Terug naar zoekresultaten

2.13.68.03 Inventaris van het archief van de Inspecteur en de Commandanten van Diverse Korpsen van de Vrijwillige Landstorm, 1919-1940 (1942)

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.13.68.03
Inventaris van het archief van de Inspecteur en de Commandanten van Diverse Korpsen van de Vrijwillige Landstorm, 1919-1940 (1942)

Auteur

H.E.M. Mettes

Versie

30-03-2022

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1994 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Inspecteur en Commandanten van diverse Korpsen van de Vrijwillige Landstorm
Vrijwillige Landstorm

Periodisering

archiefvorming: 1919-1940
oudste stuk - jongste stuk: 1919-1942

Archiefbloknummer

D26078

Omvang

; 79 inventarisnummer(s) 0,60 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het
Nederlands.

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften. Het archief bevat een aantal tekeningen.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Detachement Vrijwillige Landstormkorps Vaartuigendienst, groep Lek Inspecteur van de Vrijwillige Landstorm Vrijwillige Landstorm, Militair Scheepvaartagent Arnhem Vrijwillige Landstorm, Militair Scheepvaartagent Hoorn Vrijwillige Landstorm, Militair Scheepvaartagent Utrecht Vrijwillige Landstorm, Militair Scheepvaartagent Vreeswijk Vrijwillige Landstorm, Vaartuigendepot Amsterdam Vrijwillige Landstorm, Vaartuigendepot Rotterdam Vrijwillige Landstormkorps Motordienst Vrijwillige Landstormkorps, Vaartuigendienst Vrijwillige Landstormverband Veluwsch Verband, , 1939-1942, , 1919-1940, , 1939-1940, , 1920-1940, , 1926-1940, , 1920-1939

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief van de Inspecteur van de Vrijwillige Landstorm bevat onder ander stukken betreffende de mobilisatievoorbereidingen, diverse jaarverslagen en een circulaire inzake het verbod van lidmaatschap van fascistische of revolutionaire groeperingen voor leden van de Burgerwacht en de bijzondere Vrijwillige Landstorm. De archieven van de commandanten van de diverse korpsen van de Vrijwillige Landstorm bevatten voornamelijk stukken betreffende de korpsen, instructies en bepalingen en instructieboeken voor de verschillende in dit archief voorkomende korpsen van de Vrijwillige Landweer.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Een korte geschiedenis van de vrijwillige landstorm, 1913 - 1940
Voorgeschiedenis
Op 28 april 1913 werd de Landstormwet aangenomen. ( Staatsblad nr. 149. ) De Landstorm werd oorspronkelijk opgericht als reserve voor leger en landweer. Tot de Landstorm behoorde volgens artikel 2 van voornoemde wet diegenen die vrijgesteld of uitgeloot waren van dienst bij de militie en, tot de leeftijd van veertig jaar, landweerplichtigen na het vervullen van de diensttijd. Ter uitvoering van de Landstormwet werd op 12 juni 1913 het Landstorm-besluit vastgesteld. ( Recueil militair, bevattende de wetten, besluiten en orders betreffende de Koninklijke Nederlandsche Landmacht. 's-Gravenhage, 1913. Pag 571 -608. ) Hierin werd in artikel 53 de mogelijkheid geopend tot een vrijwillige verbintenis.
Het ontstaan van de Vrijwillige Landstorm; Mobilisatie-Vrijwillige-Landstorm, 1914-1919
Toen het Nederlandse leger in augustus 1914 mobiliseerde meldden velen zich als vrijwilliger. De preambule van het Koninklijk Besluit waarmee feitelijk de Vrijwillige Landstorm in het leven geroepen werd, stelt het nog eens duidelijk:
" (...) de prijzenswaardige ijver, waarmede velen, die niet tot de militie, landweer of den Landstorm behooren, wenschen deel te nemen aan de voorbereiding der landsverdediging (...) "
Door middel van een Koninklijk Besluit (KB) ( 4 augustus 1914, nr. 49 (Legerorders, bevattende de wetten, besluiten ministerieele beschikkingen, kennisgevingen en mededeelingen van belang voor de Nederlandsche Landmacht (voortaan: Legerorders) 1916. deel A, nr. 68). ) werd de mogelijkheid tot vrijwillige deelname aan de Landstorm geopend. Een Ministeriële Beschikking (MB) ( MB van 7 juni 1916, nr. 29. (legerorders 1916, deel A nr. 68) ) regelde de uitvoering van genoemd KB.
De Vrijwillige Landstorm was een mobilisatie-instituut en vormde een onderdeel van het gemobiliseerde leger.
Op 1 januari 1915 werd de Inspectie van de Vrijwillige Landstorm ingesteld. De Instructie van de Inspecteur werd (voorlopig) vastgesteld in 1920. ( MB van 12 februari 1920, nr. 129 (Legerorders 1920, nr. 88). ) Hij stond rechtstreeks onder bevel van de minister van Oorlog. In 1920 werd ook de Vrijwillige Landstorm beschikking afgekondigd. ( MB van 20 februari 1920, nr. 131 (Legerorders 1920, nr. 109). )
De afdelingen, waarin het Vrijwillig Landstormkorps was ingedeeld, stonden onder commando van een Territoriale, dan wel een Stelling- en Liniecommandant.
De bijzondere korpsen
Het Vrijwillig Landstormkorps Motordienst werd opgericht bij MB van 27 januari 1920, nr. 88. ( Legerorders 1920, nr. 58. ) Het Vrijwillig Landstormkorps Vaartuigendienst werd opgericht bij MB van 13 februari 1920, nr. 210. Het bestond uit vijf zogenaamde Etappen-vaartuigendepots, te weten Amsterdam, Gouda, Dordrecht en Rotterdam A en B. De depots stonden rechtstreeks onder bevel van de Directeur Etappen- en Verkeerswezen. ( Legerorders 1920, nr. 92. ) Het Vrijwillig Landstormkorps Spoorwegdiensten werd opgericht bij MB van 12 juli 1920, nr. B 57. ( Legerorders 1920, nr. 349 en 412. ) Het Vrijwillig Landstormkorps Luchtwachtdienst werd opgericht bij MB van 9 maart 1921, nr. 185. ( Legerorders 1921, nr. 133. )
Vrijwillige militaire vooroefening
Vrijwilligers die een verbintenis sloten bij de Vrijwillige Landstorm konden, indien ze voldeden aan een aantal eisen, een diensttijdverkorting krijgen.
Dit zogenaamde vooroefeningsinstituut werd met ingang van 1 januari 1936 opgeheven. ( MB van 7 december 1935, nr.27 (Legerorders 1935 nr. 298). )
Kaderopleiding
Aanvankelijk vond de opleiding tot de rang van sergeant of vaandrig plaats bij de Kader Landstorm. Dit Korps werd met ingang van 1 januari 1923 opgeheven.
De inwerkingtreding van de Dienstplichtwet 1922 maakte het noodzakelijk een nieuwe regeling voor de Vrijwillige Landstorm te ontwerpen. Dit werd geregeld in het Vrijwillig Landstorm Besluit ( KB van 27 en 28 februari 1922, Stb. nrs. 91 en 92. ) en de Vrijwillige Landstorm Beschikking. ( MB van 1 maart 1922, nr. 173. ) Met ingang van 15 februari 1922 werd de organisatie van de Vrijwillige Landstorm vastgesteld. ( MB van 29 maart 1922, nr.169. )
Sedert 1 oktober 1926 werden de functies van Inspecteur van de Vrijwillige Landstorm en Inspecteur van de Infanterie door één persoon vervuld.
De regeling betreffende de Vrijwillige Landstorm werd diverse malen herzien. ( In 1933 bij KB van 10 juli 1933, Stb. 360 (Legerorders 1933 nr, 248), 1935 bij KB van 16 april 1935, Stb. 191 (Legerorders 1935, nr. 110) en 1939, KB van 20 januari 1939, Stb. nr. 369 (Legerorders 1939, nr. 65). ) De laatste maal dat deze werd aangepast was in 1939 in verband met de oprichting van het commando Luchtverdediging.
Op 15 februari 1939 werd het een nieuw bijzonder korps gevormd, namelijk het Vrijwillig Landstormkorps Luchtafweerdienst.
Geschiedenis van het archiefbeheer
De verwerving van het archief
Overbrenging van een overheidsarchief

Inhoud en structuur van het archief

Selectie en vernietiging
Tijdens de inventarisatie is 3 centimeter archiefbescheiden vernietigd.
Verantwoording van de bewerking
De omvang van het archief bedraagt 60 centimeter.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Inspecteur en Commandanten van diverse Korpsen van de Vrijwillige Landstorm, nummer toegang 2.13.68.03, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Vrijwillige Landstorm, 2.13.68.03, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Bijlagen

Overzicht van geraadpleegde bronnen Linden, W.J.M. De vrijwillige landstorm . Alphen aan de Rijn, 1922. Natris, W.H.M. de Vrijwillige luchtafweer. De Vereeniging voor Nationale Veiligheid en het Vrijwillig Landstormkorps Luchtafweerdienst 1938-1940 . Niet uitgegeven scriptie Katholieke Universiteit Nijmegen, vakgroep Nieuwe geschiedenis na 1870, 1989. Overzicht betreffende de ontwikkeling van het vooroefeningsinstituut van de Vrijwilligen Landstorm . 's-Gravenhage, 1930. (Inv. nr. 16)