Terug
Hof van Holland: Remissies en pardonnen, Datum interinement: 09-11-1547
Datum interinement
09-11-1547
Soort gratie
pardon met rappel van ban
Gratie
Brussel
Gratieverlener
Karel V
Dader(s)
Roelof Christiaansz.
Woonplaats dader(s)
Zwammerdam
Soort delict
hulp bij schaking
Jurisdictie delict
Nieuwkoop (baljuwschap); Bodegraven (kasteleinschap)
Gedagvaarde officier
Gerrit van Renesse, kastelein van Bodegraven en de baljuw van Nieuwkoop
Dader gevangen bij gratieverzoek?
Nee
Amende civiel
20 kar.g
Advies gevraagd aan
Hof van Holland
Toedracht en bijzonderheden
NB de verbanning staat op blz 18, 1545 van de index criminele sententies, samen met Cornelis Jansz. schout van Nieuwkoop (die ook geexecuteerd is, zie onder) en Cornelis Jansz. van Zwammerdam, bij intendit gebannen met confiscatie, gedeeltelijk ten behoeve van de heer van Nieuwkoop en van die van Voshol, gedeeltelijk t.b.v. de K.M.misdrijf is assistentie bij ontschaken vet is afwijkend van db135Suppl. (Roelof Christiaansz.) heeft Wijlen Hubrecht Cornelisz. van Zwammerdam (die inmiddels om de schaking is geexecuteerd, zie index criminele sententies p. 13, 1544, wegens schaking en verkrachting van een maagd te Bodegraven onthoofd met confiscatie) geholpen samen met Jan Cornelisz. zijn vader om Agatha Hermansdr. te schaken op lichtmissedach 1543. de vader en moeder waren te kerke in Bodegraven Hij had, zeer versot op haar wezende, om het recht om haar te huwen, geprocedeert. Hij had bij de provisoir en deken van Rijnlandt het proces verloren, maar geappeleert bij de officiael van Utrecht is A. hem toegewezen. Zij heeft echter bij de paus geappeleert en omdat dat erg lang kon gaan duren heeft hij haar met en paard en slede geschaakt, zijn vader had hem dat aangeraden ook geholpen door suppliant en de schout van Nieuwkoop (ook Cornelis Jansz. geheten). Met geweld heeft ze zich verzet. Hebben de hand van a. vast genomen en haar al krijtende en wenende en zonder haar pantoffels die achterbleven naar het huis van de vader gevoerd enbij de vader willecomen geheten geweest toen zijn alle vrienden bijeen geroepen om het huwelijk te consommeren en volbrengen. H.J. zelf is door het hof van holland geexecuteerd en goederen geconfisceerd en ook de schout van nieuwkoop is hierom en om andere mesusen geexecuteerd (zie sententie: Index op de crimiNeele sententien p 15, 1545, behalve voor 'vrouwenroof' ook nog wegens violatie van ban en vele geweldenarijen, maar zie ook 18 waar hij is gebannen)) en de derde van het gezelschap heeft een lid van zijn vinger verlorensententie hof van holland 21 juli 1544De suppliant en de vader zijn bij noncomparitie voor eeuwig verbannen uit Holland zeeland friesland en utrecht zoals blijkt uit de volgende sententie:Uit de sentencie, die in de remissiebrief is opgenomen. Ze zijn gedagvaard maar dus defaillanten, ook zijn memorien en advertissementen van rechten en andere minimenten geexhibeerd door heer Cornelis heer van zevenbergen etc als here tot nieuwkoop en jonker wOlfert van brederode als heer van zwammerdam en voschol gevoegden en reguiranten aan de ene zijde en de pg aan de andere. De p.g.: zegt dat het notoir en in rechte op capitale punitie is verboden om iemands dochter uit haar huis te ontscaken en ontvoeren of uit haar ouderlijk huis te ontvoeren met woorden of met violencie en ook iedereen die helpt of kennis ervan heeft of de ontvoerders en het sl. hun huis aanbieden.wordt met dezelfde straf gestraftZe heeft hen bij de gewelddadige schaking gewaarschuwd dat ze aan straatschending deden Aangezien dit een 21 pagina's lang interinemnt is een aantal vragen:De heer van zevenbergen als heer van nieuwkoop had naar zijn zeggen dat hij van de K.M.t. te leen houdende is de heerlijkheid van Nieuwkoop met de hoge middele en lage jurisdictie sinds 1328 en vond dat de te confisceren goederen van de vader van de schaker, Cornelis Jansz. hem toekwamenHetzelfde gold voor:jonker wOlfert van brederode als heer van zwammerdam en voschol. Beiden waren in dit proces gevoegden en reguiranten. De laatste stelt zijn rechten in het latijn en daartoe allegerende diverse motieven van rechten. Ende sustinerende voorts dat hem toebehoort de heerlijkheid van zwanenburgerdam met hoge lage en middele jurisdictie dat c.J. woonachtig is binnen die jurisdictie alwaar hij gehouden heeft huis hof en grote landneringe en de ontschaking is ook binne dezelfde heerlijkheid geschied waar de correctie van C.J had moeten geschieden als men zijn persoon zou hebben gekregende p.g. vind echter dat het hof kennis Neemt bij preventie van alle delicten die in Holland geschieden wanNeer de clacht aan het hof komt en ook anderszins als hebbende generale jurisdictie titulo universitatis en de gevoegden alleen speciale jurisdictie en de generale kan door geen speciale jurisdictie worden gederogeerd. en bijzonder de baljuw van Zwammerdam die zijn residentie heeft in Bodegraven en ook niet de baljuw van nieuwkoop zijn niet overgegaan tot arrestatie terwijl de ontschaking op klaarlichte dag gebeurde en niemand ignorancie kon pretenderen zodat herman Henriksz. (de vader van het geschaakte meisje) met goede zake klachtig gevallen is bij requeste aan dit hof verzoekende zijn dochter gesequestreerd te hebben. Hij kreeg een appointement van sequestratie op 7 febr. ll. drie dagen na het delict, maar de voorsz. officiers zijn nog niet tot arrestatie over gegaan de subst van de pg is naar Bodegraven en Zwammerdam gereisd en daar openbaar informatie precedente makende van beide baljuws. Deze zijn toen nog niet tot actie overgegaan zeggende dat zulke schakingen mocht doen zonder misbruiken en een van hen heeft zelfs gezegd dat hij wel naar de bruiloft zou gaan. te vermoeden is dus wel dat de perpetranten kennissen van hen waren en dat ze geen justitie zouden nemen. en H. heeft 14 dagen vastgezeten in de Voorpoort en toen ook hebben ze niet te kennen gegeven dat ze de drie defaillanten enige justitie zouden doen of kennis te nemen bij 'citacien, apprehencien ofte inventorisatie van huere goeden ofte eenige andere regtelijke manieren, maar hebben gehenct ende gedoocht dat die voorsz persoen vrij sonder enig moetsel of empechement' hun huizen bezocht en hun goeden verhandelt hebben. 'Aperta negligentia offitiali.. dictor.. d.norn.. de Zwammerdam en Nieuwkoop zo worden zij verstoken van elk recht tot confiscatie
Overige opmerkingen
de ban (voor eeuwig door hvh) wordt herroepen uit zonderlinge gratie en het mesus wordt vergeven uit meerdere gratieherroeping van verbanningpardon(eerst rvb)
Vindplaats beschikking extern
ARB, Rekenkamer, inv. nr. 49571, z.f.