Terug naar zoekresultaten

2.05.303 Inventaris van het archief van het Nederlandse Consulaat-Generaal en Militaire Missie te Wenen (Oostenrijk), 1939-1954

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.05.303
Inventaris van het archief van het Nederlandse Consulaat-Generaal en Militaire Missie te Wenen (Oostenrijk), 1939-1954

Auteur

PWAA

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
2011 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Nederlands Consulaat-Generaal en Militaire Missie te Wenen (Oostenrijk)
Consulaat-Generaal Wenen

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1939-1947

Archiefbloknummer

Z224

Omvang

; 202 inventarisnummer(s) 2,70 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het..
Nederlands, Duits

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Consulaat-Generaal Wenen Gezantschap Wenen Nederlandse Militaire Missie Wenen, , 1939-1947, , 1946-1954, , 1946

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bevat stukken betreffende de behartiging van de Nederlandse belangen door het Zweedse consulaat te Wenen; de instelling, voorbereiding, werkzaamheden en opheffing van de Nederlandse Militaire Missie en de oprichting van het Gezantschap. De correspondentie en dossiers betreffen oorlogsgerelateerde aangelegenheden, zoals schadeclaims, terugvorderingen door Nederlandse bedrijven, vluchtelingen en displaced persons, het oprichten van een post van het Nederlandse Rode Kruis in Wenen, repatriëring van Nederlanders uit de Sovjet Unie en Oostenrijk, Nederlanders in het concentratiekamp Mauthausen, restitutie van Joodse eigendommen en opsporing en vervolging van oorlogsmisdadigers. Daarnaast stukken inzake exportbevordering, handelsbelangen, bevordering van het toeristenverkeer van Nederland naar Oostenrijk, conferenties en congressen, luchtvaartovereenkomsten met de KLM, uitzending Oostenrijkse kinderen naar Nederland en wintersportvakanties van de koninklijke familie in Oostenrijk.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Consulaat-generaal
Op 11 mei 1940 werden de Nederlandse belangen in Oostenrijk behartigd door het Zweedse consulaat-generaal te Wenen. Het consulaat-generaal had vooral bemoeienissen met Nederlanders uit Wenen, die consulaire bescherming wensten uit vrees om door de Duitsers geïnterneerd te worden. Veel contacten werden onderhouden met het bezette Nederland over de verblijfplaats van Nederlandse familieleden in het buitenland. In april 1945 nam de Nederlandse consul-generaal de leiding over en werden er veel werkzaamheden verricht met betrekking tot repatriëring van Nederlandse gedeporteerden.
De volgende consulaire ambtenaren waren belast met de leiding van de Nederlandse consulaire vertegenwoordiging te Wenen:
Datum Gebeurtenis
1937-1940 J.H.G. Schouten, consul-generaal.
1940-1945 hr. Ytterberg, Zweedse consul-generaal.
1945-1948 J.H.G. Schouten, consul-generaal
Het ressort van het consulaat-generaal omvatte Wenen, Neder-Oostenrijk en Burgenland.
Nederlandse Militaire Missie (1946)
In 1945 besloten de Verenigde Staten, Sovjet-Unie, Groot-Brittannië en Frankrijk een Geallieerde Commissie voor Oostenrijk op te richten. De regeringen van andere landen, die zich aangesloten hadden bij de Verenigde Naties werd meegedeeld dat landen, die ‘chiefly interested’ waren de gelegenheid kregen een verbinding met het bezette gebied tot stand te brengen door middel van een militaire missie. Doordat de samenwerking tussen de ministeries van Binnenlandse Zaken en Buitenlandse Zaken haperde, duurde het tot januari 1946 dat er een militaire missie bij de Allied Council for Austria ingesteld werd, met aan het hoofd jhr. M.P.M. van Karnebeek. De missie mocht maximaal 10 personeelsleden hebben en moest zelf zorg dragen voor vervoer en proviandering. Als vertegenwoordiger van Buitenlandse Zaken werd F.R.W.H.M.J. graaf de Marchant d’Ansembourg aan de missie verbonden. Artikel 7 van de Controle Overeenkomst bepaalde dat de militaire missies, die geaccrediteerd waren bij de Geallieerde Raad, moesten worden teruggetrokken zodra hun regeringen diplomatieke betrekkingen zouden aanknopen met de Oostenrijkse regering, doch in ieder geval binnen twee maanden na 28 juni 1946. Nederland stelde zich op het standpunt dat de eerste stap tot het herstel van de diplomatieke betrekkingen tussen Nederland en Oostenrijk gezet moest worden door Oostenrijk. Omdat Oostenrijk hiermee treuzelde, werd de status van de Nederlandse vertegenwoordigers in Wenen onduidelijk toen de Militaire Missie op 1 september 1946 ophield te bestaan.
Datum Gebeurtenis
1946 Jhr. M.P.M. van Karnebeek, hoofd Militaire Missie
1946 F.R.W.H.M.J. graaf de Marchant d’Ansembourg, vertegenwoordiger Buitenlandse Zaken
Nederlands Gezantschap
Op 3 september 1946 werd een Nederlands gezantschap in Wenen ingesteld. D’Ansembourg werd als tijdelijk zaakgelastigde belast met de leiding. Zijn opvolger in 1950 werd P.A. van Buttingha Wichers, hij werd benoemd tot buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister. Na diens overlijden in 1953 werd mr. E. Star Busman benoemd.
Datum Gebeurtenis
1946-1950 F.R.W.H.M.J. graaf de Marchant d’Ansembourg, tijdelijk zaakgelastigde
1950-1953 jhr. P.A. van Buttingha Wichers, buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister
1953-1958 mr. E. Star Busman, buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister
Geschiedenis van het archiefbeheer
Het archief van het Consulaat-generaal en de Nederlandse Militaire Missie te Wenen over de periode 1939-1947 werd in 1960 overgebracht naar het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het archief had een omvang van 3 dozen (0,3 meter). Tijdens de inventarisatie door G.P. de Vries van het ministerie van Buitenlandse Zaken is 1 doos (0,1 meter) vernietigd volgens de vernietigingslijst van het ministerie van Buitenlandse Zaken van 1960.
Het archief van het Gezantschap en de Nederlandse Militaire Missie over de periode 1946-1954 werd in 1968 naar Den Haag overgebracht. Het besloeg 4,60 meter, hierbij kwam nog 0,40 archiefbescheiden die uit het 2e blok (1955-1964) van het archief van Wenen werd gelicht, waaronder twee agendaboeken. Ongeveer 0,25 meter werd uit het archief verwijderd en toegevoegd aan het 2e blok archief. Na selectie door G.J.M. de Graaf van het ministerie van Buitenlandse Zaken aan de hand van de ministeriële beschikking van 1960 resteerde 3,25 meter ter bewaring. De Nederlanders Militaire Missie bestond alleen in 1946: er is al vanaf 1942 archief gevormd tot en met 1947.
De verwerving van het archief
Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
Het archief bevat stukken betreffende de behartiging van de Nederlandse belangen door het Zweedse consulaat te Wenen; de instelling, voorbereiding, werkzaamheden en opheffing van de Nederlandse Militaire Missie en de oprichting van het Gezantschap. Te vinden zijn correspondentie en dossiers betreffende oorlogsgerelateerde aangelegenheden, zoals schadeclaims, terugvorderingen door Nederlandse bedrijven, vluchtelingen en displaced persons, het oprichten van een post van het Nederlandse Rode Kruis in Wenen, repatriëring van Nederlanders uit de Sovjet-Unie en Oostenrijk, Nederlanders in het concentratiekamp Mauthausen, restitutie van Joodse eigendommen en opsporing en vervolging van oorlogsmisdadigers. Daarnaast stukken inzake exportbevordering, handelsbelangen, bevordering van het toeristenverkeer van Nederland naar Oostenrijk, conferenties en congressen, luchtvaartovereenkomsten met de KLM, uitzending Oostenrijkse kinderen naar Nederland en wintersportvakanties van de koninklijke familie in Oostenrijk.
Selectie en vernietiging
Het archief van de Nederlandse consulaire vertegenwoordiging en de Nederlandse Militaire Missie over de periode 1939-1954 is door het ministerie van Buitenlandse Zaken geselecteerd in 1986 en 1991. Met het Nationaal Archief (NA) is afgesproken dat er geen aanvullende selectie plaats zal vinden. Het archiefbestand zal in zijn geheel worden overgebracht naar het NA. Met het NA is afgesproken om geen koppeling te maken met handelingen uit de Basis Selectiedocumenten.
Verantwoording van de bewerking
De inventaris is op dezelfde manier gestructureerd als tijdens de eerdere bewerking. De voorliggende inventaris is een herbewerking van de oude toegangen; deze zijn als archiefstuk opgenomen in de inventaris en te vinden onder rubriek Oude Toegang, inv.nrs. 201 en 202.
Alle stukken zijn van nietjes, plakband en overige hechtmiddelen ontdaan en verpakt in zuurvrije omslagen en zuurvrije archiefdozen. Ze zijn daarna genummerd volgens de inventaris. De omslagen en dozen zijn voorzien van etiketten. Van de te vernietigen stukken zijn vernietigingslijsten opgesteld en deze zijn aan het ministerie van Buitenlandse Zaken overgedragen.
Ordening van het archief
De ordening van de archieven van het Consulaat-generaal en de Nederlandse Militaire Missie over de periode 1939-1949 zoals aangebracht tijdens de vorige inventarisatie, is aangehouden en is voornamelijk chronologisch.
Het archief van het Nederlandse Gezantschap in Wenen over de periode 1946-1954 is geordend op basis van de archiefcode van het ministerie van Buitenlandse Zaken, zoals deze in 1978 is vastgesteld. Deze archiefcode bestaat uit 9 hoofdrubrieken met een nadere onderverdeling. De hoofdindeling beslaat de volgende onderwerpen:
code 0
Algemeen
code 1
Organisatie
code 2
Protocol
code 3
Juridische aangelegenheden
code 4
Aangelegenheden van openbare orde, openbare zedelijkheid, openbare gezondheidszorg, openbare veiligheid, volkshuisvesting, leefmilieu
code 5
Waterstaat, verkeer en vervoer, verbindingen en elektronica
code 6
Economie, migratie, arbeid
code 7
Sociale aangelegenheden
code 8
Culturele en wetenschappelijke aangelegenheden, voorlichting
code 9
Staatkunde, landsverdediging, internationale organisaties
De benamingen van deze rubrieken, met bijbehorende nummers, zijn voor zover daar stukken van werden aangetroffen overgenomen in deze nieuwe toegang. Dit impliceert dat de nummering van de rubrieken niet numeriek oplopend hoeft te zijn, maar kan verspringen. Wel is gekeken bij rubrieken of de daaraan gekoppelde archiefstukken ook alle genoemde onderwerpen uit de rubrieksnaam besloegen. Waar dit niet het geval was, is de rubrieksnaam aangepast.
Het codenummer is feitelijk een onderwerpsnummer. Dit betekent dat onder één onderwerp meerdere dossiers kunnen vallen die hetzelfde codenummer hebben. Voor het bepalen van de plaats van een archiefstuk binnen de inventaris is gekeken naar de code welke oorspronkelijk aan het archiefstuk is gegeven. Op basis van die code is het archiefstuk onder een rubriek geplaatst. Alleen in die gevallen waarin de gegeven code niet overeenkwam met de inhoud van het dossier, is deze code losgelaten en zijn de stukken geplaatst in de rubriek waar ze inhoudelijk thuis horen. de verschillende archiefstukken zijn zoveel mogelijk chronologisch geordend.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het Auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Nederlands Consulaat-Generaal en Militaire Missie te Wenen (Oostenrijk), nummer toegang 2.05.303, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Consulaat-Generaal Wenen, 2.05.303, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
Dit archief sluit aan bij het in het Nationaal Archief aanwezige archief: 2.05.235 Inventaris van het archief van het Nederlands Gezantschap, later de Ambassade in Oostenrijk, 1955-1974

Archiefbestanddelen