Terug naar zoekresultaten

2.05.128 Inventaris van het archief van het Nederlandse Consulaat te Kaapstad (Zuid-Afrika), 1860-1939

Het archief bevat correspondentie over de organisatie en personeelszaken van de post. Voorts stukken over juridische zaken, verkeer en vervoer, migratie, sociale zaken, onderwijs en cultuur.
Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.05.128
Inventaris van het archief van het Nederlandse Consulaat te Kaapstad (Zuid-Afrika), 1860-1939

Auteur

A.L.M. van Zeeland, P.L. Groen

Versie

04-07-2021

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
2006 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Ministerie van Buitenlandse Zaken: Consulaat te Kaapstad (Zuid-Afrika)
Consulaat Kaapstad

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1860-1939

Archiefbloknummer

Z47

Omvang

; 122 inventarisnummer(s) 4,00 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Consulaat te Kaapstad (Zuid-Afrika), , 1860-1939

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bevat correspondentie over de organisatie en personeelszaken van de post. Voorts stukken over juridische zaken, verkeer en vervoer, migratie, sociale zaken, onderwijs en cultuur.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
De Nederlandse vertegenwoordiging te Kaapstad
Kaapstad, de oudste stad in Zuid-Afrika was de hoofdstad van de in 1652 door Jan van Riebeeck gestichte Kaapkolonie en de zetel van de opeenvolgende Nederlandse en Britse gouvernementen. Later was het tevens de zetel van het parlement van de Unie van Zuid-Afrika.
Op 25 maart 1857 werd bij Koninklijk Besluit nr. 45 een consul der Nederlanden voor Kaapstad en de Oostelijke bezittingen benoemd. Hoewel er vele malen een consul-generaal als hoofd van het consulaat te Kaapstad werd benoemd bleef de post een consulaat. Pas in 1950 zou de verheffing tot een consulaat-generaal plaatsvinden. Vanaf 1892 waren de Nederlandse consulaire ambtenaren te Kaapstad bezoldigde ambtenaren ( Register van onbezoldigde consulaire ambtenaren, deel 3 fol. 99. ) .
De Consuls
De eerste in de Staatsalmanak genoemde consul-generaal te Kaapstad is O.J. Trüter sr., die in 1859, buiten bezwaar van 's lands schatkist, wordt benoemd ( Koninklijk Besluit van 17 juli 1859, nr. 70 ) . In 1867 werd hij als honorair consul-generaal opgevolgd door zijn zoon J.A. Trüter. Het ressort van het consulaat besloeg alle Britse bezittingen in Zuid-Afrika, met uitzondering van Natal.
Met het KB van 24 augustus 1870 nr. 9 werd Gerard Mijburgh, van Britse nationaliteit, benoemd tot onbezoldigd consul-generaal te Kaapstad. Mijburgh was tevens consul voor Denemarken. Hij zou dit blijven tot zijn overlijden op 16 december 1886. Als consul-generaal zou hij met ingang van 18 augustus 1887 worden opgevolgd door zijn zoon Rudolph, die op 13 februari 1871 al tot vice-consul te Kaapstad was benoemd. Aan Rudolph Mijburgh werd eervol ontslag verleend met KB van 23 mei 1891. Van 23 mei 1891 tot 14 november 1892 werd dezelfde Rudolph Mijburgh, in afwachting van de komst van een bezoldigde consul-generaal, belast met de tijdelijke waarneming van de post.
De eerste bezoldigde consul-generaal te Kaapstad was B.M. de Waal, die met KB van 29 september 1892, nr. 35 werd benoemd. De Waal, die daarvoor consul te Natal en Durban was geweest, werd eervol ontslag verleend per 15 november 1901. Hij werd opgevolgd door de consul-generaal A.C. van der Hoop, die met het Koninklijk Besluit van 14 maart 1902, nr. 35 werd benoemd. Van 3 april 1901 tot 14 maart 1902 was Van der Hoop al waarnemend consul-generaal.
Van der Hoop werd opgevolgd door J. Barendrecht, die van eind december 1906 ( Koninklijk Besluit van 31 december 1906, nr. 119 ) tot december 1908 in functie bleef, daarna vertrok hij naar Kobe. Zijn opvolger was H. van Oordt van Lauwenrecht, van 1908 tot 1910 consul en van 17 februari 1910 tot het aantreden van mr. H.A. Lorentz in februari 1916 consul-generaal te Kaapstad. Lorentz, die vice-consul in algemene dienst was, werd met KB van 25 september 1917 nr. 44 belast met de waarneming van het consulaat te Kaapstad. Zijn plaatsing duurde tot medio augustus 1920.
Na de periode Lorentz waren kort na elkaar mr. H.G. van Oven en H.M.J. Fein belast met de waarneming van het consulaat. Van Oven van september 1920 tot november 1921 en Fein van november 1921 tot januari 1922.
Na deze twee vice-consuls werd de functie van hoofd van het consulaat bekleed door de consuls mr. F.E.H. Groenman (van januari 1922 tot 19 december 1924), P.A. van Buttingha Wichers, die zijn functie in maart 1925 aanvaardde ( Koninklijk Besluit van 3 maart 1925, nr. 81 ) , en G.P. Luden. Luden, die in maart 1930 was aangetreden werd in verband met de bezuinigingen met ingang van 1 januari 1933 met wachtgeld gestuurd. De functie van consul te Kaapstad werd daarna waargenomen door de gezantschapssecretarissen jhr. W.F. van Lennep en A. Merens. De laatste werd in september 1938 opgevolgd door jhr. mr. G.R.G. van Swinderen ( Zie voor de verdere bezetting van de post R. Spork, Inventaris van het archief van het consulaat-generaal te Kaapstad 1938-1956 (Den Haag 1984). ) .
De Nederlanders in de Kaapprovincie
Te Kaapstad waren in de periode die dit archief beslaat enkele Nederlandse verenigingen actief. De consul der Nederlanden te Kaapstad was qualitate qua nauw betrokken bij deze verenigingen.
De afdeling Kaapstad van het "Algemeen Nederlands Verbond" (opgericht in 1903) organiseerde lezingen over onderwerpen van culturele aard en organiseerde uitstapjes voor Nederlanders woonachtig in de Kaapprovincie. De sinds 1933 opererende "Hollandse Kring" was in hoofdzaak een gezelligheidsvereniging.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Het archief van het consulaat (tot 1950) en het consulaat-generaal te Kaapstad over de periode 1860-1976 werd door de vertegenwoordiging te Kaapstad in twee, elkaar gedeeltelijk overlappende delen, overgebracht naar het ministerie van Buitenlandse Zaken te Den Haag. Het eerste deel van het archief werd in 1964 overgebracht en besloeg de periode van 1860 tot 1956. Het in 1983 overgebrachte tweede deel had betrekking op de periode van 1945 tot 1974.
In de periode van ruim 100 jaar waarop het overgebrachte archief betrekking heeft zijn twee stelsels van ordening gebruikt. Het oudste voor de ordening van het archief gebruikte systeem "bestond waarschijnlijk hieruit, dat men de verschillende te behandelen zaken nummerde (1 t/m 259) op volgorde van binnenkomst. Had een bepaalde zaak eenmaal een nummer gekregen, dan werd dit nummer ook gebruikt voor later ingekomen soortgelijke zaken. Zo kregen alle scheepvaartdossiers het nummer 2, alle pensioendossiers het nummer 34, alle militaire dossiers het nummer 22 enz. Geheel consequent werd dit systeem echter niet toegepast." ( idem, p. 8. ) Dit systeem is tot ca. 1950 in gebruik gebleven. Daarna werd, zoals op de meeste Nederlandse diplomatieke en consulaire vertegenwoordigingen in het buitenland, voor de indeling en ordening van stukken gebruik gemaakt van de archiefcode van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
De verwerving van het archief
Overbrenging van een overheidsarchief

Inhoud en structuur van het archief

Verantwoording van de bewerking In 1984 werd in het totale overgebrachte archief een scheiding aangebracht. De bescheiden over de periode 1938-1956 werden door de inventarisator samengebracht, geïnventariseerd en beschreven ( idem, p. 8 e.v. voor de redenen van de scheiding van het archief in de periodes 1860-1938, 1938-1956 en 1956-1974. ) . Met de inventarisatie van het in de voorliggende inventaris beschreven gedeelte werd in 1989 een aanvang gemaakt. De stukken werden gedeeltelijk beschreven en ook werden stukken uit het gedeelte 1860-1939 vernietigd; onduidelijk is welke stukken dat waren en om welke hoeveelheid het ging. De cesuur bij de inventarisatie van 1984 werd gelegd bij het aantreden van jhr. mr. G.R.G. van Swinderen als consul der Nederlanden te Kaapstad in september 1938 ( Koninklijk Besluit van 15 september 1938, nr. 61 ) , derhalve eindigt dit gedeelte van het archief waar het volgende gedeelte een aanvang neemt, namelijk met het terugtreden van A. Merens, die als gezantschapssecretaris was belast met de waarneming van het consulaat te Kaapstad.
Ordening van het archief
Het in deze inventaris beschreven gedeelte van het archief van het consulaat Kaapstad is volgens de oudst bekende ordeningsmethode ingericht. Die oorspronkelijk door de administratie toegekende ordening was echter dusdanig ondoorzichtig en inconsequent dat bij de inventarisatie van 1989 voor een (her-)ordening werd gekozen met de archiefcode van het ministerie van Buitenlandse Zaken als grondslag. Bij het afronden van de inventarisatie in 1995 is deze indeling gehandhaafd en werden slechts enkele correcties aangebracht.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Buitenlandse Zaken: Consulaat te Kaapstad (Zuid-Afrika), nummer toegang 2.05.128, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Consulaat Kaapstad, 2.05.128, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar