Jacobus Cornelis Matheus Radermacher werd in 1757 op 16-jarige leeftijd door de Zeeuwse kamer van de Verenigde Oost-Indische Compagnie naar Oost-Indië uitgezonden; spoedig na zijn aankomst aldaar kreeg hij de rang van onderkoopman, in 1761 koopman van de VOC. In dit laatste jaar trouwde hij met Margaretha Sophia Verijssel, dochter uit het eerste huwelijk van de vrouw van Reinier de Klerk, Sophia Francina Westpalm, en Hugo Verijssel (ordinaris-raad van Indië). In 1762 richte hij de eerste Indische vrijmetslaarsloge op (la Choisie). Radermacher keerde in 1763 terug naar de Republiek, promoveerde tot de doctor in de rechten in Harderwijk, en vertrok in 1766 opnieuw naar Batavia. Tijdens zijn tweede verblijf in Oost-Indië, van 1767 tot 1783, was hij één van de belangrijkste bestuursambtenaren van de VOC: baljuw, en extra-ordinaris raad sinds 1776. S. Kalff, 'Jacob Radermacher en zijne stichting', in: Tijdschrift voor Nederlandsch-Indië, tweede serie, jrg. 3, 1899, p. 474-511 Zie inv.nr. 848 volgnrs. 4 en 45; inv.nr. 849.1 t/m 849.13 en inv.nr. 850.3 Zie nr. toegang, 2.21.271, inv.nr. 857
De door Jacobus Cornelis Matheus Radermacher nagelaten kaarten en tekeningen, met enkele prenten en geschreven stukken, bevonden zich in drie portefeuilles.
De inhoud lijkt vrijwel geheel door de werkzaamheden en belangstelling van Radermacher bepaald, al is het waarschijnlijk dat na hem nog stukken aan de inv.nrs. 849 en 850 van de collectie werden toegevoegd. Van systematiek daarin is nauwelijks sprake, van volledigheid in het geheel niet.
De belangrijkste leidraad in de vorming van dit bestand lijt Radermachers betrokkenheid bij de wetenschappelijke ontwikkelingen in zijn tijd, vooral die van de geografie en kartografie Zie inv.nr. 848 volgnrs. 8, 37-40
Hij gaf die interesse vorm als oprichter van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in 1778. Zijn publicaties in de Verhandelingen van dit genootschap steunden mede op eigen waarnemingen Zie inv.nr. 848 volgnr. 10 en waarschijnlijk ook 849.10 Zie inv.nr. 848 volgnr. 15 Zie noot 2 en inv.nr. 848 volgnrs. 5,6, en 17 Inv.nr. 848 volgnr. 9 en inv.nrs. 849.15 en 849.17
Deze drie portefeuilles zijn van belang als aanvulling van de in het Nationaal Archief berustende kaarten, afkomstig uit het VOC-archief In dit verband is vooral inv.nr. 848 volgnr. 15 van belang, een to nu toe onbekende manuscriptkaart, waarop de ontdekkingstochten gedaan in de periode 1678-1740 staan aangegeven.
Het archief is voor langere tijd in beheer, niet in eigendom verkregen.
De stukken zijn per inventarisnummer beschreven in de volgorde waarin ze zijn aangetroffen. Daartoe is rechtsonder een nummer in potloodschrift aangebracht.
Inventarisnummer 848 vormt (nog) een band en draagt de door Radermacher geschreven titel "Atlas met Tekeningen en Plans". Hij bevat tevens enkele los ingelegde bladen. Aan de verso-zijde van het eerste blad is met potlood door Gualtherus C.J. Vosmaer de - foutieve- aanduiding geschreven: "Afkomstig van Jacques Vosmaer".
De inventarisnummers 849 en 850 waren portefeuilles met losse stukken die nu apart genummerd en geborgen zijn In nummer toegang 2.21.271, inv.nr. 838 bevinden zich nog enkele kaarten en profielen
De wijze van beschrijvingen is gebaseerd op de zogenaamde FOBID-regels voor titelbeschrijving van kartografische documenten.
Van elke afbeelding is achtereenvolgens beschreven;
Na het verschijnen van de inventaris Vosmaer (nr. toegang 2.21.2171), waar onderstaande beschrijvingen oorspronkelijk deel van uitmaakten als bijlage, is er nog een artikel van de Bewerker M. Kok verschenen in Kartografisch Tijdschrift, jrg. XV, nummer 2, 1989. Daarin meer informatie over deze collectie en de persoon Radermacher. Ook is weer een lijst met beschrijvingen toegevoegd, die soms afwijken van de oude, vooral in het aangeven van dateringen. Deze aanvullingen zijn in de oude lijst door mij verwerkt.
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Familie Vosmaer - Kaarten en Tekeningen, nummer toegang 4.VMF, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Vosmaer / Kaarten, 4.VMF, inv.nr. ...
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
2.21.271 Inventaris van het archief van de familie Vosmaer, 17de-20ste eeuw.
Inzetkaartje: [idem van de kust van het eiland Balambangang. 22x30cm.
Ann: De kustlijn is deels gestippeld.
Oud nummer: 1
Ann: Verslag van een scheepsramp bij de Kaap de Goede Hoop 30 mei 1773, en de redding van enkelen door de aldaar wonende melkboer Woltemade.
Behoort bij de volgende prent.
Amsterdam, Wed. Loveringh & Allart.
Ann: Met het volgende onderschrift in de hand van J.C.M. Radermacher: "De kladschilder die dit gemaakt heeft, [heeft] niet leeren schilderen noch een Prentje van de Caeb gesien, en ik geloof noiet de Zee want..."
Amsterdam, Wed. Loveringh & Allart.
Oud nummer: 2
Gefacsimileerd in
Ann: In de Legenda: militaire informatie, afbeelding van VOC-embleem en VOC-militairen en van verslagen en inheems vijanden
Oud nummer: 3
Ann: Met aanduidingen van winkels en warongs.
Oud nummer: 5; verso: Chinese Campong
Ann: Met dieptecijfers, wrakken en ondiepten; op Sumbawa zijn gebouwen in opstand ingetekend.
Oud nummer: 6
Gefacsimileerd in
Oud nummer: 7; verso: Balij
Oud nummer: 8; verso: Nouvelle Mappemonde
Ann: Betreft diagrammen, vooral in de 2e helft van de 18e eeuw in gebruik bij de maanafstandmethode voor de bepaling van de lengte op zee
Oud nummer: 9
Gefacsimileerd in
Ann: Betreft grondstuk bij Batavia
Oud nummer 10; verso: no. 3
Ann: Bevat de volgende kaarten en teksten:
Beschrijving van een zeereis van Texel naar Batavia in 1768, tevens toelichting bij kustprofielen gemaakt tijdens die reis/ [J.C.M. Radermacher] [Kustprofielen van Texel, Dover, Canarische Eilanden, Kaap-Verdische eilanden, St. Jago, West-Afrika en Kaap de Goede Hoop]; 8 fol. Schetskaart van een gebied ten zuiden van Batavia en van het landgoed Grogol Titelblad voor de: Generale Kaart van 't Eyland Java in drie Blaaden [voor de kaart zie volgnummer 15]
Gezigten van 't Eyland Java; [getekende kustprofielen van Java], 8 fol., waarvan 4 blanco: niet alle geplande profielen zijn getekend
Oud nummer: 11 [Zie ook volgnummer 15 en in.nr. 838 [toegang 2.21.271]
Ann: Met bijschrift van Radermacher. De Herberg Blauw Jan aan de Kloveniersburgwal had sinds het midden van de 17e eeuw een soort dierentuin.
G. de l'Isle Amsterdam, Covens en Mortier
Ann: Voor datering zie C. Koeman, Atlantes Neerlandici II, p. 61, nr. 122 (C & M8), de aldaar beschreven kaart is echter kleiner
Oud nummer: 12
Ann: Voor datering zie C. Koeman, Atlantes neerlandici II, p. 62, nr. 136 (C & M8), de aldaar beschreven kaart en echter kleiner
Gefacsimileerd in
Ann: Latere aanvullingen van tekst en grenslijnen, in het handschrift van J.C.M. Radermacher. Verso: hoort tot de beschrijving van Java. Zie volgnr. 10
Ann: Latere aanvullingen van districtgrenzen en - nummers, in het handschrift van J.C.M. Radermacher
Oud nummer: 16. Verso: Verbeterde kaart van Java 1771
Gefacsimileerd in
Ann: De helft van het kaartblad is niet ingetekend. Borne was een VOC-post in het zuiden van Sumatra.
Oud nummer: 17; de kaart vertoont kopieergaatjes
Oud nummer: 3
Ann: Eén van de bladen is identiek aan inv.nr. 848 volgnr. 29. Zie aldaar.
Oud nummer: 20
Oud nummer: 24
Oud nummer: 25
Inzet: 2 profielen van de zeebodem
Oud nummer: 27
Oud nummer 31. Verso: Illuminatie
Ann: Voor datering, zie E. Muller en K. Zanvliet, Bijlage II, nr. 53
Oud nummer: 32
Ann: De kaart geeft de route van de door Cook gemaakte reis weer.
Oud nummer: 33
Ann: Met potlood is een route ingetekend, verklaard in het handschrift van J.C.M. Radermachter als: "Kaert van de Reys die de schepen de Resolution, C. Farnes [moet zijn Furneaux], Adventures, Cap. Cook staan te doen, zijnde den 22 november 1772 van de Caeb vertrokken". Waarschijnlijk is deze kaart door Cook aan het Nederlands bestuur of aan Radermacher zelf op de Kaap overhandigd, tijdens zijn verblijf aldaar [oktober- november 1772].
Ann: De kaart geeft de route van de door Cook gemaakte reis weer
Oud nummer: 34
Oud nummer: N 16
Oud nummer: N 17
Ann: In één van de percelen is de naam Radermacher ingeschreven
Oud nummer: N 5. Verso: Plattegrond van 't huis op de grote rivier
Gefacsimileerd in
Ann: Met opgave van aanleg- en ankerplaatsen. Op de kaart staat geschreven dat dit is " De ongelukkige gegend van mijn avantiere op de vaertogt van. Verso: C. Kon.r. Asem
Oud nummer: 37. Verso: L.A. 't Mogaderijk Cormandel, Cust Cormandel.
Oud nummer: 38
Gefacsimileerd in
Ann: Bijgeschreven zijn: [hier volgen de maatregelen]Zie Verhandelingen van het Bataviaasch Genootschap, deel II, p. 8
Oud nummer: 89
Gefacsimileerd in
Ann: Het betreft het bovenblad van een kaart waarvan de rest ontbreekt
Oud nummer: 91
Gefacsimileerd in
Ann: Met aanduiding van grond in bezit van Anthonie Hellmans
Oud nummer: 95
Oud nummer: 94. Verso; Lit. a. A. Kaart van de Pedakken langs de Sirijgracht.
Oud nummer: 99. Verso: thuys in de stad.
Gefacsimileerd in
Ann: De kaart geeft ook het gebruik van de gebouwen.Zie ook 849.4
Oud nummer: 101. Verso: Pebah Redoute
Gefacsimileerd in
Inzet: Dwarsprofiel van een deel van de haven
Oud nummer: 107. Verso: Edam
Gefacsimileerd in
Inzet: Profiel van de gracht en tekening van een onderdoorgang Verso: Sluyzen
Gefacsimileerd in
Ann: Het betreft de onderste helft van een groter kaartblad.
Oud nummer: 113. Verso: Passer buite d'uiterse poort
Ann: Opgedragen aan de Nederlandsche Maatschappij te Hoorn en aan de Economische Tak van de Hollandsche Maatschappij te Haarlem.
Zie eventueel 4.VEL inv.nrs. 1147 en 1148Oude foliering: 135
Gefacsimileerd in
Ann: Met toelichting omtrent de krachtenverdeling tussen de riviermonding en de zee.
Verso: Plan tot verbetering van de Bank voor de Rivier
Ann: met ingetekende schepen
Verso: Kaert van de Bank in 1780 opgenomen
Gefacsimileerd in
Verso: Scheijding tussen de Koningrijken Jaccatra en Bantam.Zie ook nr. toegang 2.21.271 inv.nr. 839.
Ann: Bijgeschreven is dat deze kaart is opgenomen door onderkoopman en landmeter De Roo en gekopieerd door Laurent Lusson:... pour être endadré et mis sous verre et présenté á l'Edelhr. Radermacher le 16 mars par l'ingenieur Laurens Lusson. Zie E. Muller en K. Zandvliet, Admissies
Gefacsimileerd in
Ann: Met weergave van de versterking en binnenmuur rond het graf van de koning van Goa; eveneens is aangegeven de benteng (fort/paleis] van de koning van Boni.
Oude foliëring: 147
Gefacsimileerd in
Ann: De kaart geeft een veel groter gebied aan dan in de titel is aangegeven
Verso: Grogol
Ann: Met een in het Frans gestelde toelichting
Ann: Met afbeeldingen van Deense koningen en van een stadsprofiel.
Oud nummer: 105. Verso: Kaartje van Pacojan
Ann: Met vermelding van Port V pag. 199
Ann: Met afbeelding van de reis van Mr. de Bougainvilles in 1768.Zie E. Muller en K. Zandvliet, Admissies, Bijlage II, nr. 26
Ann: Zie het archief van deze Maatschappij gedeponeerd in het Rijksarchief in Drenthe; inventaris in Verslagen omtrent 's-Rijks Oude Archieven, 1915
Incompleet. De bladen zijn met de hand genummerd: no. 1, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 11 en 12.
Hierin een uitvoerige bibliografie
Bevat foto's (groepsfoto studenten, interieur studentensociëteit te Leiden).