Terug naar zoekresultaten

1.10.85 Inventaris van de collectie J. de Witt Jz. [levensjaren 1618-1676], H. de Witt [geboren 1670], A. de Witt [levensjaren 1613-1653], 1584-1747

Het archief bevat overwegend stukken over de diplomatieke activiteiten van deze neef van raadpensionaris Johan de Witt: verbalen als gedeputeerde der Staten-Generaal en brieven, verbalen en resoluties m.b.t. diens diverse ambassades. Verder zijn er enkele particuliere stukken: brieven van familieleden, testamenten e.d.
Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaalBijlagen

Archief

Titel

1.10.85
Inventaris van de collectie J. de Witt Jz. [levensjaren 1618-1676], H. de Witt [geboren 1670], A. de Witt [levensjaren 1613-1653], 1584-1747

Auteur

H.T. Obreen

Versie

08-05-2021

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1948 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Collectie Johan de Witt Johanszoon
Witt, de

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1584-1747

Archiefbloknummer

1223

Omvang

; 84 inventarisnummer(s) 0,68 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven en gedrukte teksten. De Nederlandstalige stukken van vóór ca. 1700 zijn geschreven in het gotische cursiefschrift, met name in de oud-Hollandse klerkencursief.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Witt, de
Witt Janszoon., Johan de (1618-1676)
Witt Janszoon., Herbertina de (geb.
Witt Janszoon, Abraham de (1613-1653)
, , 1670)

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bevat overwegend stukken over de diplomatieke activiteiten van deze neef van raadpensionaris Johan de Witt: verbalen als gedeputeerde der Staten-Generaal en brieven, verbalen en resoluties m.b.t. diens diverse ambassades. Verder zijn er enkele particuliere stukken: brieven van familieleden, testamenten e.d.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
I. Algemeen
Het gaat hier over de naam- en tijdgenoot van de Raadpensionaris Johan de Witt. Zij zijn van vaders zijde verre neven. Hun betovergrootvaders waren broers, wier nazaten langer dan een eeuw te Dordrecht woonden. ( bijlage A, of. Japikse in Nieuw Nederlands Biografisch Woordenboek, III. 1443-1470. ) Ter onderscheiding nu van de beroemde Raadpensionaris Johan de Witt werd zijn naamgenoot en neef aangeduid met Johan de Witt Johanszoon, of Johan de Witt-raad, of oud-raad, dan wel geschreven De Wit ( zie bijv, Lias Staten-Generaal no.5918, Alg.Rijks Archief. ) of De With. ( Het opschrift op de perkamente rug van de band, Inv.No.14, luidt "brieven van de Heer Ambassadeur De With". ) Na de val van de Raadpensionaris is ook onze De Witt van het kussen geraakt, hij behoorde niet tot de Prinsgezinden. ( vergelijk de ontvangen brief van Vivien, 1670, inv.no.70. ) Hij zou de schrijver zijn geweest van een anonieme verhandeling waarin het gevoelen van de Staten van Holland tegen het noemen van de naam van de Prins in het Gebed onderschreven werd. ( N.W. III, blz.1459 "Het Politiek Gebed. 1663" ) Uit onze Johan de Witt (Johanszoon) stammen de Van der Heim's. ( bijlage B. ) Deze relatie verklaart hoe zijn papieren bij deze familie zijn gekomen. Ze zijn daar ongeveer twee eeuwen goed bewaard totdat bij twee schenkingen deze met andere, nog belangrijker stukken overgegeven zijn aan de Staat der Nederlanden, om ze te bewaren in het Algemeen Rijksarchief.
II. Verdere bijzonderheden omtrent Johan de Witt (1618-1676)
Behalve aan de Archiefstukken De Witt wat betreft de jaren 1664-1671 ontleen ik aan het artikel door de Heer Japikse in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, ed. Blok en Molhuijsen, III, p. 1448-1459 de gegevens van Bijlage A - zulks in overeenstemming met Balen, M. De beschrijvinge van Dordrecht, 1677, daar aangehaald - en voornamelijk pag. 1458 nog de navolgende bijzonderheden.
Johan de Witt was een zoon van Johan en van Belia Stockmans, geboren te Dordrecht 15 October 1618, hij overleed aldaar 27 October 1676. Hij studeerde te Leiden en promoveerde in de rechten te Orleans 13 Juni 1641. In de volgende jaren zien we hem bekleed met verschillende functies:
  • 1644/45 secretaris van het gezantschap dat tussen Zweden en Denemarken bemiddelde;
Vervolgens in stedelijke functies:
  • 1647/50 Raad der stad Dordrecht, 1656/57 schepen aldaar
  • 1662 Raad van veertig.
En in landsfuncties:
  • 1660/62 Gecommitteerde Raad van Zuid-Holland (zuiderkwartier).
  • Dedeputeerde door de Stad Dordrecht in de Staten van Holland.
  • 1664/66 Vervolgens door deze Gedeputeerd ter Staten-Generaal der Verenigde Nederlanden. In deze periode is hij met anderen gedeputeerd geworden
  • 1664 Naar Zeeland ter verbetering van de regeling der convooien, licenten en van de zuivering van zogenaamde binnenlandse paspoorten,
  • 1665 naar de Admiraliteiten te Amsterdam, in het Noorder-kwartier en in Friesland betreffende de aanbouw van oorlogsschepen, (een gelijktijdige commissie van anderen naar Zeeland en Rotterdam
  • 1665 en vervolgens naar Gelderland en Overijssel tot
  • 1666 het toestaan en opbrengen van gelden voor de vloot.
  • In laatstgenoemde jaren eveneens met anderen
  • 1665 naar Brandenburg, alsmede naar Nordhorn ter
  • 1666 conferentie met de Bisschop van Munster.
  • 1670/71 Als extra-ordinaris ambassadeur van de Staten-Generaal naar Denemarken, in aansluiting daarmee naar Dantzig en Polen. Dat heette "naar de Koning en de Republiek van Polen", wijl dit land zijn koningen koos.
  • 1672 In de eerste helft van het rampjaar is hij gecommitteerde ten beleide. Wij vinden hem in de commissie die de opdracht had om na te gaan op welke wijze de Franse inval door onderwaterzetten van land te stuiten was. ( Dit werd succesvol bereikt, zie Jhr. J.W. van Sypestein en J.P. de Bordes "De verdediging van Nederland in 1672-1673", Den Haag 1850, waarin dan ook de naam van onze Johan de Witt, raad van Dordrecht als commissielid is genoemd, zie Resolutie Staten van Holland, 1672, 13 April. Andere literatuur over hem zie Japikse, N.W. t.a.p. )
Bijlagen A en B
Embedded Image
Bijlage C
Embedded Image
Geschiedenis van het archiefbeheer
De eerste schenking door de familie Van der Heim was in 1846 en wat toen door Mr. A.J. Van der Heim, griffier van de Tweede Kamer van de Staten-Generaa1 geschonken is, werd door de toenmalige Rijksarchivaris, de Heer Bakhuizen van den Brink beschreven in het Overzigt van het Nederlandse Rijksarchief, deel I, 1854, blz. 85v. ( Hij noemt brieven van de Raadpensionaris De Witt, van de Pensionaris Vivien en van de agenten der Staten te Dantzig, Elseneur en Copenhagen, Pels, le Mair en Klingenberg. Men vatte dit laatste niet op als of Klingenberg ook agent van de Staten was. Hij en ook Garisius vertegenwoordigden Denemarken in Den Haag, zie Resolutie Staten van Holland 22.12.1666. De Witt trof hen te Copenhagen. Het zijn de nieuwe Inventaris Nos. 69, 70, 27, 21, 22 en 26. ) De latere schenking, in 1886, is gedaan door de oudminister Hendrik Jacob baron van der Heim van Duivendijke, na het overlijden van zijn zoon Jhr. Anthonie Jacob van der Heim, de laatste generatie van zijn geslacht. De Nederlandse Staatscourant van 1887 II blz. 188 geeft een belangwekkende opsomming van de toenmaals overgedragen stukken. ( Zie verder het Overzicht van het Familie Archief Van der Heim samengesteld door de Rijksarchivaris, Hoofd van de 3e Afdeling van het Algemeen Rijksarchief, Mr. B. van 't Hoff, 1947, Inv. derde Afd. No. 65. ) Hetgeen in de inventaris voorkomt van Abraham de Witt en zijn verwanten is bij deze gelegenheid overgedragen. Toen Johan de Witt in 1676 overleed, leefden er nog rechtstreekse afstammelingen van zijn oom Abraham, zodat het voor de hand ligt om aan te nemen dat niet bij Johan maar bij een van zijn nazaten de hierbedoelde stukken terecht zijn gekomen. ( zie over Abraham de Witt bijlagen A en C. ) Deze stukken en nog andere, die de ambassade van Johan de Witt betroffen, waren tot dusverre onder de "Aanwinsten Van der Heim" geborgen: het merendeel der stukken welke toebehoord hebben aan De Witt, bevond zich in de portefeuilles van het Archief Van der Heim 39, 41, 42, 43 en een enkel stuk, een verbaal in No. 40. Belangrijke correspondentie gericht ( waaronder die verzonden door de personen genoemd in noot (7). ) aan Johan de Witt en een aantal retroacta en acten van zijn ambassade naar Denemarken, Dantzig en Polen ( en bijvoorbeeld ook een gelukwens met de geboorte van Herbertina (Inv. 77). ) in 1670/71 waren later uit het archief Van der Heim gelicht, met het daarmee verbonden nadeel van een betrekkelijk willekeurige splitsing: zij bleken te berusten in No. 362 van het Legatie-archief op de 1ste Afdeling van het Algemeen Rijksarchief, een pak, onderverdeeld in twaalf omslagen. Zij droegen daar het opschrift "Brieven aan Johan de Witt en copiën van diplomatieke stukken." In overleg met het Hoofd dier Afdeling, de Rijksarchivaris Mr.H. Hardenberg is door opheffing van dit no. de gehele inhoud en dus ook de correspondentie herenigd met de overeenstemmende stukken van onze Johan de Witt. Immers zij waren oorspronkelijk bij hem geweest.
Bij de inventaris van het Legatie-archief en ook bij die van het archief Van der Heim zijn verwijzingen naar deze inventaris gevoegd.
Overigens is nog op te merken dat van een aantal nummers de inhoud deels ( gedeeltelijk bestaat de inhoud van de nummers 26 en 33 uit het materiaal van het opgeheven No. 362. Het leek raadzaam melding te maken welke stukken het zijn die via 362 Legatie-archieven, blijkbaar uit het archief Van der Heim herkomstig zijn en de ambassadeur Johan de Witt toebehoord hebben. ) of geheel ( Verwezen wordt naar de als bijlage opgenomen index, opgesteld voor vroegere gebruikers van het Legatie-archief No. 362. ) uit het opgeheven No. 362 Legatie-archief bestaat. Aan een aantal tractaten en resolutiën van 1668-1673, samen zes stuks, in het archief van de Raadpensionaris Heinsius ( Anthonie Heinsius, zie Bijlage B en de Inventaris van het Archief van de Raadpensionaris Heinsius door Mr. B. van 't Hoff, getypt, 1947. ) vermeldt de betreffende Inventaris met een noot onder No. 2366, hun waarschijnlijke herkomst uit het archief Johan de Witt. Een en ander behoorde inderdaad wel ook onder de schenking van 1886
De verwerving van het archief
Het archief is door schenking verworven.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie Johan de Witt Johanszoon, nummer toegang 1.10.85, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Witt, de, 1.10.85, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Bijlagen

I. Index op de twaalf mappen houdende bij Johan de Witt ingekomen brieven, voorheen No. 362
Gebruikers van het thans opgeheven No. 362 Legatie-archief "Brieven aan Johan de Witt en copiën van diplomatieke stukken", geheten, kunnen de inhoud vinden bij de verzameling van stukken van Johan de Witt, neef van de Raadpensionaris, als na te melden.
Opgesteld gelijktijdig met de Inventaris der verzameling van stukken van Johan de Witt, neef van de Raadpensionaris.
Uit sommige stukken spreekt heel duidelijk hun verband met die waar bij zij thans gevoegd zijn.
Afzender Nieuwe aanduiding Johan de Witt, neef enz. Inv. no.
1. Raadpensionaris Johan de Witt, 3 stukken
69
2. Hieronimus van Beverningh, 1 stuk
72
3. Jacob 1e Maire 16 stukken
21
4. A. Malapert 5 stukken
46
5. Philips Pels 43 stukken
27
6. Hendrik Gisius 10 stukken
61
7. Van der Voort 45 stukken
60
8. Pensionaris Vivien 2 stukken
70
9. Familieleden te Dordrecht 8 stukken
75
doch die van zijn echtgenote,van Beaumont:
73
van haar vader aan haar:
74
10. Verschillende personen Binnenland 11 stukken
68
11. Verschillende personen Buitenland
45
die uit Denemarken, w.o. Charisius, P. von Klingenberg
22
alsmede uit Polen 1670/71
32
II. Index op de verdere inhoud, zonder verdere onderverdeling
Inhoud Nieuwe aanduiding Johan de Witt, neef enz. Inv. no.
1. Resoluties van de Staten-Generaal vnl. betreffende de Deense Afrikaanse Comp. en tractaat met Denemarken, 1666.
26
2. ingekomen brief van R. Vzieszek
32
3. toespraak aan de Poolse Koningin
34
4. brieven van de Ambassadeur de Witt, 2 minuten
33
5. brieven van P. Pels aan de Staten-Generaal met bijlagen betreffende Polen/Rusland
44
6. Verzamelde stukken betreffende Polen; Pauselijke brieven aan de Poolse Koning en Koningin, 1671;
53
7. Request aan en brief van de Poolse Koning.
53
8. Gelukwens aan de Ambassadeur de Witt, met de geboorte van Nerbertina
77
9. Een recept voor excellente meede
58
AfzenderNieuwe aanduiding Johan de Witt, neef enz. Inv. no.InhoudNieuwe aanduiding Johan de Witt, neef enz. Inv. no.

Archiefbestanddelen