Archief
Titel
2.21.305 Inventaris van het archief van prof.dr. E.H.P. (Han) Baudet [levensjaren 1919-1998], 1948-1998
Auteur
H.H. JongbloedVersie
15-09-2023
Copyright
Nationaal Archief, Den Haag
2013 cc0Beschrijving van het archief
Naam archiefblok
Collectie 089 H. Baudet Baudet, H.
Periodisering
oudste stuk - jongste stuk: 1948-1998
Archiefbloknummer
C27021Omvang
530 inventarisnummer(s); 9,50 meterTaal van het archiefmateriaal
De stukken zijn overwegend;enkomen op enige schaal,incidenteel voor.
Nederlandstalig
Frans
Engels
Duits
Soort archiefmateriaal
normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, op beperkte schaal foto’s; één charter.Archiefdienst
Nationaal ArchiefLocatie
Den HaagArchiefvormers
Baudet, Ernest Henri Philippe (1919-1998)
Goverts, Senta Bernadina Johanna (1924-2018)
van Heemskerck, Ernestine Louise Augusta (1890-1971)
Samenvatting van de inhoud van het archief
Hoofdzakelijk stukken betreffende resp. samenhangend met Baudets activiteiten als historicus en hoogleraar te Groningen en Delft,Archiefvorming
Geschiedenis van de archiefvormer
Ernest Henri Philippe Baudet, roepnaam Han, werd op 29 januari 1919 te Den Haag geboren als zoon van Pierre Joseph Henry Baudet (Baarn 22 januari 1891-Den Haag 25 december 1921) ( http://bwnw.cwi-incubator.nl/cgi-bin/uncgi/toon?nr=2&ftnr=1. ) en Ernestine Louise Augusta van Heemskerck (Soerabaja 15 september 1890-Den Haag 26 maart 1971). ( http://www.stamboomforum.nl/subfora/127/2/22213/0/indische_genealogie_families_david_von_franquemont. ) Zijn moeder hertrouwde in 1924 met dr. F.A. Enklaar van Guericke (1867-1934). Han Baudet huwde op 27 januari 1945 te Den Haag de neerlandica Senta Bernadina Johanna Goverts (* Den Haag 4 mei 1924). Uit hun huwelijk sproten drie zoons, Gilbert (1945-2012), Rémy (1947) en Marcel (1951) en een dochter Michèle (1958). Van de 'in memoriams' die na het overlijden van Han Baudet, op 16 december 1998 te Leiden, zijn verschenen, is het uitvoerige 'levensbericht' van de hand van prof.dr. C. Fasseur wel het meest doorwrochte en voor deze biografische schets dankbaar gebruikt. ( C. Fasseur, 'Ernest Henri Philippe Baudet, 's Gravenhage 29 januari 1919 - Leiden 16 december 1998', Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden 1998-1999 (Leiden 2000) 39-44, ook beschikbaar op http://www.dbnl.org/tekst/_jaa003199901_01/_jaa003199901_01_0003.php. ) Han Baudet deed in 1938 eindexamen aan de Tweede Gemeentelijke HBS aan de Stadhouderslaan te Den Haag. ( Inv. nr. 315, sollicitatiebrief aan het Institut Néerlandais te Parijs, 1955 ) Hij ging daarna in Leiden studeren, eerst in het vak dat zijn jong gestorven vader daar als hoogleraar had gedoceerd en waarin ook andere voorzaten al hadden geëxerceerd, wiskunde. ( Fasseur, 'Baudet', 40. ) In 1939 vatte hij de studie der geschiedenis op na het daarvoor vereiste staatsexamen klassieke talen met succes te hebben afgelegd. ( Fasseur, 'Baudet', 40; inv.nr. 116 (curriculum vitae). ) Zijn belangrijkste leermeester werd er Johan Huizinga, met wie hij het contact handhaafde ook toen de Duitse bezetter de universiteit had stilgelegd en Huizinga na een gijzelaarschap in St. Michielsgestel in De Steeg was neergestreken. ( Inv.nrs. 4-6, 304 (correspondentie met Huizinga) ) Baudet behaalde in 1942 zijn kandidaats nog net voordat van studenten de 'loyaliteitsverklaring' werd gevergd. Daarna deed hij 'clandestiene' tentamina die hem in staat stelden om kort na de bevrijding zijn doctoraal examen af te leggen, met hoofdvak oude geschiedenis. Al in de oorlogsjaren was hij begonnen met de voorbereiding van een dissertatie, die hij in 1948 met succes verdedigde onder de titel Onderzoekingen over het systeem der Middeleeuwsche geschiedbeschouwing, een studie over Ernst Bernheim's 'Mittelalterliche Zeitanschauungen' (z.pl. 1948). ( Fasseur, 'Baudet', 40; inv.nr. 315, sollicitatiebrief. ) Ook al in de oorlogsjaren was Baudet als leraar geschiedenis verbonden geraakt aan de particuliere kostschool 'Instituut Wullings' te Voorschoten (vijfjarige HBS-cursus) en aan het Vrijzinnig Christelijk Lyceum te Den Haag. Hij raakte bovendien betrokken bij illegale activiteiten, daaronder de redactie van het illegale blad 'De Koerier'. Langs die weg kwam hij in contact met de door de bezetter ontslagen directeur van het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), H.H.J. (Herman) van de Pol, die een 'illegaal ANP' had opgezet ten behoeve van het verzet. Toen Van de Pol in 1945 de leiding van het ANP hervatte, recruteerde hij daar Baudet, die er van redacteur buitenland al spoedig opsteeg tot chef van de redactie-afdeling Overzeese Gebiedsdelen. Als zodanig maakte hij de hectische tijd mee van de Nederlandse dekolonisatie in Indonesië, het land van zijn moeder. Die ervaring zou hem nooit meer loslaten.
In 1948 zegde Baudet het ANP vaarwel om weer leraar te worden, nu aan het Nederlandsch Lyceum te Den Haag. Naar hijzelf in 1955 schreef werd die stap ingegeven om tijd te vinden voor reflectie na de kijk in de keuken van de politiek die zijn ANP-jaren hem hadden vergund. In zijn bibliografie zijn de vruchten van die bezinning al spoedig zichtbaar. ( Fasseur, 'Baudet', 39-41, inv.nr. 315, sollicitatiebrief, 33-34 (illegale pers), inv.nrs. 305, 318-321, 327-329, 333, (correspondentie Van de Pol), inv.nrs. 35-47, 280 (bibliografieën), 48-49 (Nederlands Lyceum). ) Diezelfde reflectie leidde ook tot bezinning op zijn 'Franse' origines, teruggaand op de Pierre Joseph Baudet (1778-1858) die vanuit Braine-le-Comte (Henegouwen) op de vlucht voor de Franse conscriptie in de Nederlanden was beland en als onderwijzer, met name in wiskunde en Frans, werkzaam was geweest in Deventer, Leeuwarden en Vaassen. ( http://books.google.nl/books?id=AubjRfO0uuoC&pg=PA251&lpg=PA251&dq=pierre+joseph+baudet+1778&source=bl&ots=7kSAnK9L6M&sig=iMYFDaKajtiiww9iF786uF4hV7A&hl=nl&ei=1RXZTNe4MYSUOufG5JUJ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=8&ved=0CDAQ6AEwBw#v=onepage&q=pierre%20joseph%20baudet%201778&f=false. ) In 1953-1954 verbleef het gezin Baudet in Frankrijk waar Han als stipendiaat van de Nederlandse Organisatie voor Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek (ZWO) onder supervisie van André Siegfried een studie zou verrichten naar het beeld van Frankrijk in de 19e-eeuwse literatuur. Een publicatie daarover heeft Baudet decennialang op zijn programma gehouden maar niet het licht doen zien. ( Fasseur, 'Baudet', 41, inv.nrs. 59, 61-63, 70, 72-74, 77, 281. ) Wel leidde zijn 'Franse tijd' in 1955 tot Mijn dorp in Frankrijk , een veel geprezen, sociologisch getinte maar vooral literaire impressie van het dorp St. Soupplets, ca. 50 km. ten noord-oosten van Parijs, waar hij en zijn gezin een jaar hadden verbleven. Het toonde zijn woordkunst die hem eerder wel eens hadden doen denken aan een literaire carrière. ( Inv.nrs. 50-52, 235-236, 313, 237, 291-292, 303, 324, 329-330, 332. ) In concreto baande het echter zijn weg naar het Groningse ordinariaat in de economische en sociale geschiedenis. Met zijn Het paradijs op aarde, gedachten over de verhouding van de Europese tot de buiten-Europese mens (1959) en vervolgens door het redactiewerk, samen met I.J. Brugmans, van de bundel Balans van beleid, terugblik op de laatste halve eeuw van Nederlandsch-Indië (1961) keerde Baudet terug tot de 'Indische' thematiek van zijn ANP-jaren. In de inleiding op Balans van beleid formuleerde hij als centrale vraag 'waar de dingen zijn misgegaan en waarom' - dát 'de dingen waren misgegaan' stond blijkbaar buiten kijf voor hem. Ruim twintig jaar later redigeerde hij met M. Fennema Het Nederlands belang bij Indië , dat graviteerde rondom de vraag of 'Indië inderdaad de kurk was geweest waarop wij hadden gedreven'. Voordien was en nadien bleef 'Indië' met variërende accenten een grondtoon van zijn publicistiek en bracht hem in de jaren-'70 zelfs tot het voorzitterschap van het Landelijk Aktie Komité Zuid-Molukken (LAK). ( Zie *** ) De stap van economische en sociale geschiedenis naar de relaties tussen 'de mens' en zijn 'producten' is geen onbegrijpelijke. Als Gronings hoogleraar hield Baudet niet alleen talloze spreekbeurten voor uiteenlopende gezelschappen toehoorders, maar doceerde hij ook regelmatig elders (Utrecht, Den Haag). Op uitnodiging van prof.ir. G.J. van der Grinten, grondlegger van de studierichting Industriële Vormgeving die in 1969 formeel werd erkend, gaf Baudet voor het eerst in 1965 enkele gastcolleges in Delft. Hij raakte geleidelijk nauwer betrokken bij de studierichting om er in 1982 tot bijzonder hoogleraar 'mens-/productrelaties' te worden benoemd. ( Inv.nr. 173. ) In zijn latere publicistiek is Baudets belangstelling voor de mens in relatie tot zijn producten, product- en innovatiegeschiedenis duidelijk waarneembaar. Zo verscheen in 1986 zijn Een vertrouwde wereld, 100 jaar innovatie in Nederland en in 1986 samen met Paul Mijksenaar Nooit bij stilgestaan . Na Baudets afscheid van zijn universiteiten, in 1984 Groningen en in 1987 Delft, zette hij zich aan wat één van zijn grotere werken, zo niet zijn magnum opus zou worden, de geschiedschrijving van de Technische Universiteit Delft die in 1992 (met een tweede deel in 1993) het licht zag als De lange weg naar de Technische Universiteit Delft, de Delftse ingenieursschool en haar voorgeschiedenis . Ook nadien bleef Baudet schrijvend en sprekend actief. Een dag na zijn laatste lezing (op 10 oktober) over het verschijnsel tijd - waaraan hij in 1987 ook al zijn Delftse afscheidscollege De maat van alle dingen had gewijd - trof hem een hart- en twaalf dagen later een herseninfarct. De tussentijd besteedde hij aan de uitwerking van zijn lezing tot Aspecten van tijd dat hij had bedoeld als geschenk voor vrienden en collega's bij zijn tachtigste verjaardag. 44 dagen voor het zover was haalde de tijd hem echter in, zijn laatste geschrift werd posthuum bezorgd door zijn jongste zoon. ( H. Baudet, Aspecten van tijd (Den Haag 1998) 5, 27-28. ) Baudets archief maakt ook duidelijk dat zijn plannen om ooit een geschrift te wijden aan J.W. Meyer Ranneft, met wie hij in het tijdvak 1948-1966 intensief had gecorrespondeerd en ook anderszins contact onderhouden, door zijn heengaan zijn doorkruist. ( Inv.nrs. 358-375. ) Naast zijn dagelijkse werkzaamheden en publicistiek was Baudet een gepassioneerd schaker en cellist. Ook daarvan getuigt zijn archief in bescheiden mate. Vijf jaar na zijn overlijden werd aan de TU Delft, Faculty of Industrial Design Engineering, het Henri Baudet Institute for design, historical research and consultancy opgericht.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Mw. Baudet-Goverts heeft het archief van wijlen haar echtgenoot bij akte van schenking van 29 mei 2001 in eigendom overgedragen aan de Staat der Nederlanden, in casu het toenmalige Algemeen Rijksarchief, sinds 2002 Nationaal Archief, onder het voorbehoud van nadere voorzieningen inzake de openbaarheid indien na inventarisatie daartoe aanleiding zou bestaan. In 2011 en 2012 zijn op die eerste schenking aanvullingen toegevoegd onder de werking van de oorspronkelijke akte. Na de inventarisatie van het archief zijn met de schenkster de openbaarheidsbeperkingen overeengekomen die verwoord zijn in de desbetreffende paragraaf hierboven.
De verwerving van het archief
Het archief is door schenking verworven.
Inhoud en structuur van het archief
Inhoud
Het oudere gedeelte van Baudets archief vertoonde een zekere bundelvorming, was geborgen in archiefdozen en bevond zich blijkens de meegeleverde summiere inhoudsopgave 'op zolder'. (% Inv.nr. 32 %) Het jongere deel zal zich hebben bevonden in Baudets werkkamer. Ook dat vertoonde deels dezelfde bundelvorming, maar bestond overigens uit vrij willekeurig opeengestapelde bescheiden van allerhande aard en herkomst. Op beide locaties bevonden zich gedeelten van Baudets uitvoerige correspondenties. Het merendeel van die correspondentie was met de aanduiding 'sommige brieven' op kalenderjaar afgelegd, een minderheid was gerangschikt bij onderwerpsgewijs ingerichte bundels. Aangetroffen werden voorts de edities 26 juli 1914 tot ultimo 1918 van het Franse dagblad Excelsior, journal illustré quotidien bevattende 'Informations, Littérature, Sciences, Arts, Sports, Théâtres, Elégances' en blijkens signaturen indertijd deel uitmakend van de bibliotheek van de Economische Faculteit van de RU Groningen. Ook werd een bibliotheekstuk aangetroffen met de kenmerken van de Bibliotheek van de TU Delft.
Selectie en vernietiging Er zijn geen positieve aanwijzingen aangetroffen dat Baudet zelf bewuste selectie op zijn bescheiden heeft toegepast. De indruk bestaat desondanks dat er in de stukken betreffende zijn colleges aanmerkelijke hiaten bestaan, die het gevolg kunnen zijn van hetzij bewuste schoning hetzij onbedoeld verlies. Of Baudet bewuste selectie heeft toegepast in zijn correspondentie, valt aan het overgeleverde materiaal niet te ontdekken. Ook dat wekt echter de indruk niet werkelijk volledig te zijn. ( Zo is bijvoorbeeld de correspondentie van Baudet met Alexander Soifer en B.L. van der Waerden waarvan sprake is in Soifers The mathematical coloring book, Mathematics of coloring and the colorful life of its creators (New York/Londen 2009) 334-346 (ook beschikbaar als http://books.google.nl/-books?id=Vn3GLf4YkEC&pg=PA338&lpg=PA338&dq=pierre+joseph+henry+baudet&source=bl&ots=mUxzVflBZ&sig=D9cVsvQATThXpGUYCDqz1OgdTPY&hl=nl&ei=_EXZTPiEN8WZOvewzeUI&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CBUQ6AEwADgK#v=onepage&q=pierre%20joseph%20henry%20baudet&f=false) niet in Baudets archief aangetroffen. )
Verantwoording van de bewerking
Bij de bewerking van het archief zijn bibliotheekstukken van de Universiteitsbibiotheek van de TU Delft en van de Economische Faculteit van de RU Groningen aan de rechthebbenden geretourneerd, in het laatste geval aan aan de Universiteitsbibliotheek van de RU Groningen. Voorts zijn op enige schaal duplicaten verwijderd en vernietigd. Verwijderd zijn ook de op ruime schaal aanwezige overdrukken en fotokopieën van (gedeelten van) artikelen en monografieën in het vak- en interessegebied van de archiefvormer, voorzover die niet voorzien waren van aantekeningen van zijn eigen hand.
De ordening van zijn correspondentie, als gezegd grotendeels op kalenderjaar en in minderheid als onderdeel van onderwerpsbundels, is gehandhaafd, met inbegrip van de inconsistenties die een dergelijk 'dubbelsysteem' onvermijdelijk veroorzaakt. Los aangetroffen correspondentie is aan de jaarbundels toegevoegd, voorzover zij niet in in onderwerpsbundels konden worden ondergebracht. Uit de op kalenderjaar geordende jaarbundels zijn slechts de brieven van en aan Baudets kinderen en kleinkinderen afgezonderd om tegemoet te kunnen komen aan de wensen van de schenkster terzake van openbaarheidsbeperking. De omvangrijke, bijeen aangetroffen correspondentie met J.W. Meijer Ranneft is als afzonderlijke reeks gehandhaafd en naar kalenderjaren gesplitst. Als bijlage bij de inventaris wordt een alfabetische index van geïdentificeerde correspondenten voorkomend in de 'algemene 'correspondentie (inv.nrs. 303-357) en in inv.nr. 277 aangeboden.
Ordening van het archief
Het archief is na de in vorige paragraaf genoemde bewerkingsingrepen geordend in een eenvoudige indelingssystematiek die ontleend is aan de activiteitsgebieden van de archiefvormer. De verhoudingsgewijs omvangrijke, chronologisch geordende correspondentie van Baudet bestrijkt al die activiteitsgebieden en is om die reden in een afzonderlijke rubriek ondergebracht. Binnen iedere rubriek zijn de beschrijvingen chronologisch geordend. In de beschrijvingen wordt Baudet aangeduid als HB en met het bezittelijk voornaamwoord 'zijn'.
Aanwijzingen voor de gebruiker
Openbaarheidsbeperkingen
Deels openbaar, deels niet openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
- Creëer een account of log in.
- Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
- Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie 089 H. Baudet, nummer toegang 2.21.305, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Baudet, H., 2.21.305, inv.nr. ...
Verwant materiaal
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Publicaties
Voor de publicaties van Baudet wordt verwezen naar de biografische schets hierboven, de bibliografieën in inv.nr. 280 en de in inv.nr. 283 opgelegde exemplaren van enkele van zijn publicaties.
Bijlagen
