer bijzonder toezicht van de controleur-generaal, die tevens met de controle over de financiën en magazijnen, in het bijzonder de kolonie Suriname betreffende, is belast.
Volgens artikel 23 was de regeling van de plaatselijke financiën aan het gemeentebestuur opgedragen.
Door de meergenoemde commissaris-generaal werd bij zijn besluit van 24 juli 1828 een instructie voor de controleur-generaal vastgesteld. De artikelen 1 en 2 daarvan handelen over zijn beheer van de algemene financiën, de controle over de administratie van de comptabelen en het ontwerpen van het jaarlijks budget, welke zaken in de Regeringsreglementen reeds werd behandeld. Hij moet krachtens artikel 4 een exact journaal van zijn ambtsverrichtingen houden in duplo en om de drie maanden bij de gouverneur-generaal inzenden. Artikel 6 draagt hem de controle op over de magazijnen en artikel 11 om elk jaar aan de Hoge Raad rekening en verantwoording te doen van alle ontvangsten en uitgaven over het afgelopen jaar. Met artikel 14 vangen bepalingen aan meer bijzonder de kolonie Suriname betreffende. Volgens artikel 15 moeten elke maand de kasboeken van rekenplichtigen met het registratieboek van afgegeven kwitanties voor ontvangsten worden geverifieerd. Alle ordonnanties en betaalrollen worden door de controle opgemaakt, geregistreerd en de gouverneur-generaal ter tekening aangeboden (artikel 16). Elke maand moet de controleur-generaal de rekeningen ten laste van de kolonie, met een gespecificeerde lijst zenden aan de gouverneur-generaal tot beoordeling en tekening van de ordonnanties (artikel 18). Hij moet ontheffing of vermindering van belasting, door de Hoge Raad verleend, aantekenen in de registers (artikel 23). Daar er krachtens artikel 105 van het Algemeen Regeringsreglement in de kolonie een generale geldkamer of reservekas moet zijn, geeft artikel 24 van de instructie aan wat de controleur-generaal te dien opzichte heeft te doen. Hij moest zorgen dat, als de saldo's van de comptabelen hun borgtochten overtroffen, het meerdere werd overgebracht in de reservekas die in het gouvernementshuis in een ijzeren kist, voorzien van drie verschillende sloten, bewaard werd waarvan de controleur-generaal met de gouverneur-generaal en de procureur-generaal elk een sleutel hadden. In deze reservekas moest een afzonderlijk kasboek in ontvang en uitgaaf aanwezig zijn. De stortingen in die kas zouden ook in het generaal grootboek worden opgenomen. Artikel 26 draagt de ontvangers op om hun rekeningen of staten om de maand of drie maanden bij de controleur-generaal in te leveren. Deze moet, ingevolge artikel 27, rekeningen en kassen inspecteren en de ordonnanties van betalingen later bij zijn verantwoording aan de gouverneur-generaal inzenden. Hij moet, ingevolge artikelen 30-47, de inschrijvingen bij verzegelde biljetten voor gelden of goederen in tegenwoordigheid van de Hoge Raad openen; aan de gouverneur-generaal voorstellen doen ter verbetering van de ontvangsten of besparing van de uitgaven; alles wat in de magazijnen wordt opgeslagen in het generaal belasting-register doen aantekenen; van de algemene magazijnmeester maandelijkse, driemaandelijkse en jaarlijkse staten overnemen; vóór de 8e van elke maand aan de gouverneur-generaal zenden een staat van elk magazijn omtrent het daarin aanwezige en wat er in de afgelopen maand bijgekomen en afgegaan is; van onbruikbaar geworden goederen een proces-verbaal opmaken, na machtiging van de Hoge Raad; de magazijnen viermaal per jaar inspecteren en daarvan proces-verbaal zenden aan de gouverneur-generaal; de aanvragen ontvangen voor wat in 's rijks magazijnen nodig is en zorgen voor de publieke aanbesteding daarvan; van de gouverneur-generaal afschriften ontvangen van de facturen, cognessen enzovoort van de aangebrachte goederen; alle processen-verbaal van inspecties of opnemingen in triplo opmaken, waarvan een voor de gouverneur-generaal, een voor de magazijnmeester en een voor de controleur-generaal is bestemd; bij ontvangst van de maandelijkse hospitaalstaat zorgt hij dat de rekeningen van de verpleegden worden opgemaakt en de bedragen ingevorderd; en eindelijk de gouverneur-generaal, in vertrouwelijke conferenties, met raad en daad bijstaan.
2. 1833: De Administrateur van Financiën
Krachtens het Reglement op het beleid der Regering in de Kolonie Suriname, vastgesteld bij Koninklijk Besluit van 9 augustus 1832, nummer 89, en in werking getreden 1 januari 1833, was het beheer van de financiën opgedragen aan een ambtenaar, met de titel administrateur van financiën (artikel 49), die gedurende zijn ambtsbediening zitting had in de Koloniale Raad (artikelen 2 en 51). Deze administrateur zorgde voor het ontwerpen van de begroting en het aanbieden daarvan aan de gouverneur-generaal, alsmede voor een jaarlijkse verantwoording van de ontvangsten en uitgaven aan dezelfde autoriteit. Als gevolg van dit Koninklijk Besluit verscheen een publicatie van de gouverneur-generaal van 8 december 1832 waarin onder andere werd bepaald dat, vanaf 1 januari d.a.v., in de betrokken wetten of resoluties de woorden controleur-generaal en boekhouder-controleur verwisseld moesten worden door administrateur van financiën. Daar door het Regeringsreglement voor de kolonie Suriname van 1832, dat 1 januari 1833 in werking was getreden, het gemeentebestuur had opgehouden te bestaan was, ingevolge art. 58 van dat reglement, de ontvangst van alle belastingen, zonder onderscheid, opgedragen aan de Koloniale ontvanger en betaalmeester.
In verband ook met het werk van de controleur-generaal (administrateur) van financiën moet tenslotte over het belastingwezen nog iets gezegd worden. ( Voor de geschiedenis van het belastingwezen in Suriname zie men: A.G. van Wieringen, Geschiedenis der belastingen in de Kolonie Suriname (Algemene Landsdrukkerij 1912); Encyclopaedie van Nederlands West-Indië, het artikel 'Belastingen'; en de inventaris van het archief van de Administratie van Financiën, 1.05.10.07, Verslagen omtrent 's Rijks Oude Archieven (VROA) 1917, pagina 653 e.v. ) Een nieuwe regeling van het belastingwezen, ingevoerd bij Gouvernementsblad van Suriname, publicatie van 27 december 1826 (Gouvernementsblad van Suriname, nummer 6), zou met 1 januari 1827 een aanvang nemen. Het daarbij gevoegd generaal tarief van de belastingen vermeldt de volgende kantoren. ( Voor de afzonderlijke belastingen, bij elk kantoor behorende, zie men hiervoor: A.G. van Wieringen, Geschiedenis, enzovoort en de bijlagen van de Surinaamsche Almanak voor het jaar 1828, blz. 181 e.v. )
  • Kantoor van de inkomende en uitgaande rechten;
  • Kantoor van de hoofdgelden;
  • Kantoor van de gemene weide en landtaxen;
  • Kantoor van de kerkgerechtigheid en 's Lands gasthuis;
  • Kantoor van de venduen;
  • Kantoor van de exploicteurs;
  • Zegelkantoor.
Aan bovengenoemde regeling werd, bij Gouvernementsblad van Suriname, publicatie van 30 december 1825 (Gouvernementsblad van Suriname, nummer 8), nog toegevoegd een ordonnantie tot heffing van patentrecht op de handel, neringen, beroepen en bedrijven.
Door de Regeringsreglementen, in 1828 door de commissaris-generaal voor de West-Indische bezittingen vastgesteld, kwam in de financiële administratie en in het belastingwezen van de kolonie Suriname weer verandering. Bij publicatie van 18 november 1828 (Gouvernementsblad van Suriname, nummer 16) werd een belastingstelsel ingevoerd dat 1 januari 1829 in werking trad en gesplitst werd (artikel 2) in afzonderlijke baten die deels door het hoofdbestuur en deels door het gemeentebestuur zouden worden geheven.
Artikel 3 bepaalde dat onder de inkomsten van het hoofdbestuur de volgende belastingen, betaalbaar bij de algemene ontvanger, begrepen waren:
het hoofdgeld;
het zegelrecht;
de inkomende en uitgaande rechten;
het lastgeld van schepen;
de vendurechten;
de transportrechten;
het patentrecht en
het recht op de collaterale successie.
Artikel 4 bepaalde dan de belastingen, betaalbaar bij de gemeente-ontvanger, die onder de inkomsten van het gemeentebestuur begrepen waren. ( Zie inventaris van het archief van het gemeentebestuur van Suriname, 1828-1832, 1.05.11.09, afdeling 'Gemeente-ontvanger'. )
Geschiedenis van het archiefbeheer
De beschreven stukken werden in 1916, met andere archieven uit Suriname, op het Algemeen Rijksarchief ontvangen. ( Verslagen omtrent 's Rijks Oude Archieven (VROA) 1916, deel I, blz. 141-142. )
Het archief is bij Koninklijk Besluit of ministeriële beschikking overgebracht.

Inhoud en structuur van het archief

Verantwoording van de bewerking De inventarisatie van het archief van de administratie van financiën strekte zich ten tijde van de verwerving (in 1916), uit tot 1828 ( Verslagen omtrent 's Rijks Oude Archieven (VROA) 1917, deel I, blz. 653. ) .Buiten de inventarisatie is toen onder andere gehouden het archief van de administratie van financiën 1828-1832 ( Verslagen omtrent 's Rijks Oude Archieven (VROA) 1917, deel I, blz. 373. ) . Het is de beschrijving hiervan die volgt. Daarnaast zijn in deze inventaris stukken opgenomen van de administratie van financiën van 1833-1903 (inv.nrs. 117-166)

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Digitaal Duplicaat: Suriname na 1828: Administrateur van Financiën, nummer toegang 1.05.11.07, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Suriname / Controleur-Generaal Financiën [digitaal duplicaat], 1.05.11.07, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
Voor de archieven over de voorloper van de Controleur-generaal: 'de Administratie van Financiën in Suriname, 1751-1828', zie toegangsnr. 1.05.10.07. Voor overige archieven betreffende de Nederlandse West-Indische bezittingen, zie toegangsnrs. 1.05.08.01 tm. 1.05.08.03; 1.05.10.01 tm. 1.05.10.10; en de nrs. 1.05.11.01 tm. 1.05.11.19.

Inventories