Terug naar zoekresultaten

1.10.87 Inventaris van het archief van J.A. Zoutman [levensjaren 1724-1793], (1701) 1737-1793

Het archief bevat aanstellingen en commissiën, een reeks scheepsjournalen, (rapport)verbalen, registers van resolutiën, orders e.d. gehouden op diverse schepen, monsterrollen, beschrijvingen van kusten, seinboeken en enige losse stukken.
Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

1.10.87
Inventaris van het archief van J.A. Zoutman [levensjaren 1724-1793], (1701) 1737-1793

Auteur

C.H. van Marle; W./W. van Driel

Versie

08-05-2021

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1978 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Collectie Zoutman
Zoutman

Periodisering

archiefvorming: 1737-1793
oudste stuk - jongste stuk: 1701-1793

Archiefbloknummer

1225

Omvang

; 72 inventarisnummer(s) 1,87 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven en gedrukte teksten.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Zoutman, Johan Arnold (1724-1793)

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bevat aanstellingen en commissiën, een reeks scheepsjournalen, (rapport)verbalen, registers van resolutiën, orders e.d. gehouden op diverse schepen, monsterrollen, beschrijvingen van kusten, seinboeken en enige losse stukken.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Leven en carrière
Johan Arnold Zoutman werd op 10 mei 1724 op Huize Kantwijk nabij Reeuwijk (onder Gouda) geboren.
Zijn vader, die dezelfde initialen had, was doctor in de geneeskunde, de wijsbegeerte en de beide rechten. Hij bekleedde het ambt van pleitbezorger voor de gerechtshoven van Holland en Zeeland. Zijn moeder was Anna Margaretha van Petcum: zij was de dochter van Harmen van Petcum, minister en geheimraad van de hertog van Sleeswijk-Holstein en resident van deze vorst bij de Verenigde Provinciën.
Als 13-jarige trad hij als adelborst bij de admiraliteit van Amsterdam in dienst. Op 18-jarige leeftijd werd hij luitenant en later commandeur; in 1750 benoemde prins Willem IV hem tot extra ordinaris kapitein ter zee.
Prins Willem V verhief hem op 22 juni 1779 tot supernumerair schout bij nacht.
In deze rang begeleidde hij in augustus 1781 met zijn smaldeel een zestigtal koopvaardijschepen naar de Oostzee; de Republiek was inmiddels in oorlog met Groot-Brittannië (1780-1784). Op de vijfde dag van die maand ontmoette hij in de buurt van de Doggersbank een Engels smaldeel. Bij het gevecht van 5 augustus 1781 dat uren duurde, bleken de kleine Hollandse schepen in het voordeel boven de logge Engelse schepen. Deze kozen het hazenpad en de danig beschadigde Nederlandse faam ter zee werd weer enigszins opgepoetst.
De slag bij de Doggersbank werd van Nederlandse (en Engelse) zijde als een overwinning bejubeld. Zoutman werd met vele eerbewijzen overladen, zoals een gouden erepenning en een gouden degen. Later ontving hij tevens een jaarlijks inkomen van fl. 2.400.-.
Na 1781 was hij eigenlijk nog te ziek om te kunnen functioneren, maar de prins bleef hem titels en rangen verlenen omdat Zoutman in zijn ogen die beloning verdiende. Na de zeeslag werd Zoutman bevorderd tot vice-admiraal en in 1793 tot luitenant-admiraal van Holland en Vriesland. Zoutman wees in veel gevallen het aanbod af, wijzende op zijn ziekte en het feit dat andere officieren op basis van hun bekwaamheid er meer voor in aanmerking zouden komen. ( Thea Roodhuyzen, In Woelig Vaarwater. Marineofficieren in de jaren 1779-1802 (Amsterdam/ 's-Gravenhage 1998), p.32 speciaal noot 80. ) Vanwege zijn traagheid, verdiende hij tevens de naam 'Zoutzak'. ( R. Prud'homme van Reine, Jan Hendrik van Kinsbergen 1735-1819 admiraal en filantroop (Amsterdam 1990), p. 133 speciaal noot 25. )
Vanaf de oprichting op 10 oktober 1782 door Willem V was Zoutman tevens lid van de Geheime Raad voor Marinezaken. Deze adviesraad voor de prins moest de groeiende (politieke) problemen rond de marine verhelpen en verbeteringen voor de zeemacht aanbrengen. Vanaf de oprichting in 1793 was hij nog inspecteur en commandant der zee-artilleristen.
Zoutman trouwde in 1768 met Adriana Johanna van Heusden. Zij was een dochter van Walterus van Heusden, rentmeester van de domeinen (1728-1739) van de prins van Oranje te Geertruidenberg, en Adriana Vereijk.
Te Den Haag bewoonde Zoutman een huis aan de Prinsegracht. Op het erf van het huis van zijn zoon Johan Arnold Zoutman (1769-1807) aan het Westeinde werd na diens dood in 1807 de Zoutman-kazerne gebouwd. Zowel Zoutman jr., als twee van diens kinderen zouden een maritieme carrière vervolgen.
Op 7 mei 1793 overleed Zoutman op 69-jarige leeftijd in Den Haag. Op 14 mei daaropvolgend werd hij te Geertruidenberg bijgezet in het familiegraf van zijn vrouw Adriana van Heusden. In 1846 werd in de N.H. kerk van Geertruidenberg ter ere van zijn wapenfeit bij de Doggersbank een monument opgericht vanwege het Departement der Maatschappij tot Nut van het Algemeen.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Aanwinsten 1888: 30a t/m 30k. In bruikleen ontvangen van het Departement van Marine, waaraan zij waren gelegateerd.
De rechtstitel is (nog) onbekend

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie Zoutman, nummer toegang 1.10.87, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Zoutman, 1.10.87, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
Nationaal Archief, Admiraliteiten, 1.01.47.20: Verzameling Zoutman.
Haags Gemeentearchief, Weeskamer.