Terug naar zoekresultaten

2.18.30 Inventaris van het archief van de Nederlandsche Handelsbank (NHB) en daarbij gedeponeerde archieven, (1919) 1921-1940 (1943)

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

2.18.30
Inventaris van het archief van de Nederlandsche Handelsbank (NHB) en daarbij gedeponeerde archieven, (1919) 1921-1940 (1943)

Auteur

K. Zwart

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
2008 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Nederlandsche Handelsbank (NHB)
NHB

Periodisering

archiefvorming: 1921-1940
oudste stuk - jongste stuk: 1919-1943

Archiefbloknummer

I75

Omvang

; 101 inventarisnummer(s) 0,80 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het. Het archief bevat stukken in heten.
Nederlands
Frans
Duits

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften. Het archief bevat enkele foto's en bouwtekeningen.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Nederlandsche Handelsbank (NHB) (1917-1945) NV Leonora, Maatschappij tot exploitatie en administratie van onroerende goederen Nederlandsche Textiel Handels Maatschappij
Benjamins, dr. D.H.

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bestaat voornamelijk uit correspondentie betreffende de activiteiten van de Nederlandsche Handelsbank (NHB). Het bevat daarnaast notulen en de gedeponeerde archieven van NV Leonora, de Nederlandsche Textiel Handels Maatschappij, alsmede persoonlijke stukken van dr. D.H. Benjamins (1884-1941), de directeur van de NHB, waaronder stukken betreffende het verkrijgen van visa voor Joodse vluchtelingen in Nederland.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Organisatie
  • Naam: Nederlandsche Handelsbank (NHB)
  • Vestigingsplaats: Amsterdam
  • Oprichtingsdatum: 31 mei 1917
  • Opheffingsdatum: 31 januari 1945 geliquideerd op last van de Generalkommissar für Finanz und Wirtschaft
Taken
Doel van de bank was 'het doen van alle handelszaken in het algemeen zoo voor eigen rekening als voor die van derden, en
  1. het verkrijgen, vervreemden, ruilen, verhuren, verbouwen en exploiteren van in Nederland gelegen onroerende goederen;
  2. het administreren van onroerende goederen, ook voor derden;
  3. het garanderen van den goeden afloop van voorschoten door anderen tegen hypothecair verband van onroerende goederen of andere zekerheid verleend;
  4. het deelnemen in andere ondernemingen, hetzij door inschrijving, aankoop, deelneming in syndicaten of op andere wijze, en in diverse beleggingswaarden, het administreren dier waarden, met de bevoegdheid tot het verwisselen derzelve tegen andere;
  5. het verlenen van voorschotten, het verstrekken van kredieten onder hypothecair verband op onroerende goederen zowel gebouwde als ongebouwde al of niet onder bepaling van te voeren administratie;
  6. het openen van rekening courant, met huiseigenaren voorts het doen van alle financiële operatiën in verband met vaste goederen staande;
  7. het verlenen van tijdelijke kredieten voorschotten onder persoonlijke borgstelling of zakelijk onderpand;
  8. het verlenen van lijfrente tegen overdracht, verpanding, zekerheidsstelling als anderszins, van onroerende goederen;
  9. het verlenen van controle bemiddeling voor hypothecair krediet.' ( Ministerie van Justitie, Centraal archief vennootschappen toegangsnummer 2.09.46 inv. nr. 19695 )
De bank hield zich voornamelijk bezig met het beheren van investeringen voor haar klanten, het verkrijgen van patenten en concessies en het verstrekken van hypotheken. De bank was gericht op de Europese markt maar had ook contacten buiten Europa. Vanaf 1930 was de bank bezig met het verkrijgen van concessies voor de ontwikkeling en exploitatie van casino's, alcohol en spoorlijnen in Joegoslavië.
Dagelijks bestuur
Dr. D.H. Benjamins was directeur van de bank van 1917 (het jaar van oprichting) tot 1941. De bank richtte zich niet alleen op Nederland maar was ook internationaal actief. Dit is ook terug te zien in de commissarissen van de bank, de in Amman wonende Hassan Khaled Abou El Houda en de in London wonende Gerald Grant Chamberlain.
In 1941 werd de bank op grond van een verordening van de toenmalige Rijkscommissaris voor het toen bezette Nederlandse gebied bestempeld als vijandelijk vermogen en werd er een Duitse beheerder aangesteld.
  • Voorzitter: directeur David Hermanus Benjamins, toen wonende te Amsterdam Schubertstraat 84 geboren te Amsterdam, den 20sten december 1884, nationaliteit Nederlandse.
  • Commissarissen:
    1. Hassan Khaled Pacha Abou El Houda, toen wonende te Amman (Transjordania), geboren te Aleppo (Transjordania), den 21sten augustus 1878, nationaliteit Transjordanische;
    2. Gerald Grant Chamberlain, toen wonende te Londen (Engeland), geboren te Montreux (Zwitserland), den 6den april 1896, nationaliteit Britse.
  • Beheerder: Walter Malletke, nationaliteit Duitse.
  • Plaatsvervangend beheerder: Otto Wörner, nationaliteit Duitse.
  • Sub beheerder: Fritz Groesel, nationaliteit Duitse.
De bank is op 13 maart 1945 geliquideerd op last van de Generalkommissar für Finanz und Wirtschaft
Geschiedenis van het archiefbeheer
Dit archief is tijdens de bezetting door de Duitse autoriteiten uit Nederland naar Berlijn gevoerd. De Duitse autoriteiten hebben verschillende archieven van Nederlandse instellingen en organisaties meegenomen naar Berlijn gedurende de oorlog. In 1945 zijn deze archieven door het Rode Leger als krijgsbuit naar Moskou afgevoerd. Daar werden de archieven in het Speciaal Archief bekeken en genummerd.
In het begin van de jaren '90 werden de archieven 'herontdekt' en werden onderhandelingen gestart over de teruggave aan Nederland. Na ruim tien jaar met de Russische autoriteiten onderhandelen werden de archieven in januari 2002 ontvangen door het Algemeen Rijksarchief.
Confiscatie

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
De meeste dossiers bevatten ingekomen en minuten van uitgaande stukken van de NHB inzake haar bezigheden en klanten. Vaak betreffen het klantdossiers of zaakdossiers. De bank had veel contacten in Europa en de stukken zijn vaak in het Frans, Duits of Engels.
Naast dossiers van de NHB zijn er ook stukken in het archief opgenomen die betrekking hebben op NV Leonora en de Nederlandsche Textiel Handelsmaatschappij. Dr. D.H. Benjamins was ook de directeur van deze bedrijven. Er is sprake van vermenging in de dossiers. In dossiers waar stukken van zowel de NHB als een andere NV onder beheer van dhr. Benjamins worden aangetroffen is er vanuit gegaan dat het dossier gevormd is door de NHB. Tevens zijn er ook stukken aangetroffen die tot het particuliere archief van D.H. Benjamins, de directeur van het NHB, behoren.
Het archief is niet compleet. De bank is opgericht in 1917 en de stukken van voor 1921 zijn niet aangetroffen in het archief. De stukken lopen door tot en met 1940. Vermoedelijk kwamen de zaken van de bank door het uitbreken van de oorlog stil te liggen. In 1941 werd de bank op grond van een verordening van de toenmalige Rijkscommissaris voor het bezette Nederland bestempeld als vijandelijk vermogen en werd er een Duitse beheerder aangesteld. Het archief bevat één stuk uit 1943. Dit is een Duitse brief gericht aan de Reichssicherheitsdienst over de inhoud van twee dossiers uit het archief. Deze twee dossiers zitten in het zelfde dossier (inv.nr. 97) als de brief.
Het archief was voor de bewerking niet logisch geordend. Op de dossiers stond de zaak of correspondent (vaak onleesbaar) waarover het dossier betrekking heeft geschreven. Alle dossiers waren voorzien van een dossiernummer en alle stukken in de dossiers zijn genummerd. In ieder dossier zit achterin een klein papiertje met dossiernummer, bloknummer en nog wat meer informatie. Het briefje is in het Russisch en doet vermoeden dat de nummering van de dossiers in Rusland heeft plaatsgevonden.
Naast dossiers zijn er ook 4 delen aangetroffen. Dit zijn:
  • een dossier register,
  • een deel met de notulen van de jaarlijkse vergaderingen van aandeelhouders van de NV Leonora, maatschappij tot exploitatie en administratie van onroerende goederen, 1928-1934,
  • een register met telefoongesprekken en telegrammen, 1935-1938,
  • een deel met de notulen van de jaarlijkse vergaderingen van aandeelhouders van de NHB, 1929-1934.
Ordening van het archief
Bij de ordening van dit bestaand is er een onderscheid gemaakt tussen de stukken behorende bij de NHB en de stukken van de gedeponeerde archieven.
De stukken inzake de NHB zijn opgesplitst in twee categorieën: algemeen en bijzonder.
Onder de rubriek algemeen zijn te vinden de stukken die betrekking hebben op de organisatie van de bank en de ingekomen en minuten van uitgaande stukken geordend per jaar.
Onder de rubriek bijzonder zijn de stukken te vinden die betrekking hebben op de bezigheden van de bank:
  • investeringen;
  • patenten en concessies;
  • (hypothecaire) leningen;
  • deelnemingen in andere ondernemingen;
  • zakelijke conflicten; en
  • overige zaken.
Het doen en beheren van investeringen voor verschillende personen (alfabetisch geordend op naam van de klant), het investeren in bedrijven en producten en overige stukken die betrekking hebben op het doen van investeringen.
Het verkrijgen van concessies en patenten is ongesplitst in de patenten en concessies voor Joegoslavië en voor Nederland.
Onder deelnemingen in andere ondernemingen wordt verstaan het aangaan van samenwerkingsverbanden met andere bedrijven.
Onder de rubriek zakelijke conflicten zijn de dossiers inzake problemen die zich in de bestaan van de bank hebben voorgedaan met haar zakelijke contacten ondergebracht.
De rubriek overig is bedoeld voor alle dossiers die niet onder de voorgenoemde rubrieken geplaatst konden worden.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Nederlandsche Handelsbank (NHB), nummer toegang 2.18.30, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, NHB, 2.18.30, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Archiefbestanddelen