Terug naar zoekresultaten

2.21.229 Inventaris van het archief van J.F.A. Cateau van Rosevelt [levensjaren 1824-1891], 1847-1891

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.21.229
Inventaris van het archief van J.F.A. Cateau van Rosevelt [levensjaren 1824-1891], 1847-1891

Auteur

A.M. Tempelaars

Versie

20-04-2021

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1984 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Collectie 439 Cateau van Rosevelt
Cateau van Rosevelt

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1847-1891

Archiefbloknummer

C22137

Omvang

; 36 inventarisnummer(s) 0,20 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Johannes Francois Adriaan Cateau van Rosevelt (1824-1891)

Samenvatting van de inhoud van het archief

Johannes Francois Adriaan Cateau van Rosevelt (1824-1891) volgde een militaire loopbaan in Suriname. Later bekleedde hij enkele burgerlijke bestuurlijke functies aldaar. Door zijn werkzaamheden voor o.a. de commisie tot vaststelling van de Surinaamse grens bekwaamde hij zich ook als cartograaf. De door hem vervaardigde kaarten vervingen de verouderde nog in gebruik zijnde kaarten. Het archief bevat stukken betreffende zijn militaire loopbaan en kartografische dokumenten (o.a. reisverslagen, landschapsbeschrijvingen, schetskaarten).

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Levensloop
Johannes François Adriaan Cateau van Rosevelt ( Biografische gegevens deels ontleend aan: Encyclopedie van Nederlandsch West-Indië (1916, heruitgave 1981 Amsterdam); Encyclopedie van Suriname (1977 Amsterdam). ) werd op 7 september 1824 in Hattem geboren, waar zijn vader ontvanger der belastingen was.
Na een aanvankelijke periode als varensgezel op de grote vaart meldde Cateau van Rosevelt zich in 1844 aan voor de militaire dienst in de overzeese gebiedsdelen. Via het Koloniaal Werfdepot in Harderwijk kwam hij op 9 januari 1845 in Suriname aan, waar hij geplaatst werd als kanonnier bij de vestingartillerie in Paramaribo. Na promoties tot korporaal en fourier werd hij in 1847 door de gouverneur toegelaten tot de officiers-opleiding voor het wapen der artillerie. Bij K.B. van 19 september 1849 no. 52 werd hij benoemd tot 2e luitenant. Als commandant van een rustige buitenpost aangesteld zou Van Rosevelt zich in de komende jaren verder scholen in diverse disciplines, waaronder bouwkunde en geodesie.
Om voor verdere bevorderingen in aanmerking te komen reisde hij in 1857 naar Nederland, waar hij de officiers-vervolgopleiding in Nijmegen met succes volgde.
Terug in Suriname kwam hij in 1861 aan het hoofd te staan van het Bouwdepartement, waaraan tevens de funktie van Beheerder der Koloniale Vaartuigen was verbonden.
Zijn benoeming in de gemengde Nederlands-Franse Commissie tot vaststelling van de grens tussen Frans Guyana en Suriname bracht hem in 1861 tot aan de bovenloop van de Marowijne. Tezamen met de opdracht van de gouverneur tot onderzoek van de goudlagen aan de Boven-Suriname rivier (1862), vormden deze missies het begin voor de latere samenstelling van een nieuwe kaart van Suriname. Bovendien had hij vroeger als militair post-commandant in de binnenlanden al een groot deel van de Commewijne en de Nickerierivier in kaart gebracht. Deze kartografische werkzaamheden, uitgevoerd in samenwerking met de infanterieofficier J.F.A.E. van Lansberge ( Zie: Collectie J.F.A.E. van Lansberge aanwezig bij de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksarchief en met name de inv.nrs. 221, 224, 226, 227-229. ) , voltooide hij in 1879.
In 1867 verliet Cateau van Rosevelt de militaire dienst om over te gaan naar de burgerlijke dienst.
Als distriktscommissaris van Saramacca en later van het distrikt Beneden- en Boven-Commewijne diende hij tot 1872. Bij K.B. van 1 juli 1872 no. 14 werd hij vervolgens benoemd tot Agent-Generaal der Immigratie, terwijl hij tevens weer de funktie van Chef van het Bouwdepartement verkreeg. Als Agent-Generaal diende Cateau van Rosevelt toezicht te houden op de koelie-immigratie en hun belangen in geval van arbeidsgeschillen te behartigen.
In 1873 werd hij gekozen tot lid van de Koloniale Staten van Suriname. Bij K.B. van 30 september 1875 no. 13 werd hij benoemd tot lid van de Raad van Bestuur.
In verband met de uitgifte van concessies in de binnenlanden ging de regering in 1880 over tot aankoop van de nieuwe kaart van Suriname, die door Cateau van Rosevelt en Van Lansberge was vervaardigd. Hiermee was een bedrag van f. 24.000,- gemoeid, aangezien de samenstellers de kaart op eigen initiatief en buiten de diensttijd hadden samengesteld ( Zie: Handelingen Tweede Kamer zitting 1879-1880, bijlage 164. )
Van de overige taken en funkties die Cateau van Rosevelt heeft vervuld kunnen genoemd worden:
  • Adviserend lid van de Duitse Commissie tot onderzoek naar de geschiktheid van Suriname voor een Duitse kolonisatie, 1853.
  • Adviseur inzake de verbetering van het kanaal van Saramacca, 1856.
  • Bemoeienis met de oprichting van een weeshuis in Paramaribo, 1862-1863.
  • Adviseur inzake het ontwerp van een zeewering nabij de plaats Nieuw-Rotterdam in Nickerie, 1867-1869.
  • Voorzitter van de Commissie van Onderwijs te Paramaribo.
  • Voorzitter van het gesticht 's-Landsgrond Boniface.
  • Onder-voorzitter van de Koloniale Staten van Suriname.
Als lid van de Koloniale Staten had Cateau van Rosevelt diverse botsingen met de onbuigzame gouverneur jhr. De Savornin Lohman.
Cateau van Rosevelt overleed op 20 oktober 1891 in Paramaribo.
Kartering en exploratie
In de 2de helft van de 19de eeuw onderkenden Cateau van Rosevelt en Van Lansberge de noodzaak voor een nieuwe kartering van Suriname ( Zie: J.B. Wekker, Drie eeuwen karteringswerkzaamheden in Suriname, Delft 1979, doktoraalscriptie. ) ter vervanging van de bestaande kaarten, die inmiddels sterk waren verouderd. Tussen 1861 en 1879 ondernamen zij hiervoor met tussenpozen verschillende tochten door het binnenland. Ze verrichtten opmetingen van de hoofdrivieren door middel van kompas, log en afstandschatting.
Bovendien werd door de toepassing van astronomische plaatsbepaling de geografische lengte en breedte van 51 punten bepaald. De resultaten van de opnamen werden tijdens de reizen verwerkt in zgn. veldminuten, d.w.z. basiskaarten voorzien van een ruitennet. Later werd door Cateau van Rosevelt op basis hiervan een nieuwe kaart van Suriname samengesteld op de schalen 1:500.000 en 1:100.000. Volgens de aantekeningen op de manuscriptkaart van 1:100.000 hebben Cateau van Rosevelt en Van Lansberge de volgende tochten ondernomen:
1861: Marowijne, Tapanahoni en Litani
1866: Paramaribo naar Voorburg aan de Saramacca
1868: Saramacca en Coesewijne
1869: Nickerie
1870-1871: Tibiti, Maratakkaen Coppename
1872: Corantijn
1873: Boven-Suriname
1874: Peninica en Tempati
1875: Cottica en Wanekreek.
Op grond van Cateau's werk kon de verkenning van het binnenland tussen de hoofdrivieren worden voortgezet, en werd in 1876-1879 de zgn. goudstreek ontdekt.
Nadat de overheid de kaart van Cateau had aangekocht, verscheen deze in 1882 in druk op de schaal 1:200.000 in 10 bladen. Tot ca. 1930 werd deze kaart door de overheid gebruikt als legger voor de administratie van aanvragen voor rubber-concessies in het binnenland.
Geschiedenis van het archiefbeheer
De collectie is afkomstig van het Koninklijk Instituut voor de Tropen in Amsterdam en werd dank zij de welwillende medewerking van de bibliothecaris van het instituut, drs. A. van der Wal, aan het Algemeen Rijksarchief overgedragen. ( Zie: Correspondentie Tweede Afdeling ARA 1983 nr. 9.339/53. )
De verwerving van het archief
Het archief is voor langere tijd in beheer, niet in eigendom verkregen.

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
De collectie beslaat 0,25 meter geschreven archiefmateriaal en ca. 140 kaartbladen.
Verantwoording van de bewerking
In deze inventaris zijn de geschreven en de grafische archivalia afkomstig van Cateau van Rosevelt geïntegreerd beschreven.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Gezien de materiële staat, waarin het merendeel van het kaartmateriaal zich bevindt, is raadpleging van de collectie beperkt mogelijk tot restauratie heeft plaatsgevonden.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie 439 Cateau van Rosevelt, nummer toegang 2.21.229, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Cateau van Rosevelt, 2.21.229, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Afgescheiden archiefmateriaal
Gezien de materiële aard van de collectie wordt zij beheerd deels door de Tweede Afdeling, deels door de Kaartenafdeling. Materiaal, dat door laatstgenoemde afdeling wordt beheerd, is in de inventaris met een CAF-code bij het inventarisnummer aangegeven.
Kaarten van Cateau van Rosevelt aanwezig in andere bestanden op de kaarten-afdeling:
Ministerie van Koloniën:
4.MIKO inv.nr. 1251: "Kaart van de rivier de Marowijne, naar de opnemingen van de Commissie benoemd bij besluit van de Gouverneur van Suriname d.d. 28 en 31 aug. 1861 No. 7 en 8 tot regeling der grensscheiding tussen Nederlands en Frans Guyana door lid der Commissie J.F.A. Cateau van Rosevelt, schaal 1:500.000. 2 bladen
4.MIKO inv.nr. 2272: "Kaart van Nieuw Rotterdam met een gedeelte der Nickeriekust, behoorende bij het rapport d.d. 29 mei 1872 NO. 1 (...) door Chef van het Bouwdepartement (Cateau van Rosevelt)..." 18?2. 1 blad. Rapport in: Koloniaal Verslag Suriname 1872 bijl. B No. 52.
4.MIKO inv.nr. 1124: "Kaart van Suriname naar de opmetingen gedaan in de jaren 1860-1879 door J.F.A. Cateau van Rosevelt en J.F.A.E. van Lansberge..." schaal 1:500.000. 5 bladen
4.MIKO inv.nr. 1125: Kopie van de kaart van Suriname naar de opmetingen van Cateau van Rosevelt op schaal 1:100.000, door (W. Loth). 32 bladen
Topografische Dienst
inv.nr. Topo 19.10.6.
"Kaart van Suriname naar de opmetingen (...) schaal 1:200.000, 1882, litho.
10 bladen
Collectie Van Lansberge
inv.nr. LBF 3.
"Kaart van Suriname naar de opmetingen (...) schaal 1:200.000, 1882, litho.
10 bladen