Terug naar zoekresultaten

2.21.182 Inventaris van het archief van mr. A.F. Zwaardemaker [levensjaren 1892-1948], 1916-1948

A.F. Zwaardemaker was tot 1934 advocaat in Rotterdam, later publicist van artikelen betreffende rechtsgeschiedenis en het volkerenrecht. Daarnaast was hij medeoprichter van het tijdschrift "De Waag". Het archief bevat stukken betreffende zijn publicistische activiteiten en zijn openbare functies.
Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.21.182
Inventaris van het archief van mr. A.F. Zwaardemaker [levensjaren 1892-1948], 1916-1948

Auteur

J.A.A. Bervoets

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1976 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Collectie 242 A.F. Zwaardemaker
Zwaardemaker

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1916-1948

Archiefbloknummer

C25145

Omvang

; 45 inventarisnummer(s) 0,60 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Zwaardemaker, Mr. A.F.

Samenvatting van de inhoud van het archief

A.F. Zwaardemaker was tot 1934 advocaat in Rotterdam, later publicist van artikelen betreffende rechtsgeschiedenis en het volkerenrecht. Daarnaast was hij medeoprichter van het tijdschrift "De Waag". Het archief bevat stukken betreffende zijn publicistische activiteiten en zijn openbare functies.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Arnoud Frans Zwaardemaker werd op 20 januari 1892 in Utrecht geboren als zoon van Hendrik Zwaardemaker Czn, hoogleraar in de fysiologie aan de rijksuniversiteit aldaar, en M.C. Verhoeff. Ook hij volgde een academische loopbaan. Na aflegging van het staatsexamen Gymnasium studeerde hij rechten aan de Utrechtse universiteit, waar een hoogleraarspost in het Romeins recht in het verschiet lag. Zwaardemaker prefereerde echter de advocatuur. Na zijn promotie in 1916 op een dissertatie over molestverzekering van zeeschepen, tijdens de Eerste Wereldoorlog een actueel onderwerp, associeerde hij zich met het advocatenkantoor H. Blom in Rotterdam, dat tot hoog aanzien kwam.
In 1934 trok Zwaardemaker zich uit de advocatuur terug en vestigde hij zich met zijn broer H. Zwaardemaker op het door hem gekochte landgoed "Byoux" bij Morains (Haute Jura) in Frankrijk. Vier jaar later trad hij opnieuw in de openbaarheid door de publicatie van artikelen over rechtsgeschiedenis en over het volkerenrecht in diverse tijdschriften. Hierin leverde hij ook politiek commentaar, door de wenselijkheid uit te spreken van "een machtsverschuiving van het parlement naar de regeering" ( "Eb en vloed der democratie in vogelvlucht", artikel in "Nederland, onafhankelijk half-maandelijksch tijdschrift", jaargang 90, aflevering 18 (15 september 1938), inventarisnummer 21. ) ) en een terugkeer naar "het monarchaal beginsel" ( Een artikel van die strekking bevindt zich onder andere in inventarisnummer 20. ) ). Op internationaal terrein zag hij het "nationale bewustzijn", als grondslag voor de te vormen rechtsorde: hij verwierp internationale conventies. Zijn nationalisme kwam zeer duidelijk tot uiting in een artikel in De Gids over "Het Joodsche probleem als internationaal probleem" ( Inventarisnummer 24. ) ). Zwaardemaker sloot zich aan bij een groep publicisten, die op instigatie van H.W.A. Deterding het "Algemeen Nederlandsch tijdschrift" De Waag oprichtten. De groep koesterde grote sympathie voor het toenmalige staatsstelsel in Duitsland, maar distancieerde zich van de Nationaalsocialistische Beweging van ir. A. Mussert ( Een karakteristiek van De Waag in de jaren voor 1940 bevindt zich in dr. L. de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden tijdens de Tweede Wereldoorlog, deel I, pag. 392-400, deel II, pag. 290. ) ). Na de inval van de Duitsers op 10 mei 1940 trachtte De Waag een ideologische coördinator te worden tussen de N.S.B. en andere autoritaire stromingen op nationale grondslag als de Nederlandsche Unie en Nationaal Front. Zwaardemaker volgde in juli 1940 de toenmalige hoofdredacteur T. Goedewaagen op, die vanwege zijn lidmaatschap van de N.S.B. moest aftreden ( Dr. L. de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden tijdens de Tweede Wereldoorlog, deel IV, pag. 819. ) ). In zijn publicaties in dit maandblad en in het door zijn geestverwant J.G. Loohuis geredigeerde Utrechtsch Dagblad pleitte hij voor een opheffing van de scheiding tussen rechterlijke en uitvoerende macht en een verbinding tussen rechtspraak en "volksbewustzijn". Op 1 augustus 1941 trad hij af als redacteur van De Waag. Bij besluit van de secretaris-generaal van Justitie van 8 oktober 1941, nr. 338 AC kabinet, werd hij benoemd tot president van de arrondissementsrechtbank van Rotterdam. In deze functie werd hij betrokken bij acties van de magistratuur naar aanleiding van bepaalde rechtsopvattingen van de bezetter. Tijdens een actie tegen het voortbestaan van een door de bezetter ingesteld strafwerkkamp Erica in Ommen in het voorjaar van 1943 was hij betrokken bij de onderhandelingen met Generalkommissar F. Wimmer; hij nam hierbij een gematigd standpunt in ( Inventarisnummer 8. Zie ook dr. L. de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden tijdens de Tweede Wereldoorlog, deel VI, pag. 684-698. ) ).
Onmiddellijk na de bevrijding op 5 mei 1945 werd hij door de Binnenlandse Strijdkrachten gelast zijn werkzaamheden te staken. Bij beschikking van de minister van Justitie van 7 februari 1946, Kabinet D.A., nr. 254, werd hij uit zijn ambt ontzet. In 1948 volgde een schrijfverbod door de Commissie van Perszuivering wegens zijn redacteurschap van De Waag. Op 3 juli 1948 overleed Zwaardemaker in Bilthoven.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Het archief werd in het begin van het jaar 1973 door mr. J.M. Vlamingh Kiebêrt aan het Algemeen Rijksarchief overgedragen ( Correspondentie van de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksarchief, 1972, D 9.68; 1973, D 9.4. ) ).
Schenking (van een niet overheidsarchief)
De verwerving van het archief
Het archief is door schenking verworven.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie 242 A.F. Zwaardemaker, nummer toegang 2.21.182, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Zwaardemaker, 2.21.182, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Bijlagen

Index op zaaknamen
Onderwerp
Inventarisnummer
Arbitragerecht
33
België, arbeidsinzet en deportatie
9
Brielle, vacature kantongerecht 1942
4
Echtscheidingsrecht
36
Europa-kabel (ts.)
33
Gouda, vacature kantongerecht 1942
4
Japan, Nederlandse relaties
45
Jodenvraagstuk 1939
24
Nederlands Arbeidsfront
12
Nederlands Indië, mijnbouw
41
42
Nieuw Nederland (ts. Nenasu)
45
Ommen, strafkamp "Erica"
8
Perszuivering na 1945
38
Rechterlijke organisatie, 1941-1944
2
Rechtsgeschiedenis
21-23
29
35-37
Rotterdam, aanslag op spoorweg, 1941
18
Rotterdam, arrondissementsrechtbank, indeling
5
Rotterdam, arrondissementsrechtbank, zuivering
15
Schadeefonds, H.M.A.
10
Schiedam, meelfabriek
12
Staatsrecht, nationaalsocialistische opvattingen
20-23
25-29
31-34
Utrechtsch Dagblad
35
Vereeniging van Artsen-Automobilisten
43
Verzekering van molest op zee
19
Volkenrecht, nationaalsocialistische opvattingen
21-28
30
31
34
Vrederechtspraak 1942
5
Vrijheidsberoving door bezetter, 1945
14
Waag, De (ts.) 26-30
Zuid Holland, Kamer van Koophandel
13
Zuid Holland, wederopbouwplannen 1944
13
Index op persoonsnamen
Naam
Inventarisnummer
Bie, H. de
4
5
Coninck Liefsting
5
Dillen, W. van
4
Drabbe, L.W.H.M.
7
Driessen, Th.H.
45
Es, G.L. van
5
Everts, P.A.
3
Eyck, L.K.E. van
13
Geuns, van
4
Gorcum, C.L.K. van
4
Groeneboom, P.
4
Hamering
4
Hioolen, L.J.
5
Hoogenbergh, P.H.M.
13
Houwing, Ph.A.N.
5
Huysen, H.B. van
5
Huyser, J.G.
5
Lam, W.F.J.
4
Loohuis, J.G.
41
42
45
Maan, G.
5
Magyary, Z.
6
Middendorf-Hensen, C.M.J.
3
Minkema, F.A.
2
Nysingh, A.E.J.
4
Pruis, N.A.C.
4
Riesen, Van
4
Röder, J.G.L.
5
Royen, A.J. van
4
Sap, O.H.
3
Schadee, H.A.
10
Scheltema, M.W.
4
Schriecke, J.J.
5
11
Slingeland
5
Tilman, F.C.A.M.
4
Verveen, B.
4
Wigersma, B.
30