Terug naar zoekresultaten

2.05.40 Inventaris van het archief van de Commissie van Advies voor Volkenrechtelijke Vraagstukken, (1911) 1920-1940

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.05.40
Inventaris van het archief van de Commissie van Advies voor Volkenrechtelijke Vraagstukken, (1911) 1920-1940

Auteur

W.M.E. Bruseker

Versie

04-07-2021

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1988 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Ministerie van Buitenlandse Zaken: Commissie van Advies voor Volkenrechtelijke Vraagstukken [tot 30 juli 1920 Commissie van Voorbereiding voor de Derde Vredesconferentie]
Cie. Advies Volkenrechtelijke Vraagstukken

Periodisering

archiefvorming: 1920-1940
oudste stuk - jongste stuk: 1911-1940

Archiefbloknummer

Z21109

Omvang

; 103 inventarisnummer(s) 2,20 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Commissie van Advies voor Volkenrechtelijke Vraagstukken

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief van het archief van de Commissie van Advies voor Volkenrechtelijke Vraagstukken (1911) 1920-1940 bestaat voornamelijk uit stukken aangaande het Volksbondverdrag en diverse vredesconferenties; o.a. de verdragen van Locarno en het Kellogg-verdrag. Tevens bevat het archief stukken m.b.t. arbitrage en codificatie, stukken betreffende de bestrijding van terrorisme, zeevaart en luchtoorlog aangelegenheden, en de Schelde kwestie.
De archiefstukken bestaan o.a. uit uitgewerkte voorstellen, concepten en ontwerpen, notulen, rapportages en correspondentie.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Inleiding
In een schrijven van 14 juli 1911 nodigde de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken De Marees van Swinderen een aantal deskundigen uit zitting te nemen in een commissie, die moest onderzoeken welke voorstellen Nederland zou kunnen indienen bij de Internationale Commissie belast met de opstelling van het definitieve program voor de Derde Vredesconferentie, bedoeld in het slot van de Acte Final der Tweede Haagse Conferentie (1907) ( Archief Buitenlandse Zaken, Doss.Volkenbond (A-194/15), Ie Afd. No. 14294. Zie ook Van Karnebeek's brief (minuut in het handschrift van François) dd. 9 maart 1920 aan de toenmalige voorzitter van de Commissie, Mr. J.Limburg, Afd.JZ.,No.6218. ) . Op 1 december d.a.v. werd de "Commissie van Voorbereiding voor de Derde Vredesconferentie" ten departemente geinstalleerd. Haar eerste voorzitter was de oud-minister van Buitenlandse Zaken W.H. De Beaufort. Leden waren de oud-raadadviseur Prof. Mr. T.M.C. Asser, de militaire deskundige J.C.C.Den Beer Portugael, de hoogleraar in het volkenrecht te Leiden Prof. Jhr. W.J.M.van Eysinga, de oudminister van Justitie Mr. J.A.Loeff en de vice-admiraal Jhr. J.A. Roëll. Mr. D.W.baron Van Heeckeren fungeerde als lid-secretaris, ( Voor een lijst van de leden met data van op- en aftreding zie bijlage 2. Bovengenoemde personen maakten, m.u.v. van baron Van Heeckeren maar met de latere minister Van Karnebeek, ook deel uit van de Nederlandse delegatie bij de Vredesconferentie van 1907. ) terwijl Mej.Mr. Lycklama a Nyeholt als adjunct-secretaresse optrad.
In de brief van 14 juli 1911 wordt opgemerkt, dat de commissie nièt het karakter bezat van een Staatscommissie. Zowel haar instelling als de benoeming en het ontslag van haar leden vonden plaats bij aanschrijving van deminister van Buitenlandse Zaken zonder meer. Haar taak bestond in het uitbrengen van advies en rapport over onderwerpen, die - zoals hierboven reeds is aangestipt - aanvankelijk alleen verband hielden met de organisatie van de niet doorgegane Derde Haagse Conferentie.
Van het uitbreken van de eerste wereldoorlog af tot in 1918 hebben de werkzaamheden klaarblijkelijk gerust. Daarna verlegde zich geleidelijk aan hun zwaartepunt. Van toen af verzochten de achtereenvolgens optredende ministers van Buitenlandse Zaken telkenmale bijzondere adviezen over zich voordoende zaken, zoals bijvoorbeeld het Peace Plan, alsmede de Volkenbond, zijn koppeling aan de Vredesverdragen en zijn activiteiten, enzovoorts. Bij beschikking van 30 juli 1920 ( Van Karnebeek aan voorzitter Loeff, met afschrift van de beschikking, op 30 juli 1920, Afd.JZ., No. 17557 (BZ,Doss.Volkenbond A-194/15). ) bepaalde de minister Van Karnebeek, dat de naam van de commissie voortaan zou luiden: "Commissie van Advies voor volkenrechtelijke Vraagstukken". De commissie zelf had er op gewezen, dat het avisoriaal karakter behouden diende te blijven; daarom zal deze bijvoegelijke bepaling ditmaal in de formele benaming zijn opgenomen. Bij zijn beschikking overwoog de minister, dat het "wenschelijk was den naam van Commissie van Voorbereiding voor de Derde Vredesconferentie in overeenstemming te brengen met het tegenwoordi karakter harer werkzaamheid". ( In het departementsarchief loopt het nummer (A-194) waaronder de stukken van de Haagse Vredesconferentie zijn geclasseerd later dóór als het archief van de Volkenbondsstukken van het ministerie. Men heeft die lijn dus eenvoudigweg voor de commissie doorgetrokken. ) In die tijd word de gedunde commissie ook met een vijftal nieuwe leden aangevuld.
Ook in de daarop volgende jaren maakte bedoeld karakter no onderwerp uit van overleg en meningsverschil. In ieder geval wie: Van Eysinga in 1924 de reeds eerder bij hem gerezen vraag op, "of niet méér voordeel van de commissie ware te trekken dan zoo deze enkel adviseert nopens kwesties, die zich opdoen op een gegeven moment. In zijn desbetreffende brief van 26 januari 1924 wilde het hem voorkomen, dat men er goed aan zou doen de vraagstukken op het gebied der vreedzame beslechting van internationale geschillen, der algemene arbitrage- en rechtspraakverdragen, alsmede de commissiën van onderzoek, die volgens hem op dat oogenblik alle nog even goed voorziening vroegen als in 1914", wederom systematisch ter hand te nemen. Deze taak zou overigens niet in de plaats moeten komen van het geven van advies over zich opdoende kwesties;zij zou daarnaast moeten staan.
De minister Van Karnebeek was evenwel in zijn brief van 8 februari 1924 ( Brief aan Van Eysinga (archief BZ A-194/15), No. 4549 van 1920. ) van oordeel, dat "sedert de oprichting van den Volkenbond en de daarmede aanvaarde verplichtingen de bedoel de materie niet meer dat belang heeft, dat voorheen daaraan moes worden gegeven". ZE behield zich derhalve voor de taak der commissie zodanig te verstaan, dat "hare werkzaamheid ook nog - en eventueel op de eerste plaats - op andere problemen gericht zou kunnen zijn".
Aangezien dit standpunt niet met dat van Van Eysinga strookte, stelde deze zich toen niet beschikbaar voor het hemna het overlijden van Struycken aangeboden - presidium der commissie.
In maart 1928 gaf de minister Beelaarts van Blokland nog enige uitbreiding aan de commissie in verband met de opdracht tevens advies uit te brengen over de beantwoording van de vragen lijst, die was opgesteld door het voorbereidend comité voor de Tweede Conferentie betreffende de codificatie van het internationale recht ( Brief aan Van Vollenhoven van 27 maart 1928 (Archief BZ A-194/15), Afdeling Volkenbondszaken, No.9537. ) .
De archieven bestaan in de eerste plaats uit separate dossiers, met betrekking tot onderwerpen, die bij een collectief verzoek om advies ter bestudering waren voorgelegd. Daarop sluit aan een aantal dossiers over onderwerpen waaromtrent (van 1918 af) telkenmale afzonderlijk advies is gevraagd. Ook zijn er dossiers over onderwerpen waarover geen (eind) rapport is uitgebracht. Tenslotte zijn er ook omslagen met voorstellen van de secretaresse en met bescheiden, die op diverse verdere activitei ten van de commissie betrekking hebben, of samenhangende onderdelen daarvan bundelen (duplicaatnotulen etc.)
Het Londens archief (1940-1945) bevat aanvullende gegevens met betrekking tot de commissie onder de nummers JZ/G.A.8 (7,8,10,11).
De ten departemente ingekomen stukken van de commissie zijn verzameld in dossiers BZ A-194 (Commissie van Voorbereiding Derde Vredesconferentie) en A-194/15 (Commissie voor volkenrechtelijke vraagstukken).
Samenstelling van de commissie 1911-1940
( De gegevens zijn getrokken uit het departementsdossier A-194/15 dat een zestal omslagen bevat met betrekking tot de onderwerpelijke commissie. Aangezien deze echter niet verder lopen dan tot ca. 1935 is voor later aangetreden leden volstaan met vermelding van hun verwelkoming in de vergadering (Notulen). )
Alphabetische naamlijst met data op- en aftreden voor 1940
  • W. H. de Beaufort (1911)
  • Mr. J.A. Loeffe (ca.1918?)
  • Prof. Mr. A.A.H. Struycken (7 februari 1919)
  • Mr. J. Limburg (6 maart 1924)
Leden
Anema, Prof. Mr. A Hoogleraar aan de V.U. te Amsterdam
25 februari 1924
Asbeck, Prof. Mr. C.M. baron Van Als nieuw lid verwelkomd in vergadering van 10 maart 1939
Asser, Prof. Mr. T.M.C. Oud-raadsadviseur Dept.van Buitenl.Zaken
11 juli 1911 (overleden in 1913)
Beaufort, Mr. H.W.de Oud-minister van Buitenlandse Zaken 1911
Beer Poortugael, Jhr. Mr. J.C.C.Den 1911 (overleden in 1913)
Beucker Andreae, Mr. W.C. Administrateur Dept.van Buitenlandse Zaken
10 april 1928
Cort van der Linden, Mr. P.W.A. Minister van Staat
8 februari 1919, verz.ontslag 20 maart 1922
Eysinga, Prof. Mr.Dr. W.J.M. van Hoogleraar aan de R.U. te Leiden
1911. Verzoekt ontslag 29 april 1926
Treedt weer als lid op op verzoek 10 april 1928 en verzoekt definitief ontslag op 22 november 1930 i.v.m. zijn benoeming als rechter in het Permanente Hof voor Internationale Justitie
François, Prof. Mr.Dr. J.P.A. Ref.,chef Afdeling Volkenbondszaken van het Dept. van Buitenlandse Zaken, buitengewoon hoogleraar aan de Handelshogeschool te Rotterdam.
22 april 1922
Hamel, Prof. Mr. J.A. van Oud-chef Jur.afdeling Volkenbondssecretariaat.
22 October 1929
Harberts, J. Luitenant Generaal
Verwelkomd als nieuw lid in vergadering van 10 april 1937
Heeckeren, Mr.D.W. baron Van (lid-secretaris)
1911
Kleintjes, Prof. Mr. Ph. Hoogleraar Gem. Univers. Amsterdam
10 april 1928; verz. ontslag 1 nov. 1935
Kosters, Mr. J. Raadsheer in de Hoge Raad der Nederlanden
10 april 1928
Limburg, Mr. J. Lid van de Raad van State. Gedelegeerde van Nederland bij de Volkenbond
17 maart 1920. Voorzitter 6 maart 1924; overleden 1940.
Loder, Mr. B.C.J. Raadsheer Hoge Raad der Nederlanden
7 februari 1919. Verz. ontslag 22 October 1921 wegens benoeming als lid van het Permanente Hof voor Internationale Justitie.
Loeff, Mr. J.A. Oud-minister van Justitie, Kamerlid
Louter, Prof. Mr.J.De Hoogleraar R.U. Utrecht
28 October 1913. Verz. ontslag 17 december 1921.
Lynden van Sandenburg, Mr. Dr. F.A.C. graaf Van Commissaris der Koningin in de provincie Utrecht.
22 april 1922. Verz.ontslag 29 maart 1928 wegens benoeming tot vice-president Raad van State
Munnekrede, P.J. Luit. Gen., lid Hoog Militair Gerechtshof
10 maart 1931 (vacature Van Oordt)
Oordt, H.L. Van Gen. Majoor.
29 februari 1913. Verz. ontslag 7 januari 1930.
Regout, Dr. R.H.W. Begroet als nieuw lid in de vergadering van 10 maart 1939
Röell, Jhr. J.A. Vice-admiraal
1911. Verz. ontslag 9 januari 1919
Rutgers , Prof. Mr. V.H. Hoogleraar V.U. Amsterdam, oudminister van OK&W.
22 October 1919
Struycken, Prof. Mr. A.A.H. Hoogleraar Amsterdam, Lid Raad van State
7 februari 1919 (overleden 1923)
Voorzitter 7 februari 1919
Surie, H.G. Kapt. Luit. ter zee, technisch adviseur Dept. van Defensie.
Telders, Prof. Dr. B.M. Hoogleraar Leiden, voorz.Liberale Staatspartij
Verwelkomd als nieuw lid in vergadering van 10 maart 1939
Verzijl, Prof. Mr.Dr. J.A.W. Hoogleraar R.U. Utrecht
25 april 1924
Visser, Mr. Dr.L.E. Raadsheer Hoge Raad der Nederlanden
22 april 1922
Vollenhoven, Prof. Mr. Dr. C. Van Hoogleraar Leiden
26 october 1913; Verz. ontslag 18 juni 1921. Weer als lid opgetreden 18 april 1928. Verz. definitief ontslag 11 october 1929.
Secretariaat
Van Heeckeren Van Kell, Mr. D.W. baron van lid-secretaris 1911
Lycklama à Nyeholt, Mej. Mr. Adj.-secretaresse 1911
secretaresse 22 april 1922
Mr. H. Fortuyn (Leiden, later Dordrecht) adj. Secr.
Mevr. C.A. Kluyver adj. Secr.
Mr. H.A. Helb adj. Secr.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Het archief van de "Commissie van Advies voor Volkenrechtelijke Vraagstukken, 1911-1940" is in feite het archief van de "Commissie van Voorbereiding voor de Derde Vredesconferentie, 1912-1920", en pas vanaf laatstgenoemde datum het archief van de eerstgenoemde commissie.
De verwerving van het archief
Overbrenging van een overheidsarchief
Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.
De verwerving van het archief
Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

Inhoud en structuur van het archief

Selectie en vernietiging
Alleen dubbelen zijn vernietigd.
Verantwoording van de bewerking
De ordening, zoals beschreven door dr. J. Woltring, heb ik globaal gehandhaafd. Op een enkele plaats echter heb ik de oorspronkelijke ordening hersteld. De nummering heb ik herzien; een concordans heb ik als bijlage bijgevoegd.
Voor een groot deel bestaat dit archief uit gestencilde copieën. De onder XXV door dr. Woltring vermelde set rapporten 4 t/m 52 heb ik niet aangetroffen. De omvang van het archief bedraagt nu 20 dozen (was 29 dozen).

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Deels openbaar, deels beperkt openbaar (A). De beperking betreft bescheiden jonger dan 75 jaar. Ook voor publicatie is toestemming vereist.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
In veel exemplaren zit het weer.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Buitenlandse Zaken: Commissie van Advies voor Volkenrechtelijke Vraagstukken [tot 30 juli 1920 Commissie van Voorbereiding voor de Derde Vredesconferentie], nummer toegang 2.05.40, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Cie. Advies Volkenrechtelijke Vraagstukken, 2.05.40, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Bijlagen

Concordans op inventaris Woltring
Oud nr. Inv.nr.
I 1, 2, 3
I R-1 4
I R-2 5
I R-3 6
I R-4 7 sensatieberichten
I R-4 8 kas der Haagsche Hoven
I R-3 9, 10 vast Hof
II R-4 11 arbitrageverdrag 1907
II R-4 13 wapendruk
II R-4 14, 15 invloed oorlog op recht
II R-4 16 zeeoorlog
II R-4 17 territoriale wateren
II R-4 18 mijnen
II R-4 19 technische herziening
III R-5 20
III R-6 21
III R-7 22, 23
IV R-8 24, 25
IV R-9 26, 27
IV R-10 26, 27
IV R-11 26, 27
V R-12 28
V R-12a 29
V R-13 30
VI R-14 31
VI R-15 32
VII R-16a 33
VII R-16b 34
VII R-17a 35
VII R-17b 36
VIII R-18 37
VIII R-19 38
VIII R-20 39
IX R-21 40
IX R-22 41
IX R-23 42
IX R-24 43
IX R-25 44
IX R-26 44
X R-27 45, 48
X R-30 45, 48
X R-28 46
X R-29 47
X R-35a 53
X R-35b 54
XI R-31 49
XI R-32 50
XI R-33 51
XI R-34 52
XI R-35c 55
XI R-36 56
XII R-37 57
XII R-38 57
XII R-39 58
XII R-40 59
XII R-41 59
XII R-42 60
XII R-43 60
XII R-45 60
XII R-44 61
XIII R-44c 62
XIII R-47 63
XIII R-48 64
XIII R-49 65, 66
XIV R-50 67
XIV R-51 68, 69
XV 70
XVI R-52 71
XVII 72, 73, 74, 75
XIX 76 t/m 92, 94 t/m 100
XX 76 t/m 92, 94 t/m 100
XXI 76 t/m 92, 94 t/m 100
XXII 76 t/m 92, 94 t/m 100
XXIII 76 t/m 92, 94 t/m 100
XXIV 93
XXV niet aangetroffen
Oud nr.Inv.nr.