Terug naar zoekresultaten

2.09.56 Inventaris van het archief van het Ministerie van Justitie: Waarnemend Secretaris-Generaal en Raadadviseur, mr. J.P. Hooykaas, (1925) 1940-1947

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

2.09.56
Inventaris van het archief van het Ministerie van Justitie: Waarnemend Secretaris-Generaal en Raadadviseur, mr. J.P. Hooykaas, (1925) 1940-1947

Auteur

CAS 459

Versie

24-03-2022

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
2001 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Ministerie van Justitie: Waarnemend Secretaris-Generaal en Raadadviseur, mr. J.P. Hooykaas
Justitie / Hooykaas

Periodisering

archiefvorming: 1940-1947
oudste stuk - jongste stuk: 1925-1947

Archiefbloknummer

J26578

Omvang

; 67 inventarisnummer(s) 0,50 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het. Een klein gedeelte is gesteld in het.
Nederlands
Duits

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

J.P. Hooykaas, Waarnemend Secretaris-Generaal en Raadadviseur van het Ministerie van Justitie

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bevat documentatie over het beleid van het ministerie van Justitie ten tijde van de bezetting en stukken over de naoorlogse zuivering, zoals gevormd door J.P. Hooykaas als waarnemend secretaris-generaal (en later raadsadviseur) op het Ministerie. Daaronder correspondentie met mr. J.C. Tenkink, stukken over de antisemitische politiek van de Duitse bezetters, commentaren op maatregelen van H.A. Rauter tegen ordeverstoringen, stukken over de politie tijdens de bezetting, stukken over de bestraffing van dr. A. Seyss-Inquart, de zuivering van de politie en het beleid van de Nederlandse regering ten aanzien van het opleggen van de doodstraf aan oorlogsmisdadigers.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
INFORMATIE MET BETREKKING TOT J.P. HOOYKAAS
Isaac Petrus (voornaamwijzing in Johannes Petrus bij arrest Hof 's-Gravenhage op 3-3-1939) Hooykaas werd geboren op 14-11-1900 te Zutphen.
Na zijn afstuderen op 26 mei 1923 trad hij op 2 juni 1925 in dienst bij het Ministerie van Justitie. Hij doorliep verschillende rangen totdat hij op 12 juli 1937 werd benoemd tot raadadviseur bij de Afdeling staats- en strafrecht.
Op 18 maart 1941 volgde hij de toenmalige secretaris-generaal, J.C. Tenkink, op, die ontslag genomen had omdat hij zich niet kon verenigen met door de Duitsers gewenste maatregelen. Hooykaas was weliswaar niet de eerste keus bij de secretarissen-generaal, maar Seyss-Inquart vond deze figuur acceptabel, wellicht omdat Hooykaas als jurist de opvatting verdedigde dat de bezetter zich keurig aan het volkenrecht hield. Dit betekende overigens niet dat Hooykaas bereid was medewerking te verlenen aan de door de Duitsers gewenste nationaal-socialistische herordening. Dit bleek bijvoorbeeld bij het Journalistenbesluit. Onder invloed van J. Donner en J.W. Berger van de Commissie van advies inzake de strafwetgeving weigerde hij ondertekening.
Als spoedig werd hij als departementshoofd vervangen door prof. J.J. Schrieke, die op 1 juli 1941 benoemd werd. Hooykaas werd raadadviseur bij de Afdeling Wetgeving.
Nog eenmaal, van 5 tot 17 april 1945, zou hij het departement leiding geven, toen Schrieke zich teruggetrokken had en Hooykaas de opdracht had gegeven hem tijdens zijn afwezigheid te vervangen. Hoewel formeel niet bevoegd nam Hooykaas zuiveringsmaatregelen. Op 19 april 1945 droeg hij de leiding van het departement over aan het Militair Gezag in de persoon van B.I.A.A. ter Veer in opdracht van minister-president Gerbrandy.
Hooykaas werd op 22 mei 1945 benoemd tot raadadviseur in algemene dienst. In deze hoedanigheid heeft hij o.a. een rol gespeeld bij de oplossing van de Hoge Raadkwestie. Hij heeft meegewerkt aan het opstellen van richtlijnen voor de invrijheid- en buitenvervolgstelling van politieke delinquenten ( Zie inv. nr. 59. ) en was betrokken bij het concipiëren van een rapport dat richtlijnen bevatte voor het verlenen van gratie van de doodstraf ( Zie inv. nr. 64. ) .
Op 1 november 1946 verliet Hooykaas het ministerie en werd hij raadsheer bij het Gerechtshof te Amsterdam Zijn verbondenheid met het ministerie bleef bestaan in zijn hoedanigheid als adviseurhonorair.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Het archief dat in 2000 door het Ministerie van Justitie bij de Centrale Archief Selectiedienst (CAS) werd aangeboden bestond uit een viertal archiefdozen, bekend als depot 176.
Omtrent de herkomst van de eerste twee dozen valt het volgende mede te delen.
Blijkens en mondeling verklaring van mw. Hoogenraad werden deze stukken op 27-01-1965 door de toenmalige secretaris-generaal mr. J.C. Tenkink aan wijlen haar man ter hand gesteld.
Mr. Hoogenraad bewaarde de bescheiden bij hem thuis. Na zijn overlijden werden de bescheiden bij het Ministerie van Justitie aangeboden door mw. Hoogenraad.
De overige twee dozen waren afkomstig uit een serie stukken betreffende "diverse onderwerpen". Qua inhoud en uiterlijke vorm vertoonden deze bescheiden overeenkomst het persoonlijk/ambtelijk archief zoals hierboven omschreven. Deze stukken bevatten veel informatie over de benadering van belangrijke beleidszaken door mr. Hooykaas in de periode 1940-1945.
Het archief is 2000 door het Ministerie van Justitie bij de Centrale Archief Selectiedienst (CAS) ter bewerking aangeboden.
Overbrenging van een overheidsarchief

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
Het in deze inventaris beschreven archief betreft waarschijnlijk het persoonlijk/ambtelijk archief van Hooykaas in zijn hoedanigheid als raadadviseur, (wnd.) secretaris-generaal en adviseurhonorair van het Ministerie van Justitie.
Omdat Hooykaas op 18 maart 1941 Tenkink opvolgde werden ook dossiers aangetroffen die waarschijnlijk in verband met de overdracht van de werkzaamheden afkomstig waren van Tenkink. Deze dossiers zijn bij het archief gelaten.
De indeling van het archief volgt de loopbaan van Hooykaas bij het ministerie, n.l.:
  • Periode tot 17 april 1945 in zijn hoedanigheid als (wnd.) secretaris-generaal en raadadviseur bij de afdeling Wetgeving
  • Periode na 17 april 1945 tot 1 november 1946 als raadadviseur in algemene dienst
  • Periode vanaf 1 november 1946 als adviseurhonorair.
De op 26 september 1995 aangekochte verzameling archiefbescheiden bevatte ingekomen brieven en nota's van persoonlijke aard.
Selectie en vernietiging
Uit het archief is niets vernietigd.
Verantwoording van de bewerking
Omdat het wenselijk leek de beschreven archiefbescheiden als één geheel te beschouwen werd besloten om het in een afzonderlijke inventaris te beschrijven.
Ordening van het archief
De omvang van het archief bedraagt na herverpakking 0,375 meter.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Deels openbaar, deels beperkt openbaar (B).
Beperkingen aan het gebruik
Raadpleging van dit archief is, behoudens inventarisnummer 56, niet aan beperkingen onderhevig. Met het oog op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer wordt op grond van artikel 15, eerste lid, onder a, van de Archiefwet 1995 aan de openbaarheid van inventarisnummer 56 van het overgebrachte archief van mr. J.P. Hooykaas, wnd. secretaris-generaal en Raadadviseur van het Ministerie van Justitie, de volgende beperkingen gesteld: De directeur van het Nationaal Archief kan voorwaarden verbinden aan het verlenen van zijn toestemming. Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Het archief kent geen materiële beperkingen.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Justitie: Waarnemend Secretaris-Generaal en Raadadviseur, mr. J.P. Hooykaas, nummer toegang 2.09.56, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Justitie / Hooykaas, 2.09.56, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
De archieven van de (overige) raadadviseurs zijn beschreven in een verzamelinventaris. Zie hiervoor toegangsnummer 2.09.57

Archiefbestanddelen