Terug naar zoekresultaten

2.05.19 Inventaris van het Kabinetsarchief van het Ministerie van Buitenlandse Zaken betreffende de Politieke Rapportage door Nederlandse diplomatieke vertegenwoordigers in het buitenland, 1871-1940

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.05.19
Inventaris van het Kabinetsarchief van het Ministerie van Buitenlandse Zaken betreffende de Politieke Rapportage door Nederlandse diplomatieke vertegenwoordigers in het buitenland, 1871-1940

Auteur

L. Buždon

Versie

04-07-2021

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1970 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Ministerie van Buitenlandse Zaken: Geheime Rapporten en Kabinetsrapporten
BuZa / Kabinetsarchief Politieke Rapportage

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1871-1940

Archiefbloknummer

Z21065

Omvang

; 347 inventarisnummer(s) 42,90 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het
Nederlands

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Ministerie van Buitenlandse Zaken, Kabinet

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het Kabinetsarchief bevat politieke rapportages door Nederlandse diplomatieke vertegenwoordigers in het buitenland aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken over de periode 1871-1940. De rapporten zijn per standplaats geordend en verdeeld naar functionaris: gezanten en consulaire ambtenaren. Tevens opgenomen zijn samenvattingen van de politieke berichten. Een aantal stukken betreffen conflicten uit de Tweede Wereldoorlog.

Archiefvorming

Geschiedenis van het archiefbeheer
Ongeveer een achtste van het materiaal is na de Duitse inval van mei 1940 door het zogenaamde 'Sonderkommando von Künsberg' met andere bestanddelen van het vooroorlogse departementsarchief naar Berlijn overgebracht. Na de oorlog werd het teruggevonden door een Amerikaanse legereenheid en naar Washington gezonden. In 1949 kwam het opnieuw in het bezit van de Nederlandse regering.
Dat in de bezettingsperiode de meegenomen stukken aan een onderzoek zijn onderworpen blijkt uit gevonden Duitse vertalingen, 'Distributionszettel' en de ten dele verstoorde orde van het geheel, die bij de inventarisering nu weer is hersteld.
De politieke rapporten van het gezantschap te Berlijn vanaf ± 1933 of 1934, benevens de politieke rapportage van de belangrijkste andere gezantschappen: Londen, Parijs, Brussel, Rome en Washington zijn op 31 mei 1940 vernietigd (zie 'De toestand van het archiefmateriaal van het Ministerie van Buitenlandse Zaken over de periode 1931-1940, en de mogelijkheden voor reconstructie' van W.F. Renaud, in: Bijdragen en Mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden 1975 (ARA H15F).
De overdracht van het archief aan het Algemeen Rijksarchief heeft in tweeën plaatsgevonden. In april 1973 werden de stukken over de periode 1871-1918 overgedragen, in januari 1985 volgde het gedeelte 1919-1940.
Overbrenging van een overheidsarchief

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
In deze inventaris zijn opgenomen de politieke rapporten over de periode 1871-1940 afkomstig van de Nederlandse diplomatieke vertegenwoordigers in het buitenland. Voor zover er geen gezantschappen waren werd de rapportage verricht door consulaire ambtenaren.
Bij het raadplegen van de inventaris dient men rekening te houden met het feit dat één en dezelfde diplomaat bij verschillende hoven en/of regeringen tegelijkertijd als vertegenwoordiger optrad. Hij had dan zijn vaste residentie in één van de betrokken hoofdsteden en bracht periodieke bezoeken aan de andere. Een goed voorbeeld hiervan is de gang van zaken in de Scandinavische landen. Ook hierbij is in de index zoveel mogelijk verwezen naar de plaats van waaruit de rapportage plaatsvond.
Voor zover zich in de serie rapporten van consulaire ambtenaren ook gezantschapsrapporten bevinden, is in de inventaris hiernaar verwezen. Achter de plaatsnamen staat soms de aanduiding vc, c of cg om aan te geven dat het om een vice-consulaat (vc) een consulaat (c) of een consulaat-generaal (cq) gaat.
In enkele gevallen bevinden zich in het archief afschriften van rapporten in plaats van originelen. Het gaat hierbij om rapporten waarvan het origineel niet werd aangetroffen. In het archief van het ministerie bevond zich echter een serie afschriften van politieke rapporten over de periode 1882-1886. Geconstateerde hiaten zijn met afschriften uit deze serie aangevuld.
Ordening van het archief
De rapporten in deze inventaris zijn geordend in twee series: rapportage van gezanten en van consulaire ambtenaren. Daarbinnen zijn de rapporten per post geordend. De plaatsnamen zijn alfabetisch gerangschikt. Per plaats zijn de stukken chronologisch (op datum van de brief, niet op exhibitumdatum) geordend. Geheel consequent is de ordening in deze voorlopige inventaris niet toegepast. In een aantal gevallen zijn de rapporten van verschillende posten over eenzelfde periode samengevoegd. Dat is met name het geval bij de consulaire rapporten. Bij de gezantschapsrapporten zijn de rapporten afkomstig uit verschillende posten in Latijns-Amerika te vinden onder Latijns-Amerika. Een enkele keer is er ook sprake van rapporten betreffende één zaak die bij elkaar zijn gehouden. De ordening is dus niet geheel chronologisch/alfabetisch. In die gevallen waar sprake is van een ordening naar onderwerp of zaak, is dat in de beschrijving aangegeven.
Het is raadzaam om bij het raadplegen van de inventaris eerst gebruik te maken van de index op plaatsnamen (zie bijlage), waarin alle inventarisnummers, waarin zich stukken bevinden van een bepaalde post, zijn opgenomen. Daarmee voorkomt men dat men stukken mist die onder een andere plaatsnaam zijn geborgen en geordend, zoals hiervoor aangegeven.
Het komt ook voor dat residenties, van waaruit door Nederlandse diplomaten werd gerapporteerd, in de loop der jaren van naam veranderden. De stukken van het Nederlandse gezantschap in Turkije bijvoorbeeld zijn afkomstig uit Constantinopel-Istanbul, en Angora-Ankara. De index verwijst naar de plaatsnaam en inventarisnummer waaronder de stukken geborgen zijn.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Buitenlandse Zaken: Geheime Rapporten en Kabinetsrapporten, nummer toegang 2.05.19, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, BuZa / Kabinetsarchief Politieke Rapportage, 2.05.19, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
De politieke rapportage door Nederlandse diplomatieke vertegenwoordigers vond uiteraard vóór 1871 ook al plaats.
Tot 1853 werden de rapporten echter niet afzonderlijk bijeen gehouden maar geborgen in het verbaal- en dossierarchief van het ministerie. Met behulp van de klappers en indices zijn de rapporten daarin terug te vinden. Wel bevindt zich in het archief van de Staatssecretarie (inventaris 2.02.1, inv.nrs. 6251-6352) een serie afschriften van politieke rapporten van gezanten en consuls over de periode 1814-1840. Deze afschriften werden door de minister van Buitenlandse Zaken aan de koning toegezonden.
Over de periode 1853-1870 bestaat een afzonderlijke serie politieke rapporten in het archief van het ministerie (inventaris 2.05.01, inv.nrs. 2768-2833). Niet alle politieke rapporten zijn in deze serie opgenomen; ook voor wat betreft de periode ná 1853 zal men het verbaal- en dossierarchief moeten raadplegen.
In juni 1866 werd het Kabinet van de minister ingesteld. Het merendeel van de politieke rapporten werd vanaf die datum in de agenda's en klappers van het Kabinet geregistreerd (zie inventaris 2.05.01, inv.nrs. 2949-2956). Tot juli 1867 werden de stukken ook in de gewone agenda ingeschreven en van een gewoon agendanummer voorzien. Na 1867 werd het grootste deel van de politieke rapporten uitsluitend in de kabinetsagenda ingeschreven. Het kwam ook voor dat bepaalde politieke rapporten alleen in de gewone agenda werden ingeschreven. In de periode juli 1907-augustus 1908 is er geen Kabinet van de minister geweest. Alle politieke rapportage is in deze periode in de gewone agenda geregistreerd. Ook na 1866 bleef men de politieke rapporten als aparte serie ordenen.

Archiefbestanddelen