Terug naar zoekresultaten

1.10.21 Inventaris van het archief van de familie Collot d'Escury en aanverwante geslachten, 1410-2016

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaalBijlagen

Archief

Titel

1.10.21
Inventaris van het archief van de familie Collot d'Escury en aanverwante geslachten, 1410-2016

Auteur

V.A.J. Klooster

Versie

04-05-2021

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
2019 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Familiearchief Collot d' Escury
Collot d'Escury

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1410-2016

Archiefbloknummer

1146

Omvang

; 474 inventarisnummer(s) 9,55 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het. Een aantal stukken zijn in het.
Nederlands
Frans

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven en gedrukte teksten. De Nederlandstalige stukken van vóór ca. 1700 zijn geschreven in het gotische cursiefschrift, met name in de oud-Hollandse klerkencursief.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Collot d'Escury
Sweerts de Landas
Blijenburg, van

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief van het geslacht Collot d'Escury bevat persoonlijke stukken (testamenten, huwelijksvoorwaarden, akten van aanstelling e.d.). Leden van de familie waren in de 17e en 18e eeuw hoofdzakelijk in krijgsdienst. Tevens zijn er stukken omtrent hun particuliere belangen: huizen en landerijen. Ook zijn er brieven, manuscripten, (scheeps)journalen en veel genealogieën plus kwesties van adeldom.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Het geslacht Collot d'Escury
Het geslacht Collot d'Escury is een Hugenotenfamitie afkomstig uit Frankrijk. ( Men zie voor de familiegeschiedenis: "Les Collot d'Escury, réfugiés en Hollande et en Angleterre 1685-1834 "in" Bulletin de la Société de l'Histoire du Protestantisme Francais" 10e Année- 1861, pp. 306-318 (gedrukte tekst van het manuscript hierna voorkomend onder inv. nrs. 390-392), Susannah Proctor Flory "Fragments of Family History: l. The Family of Collot d'Escury-II. The Family of Maret de la Rive-111. The Family of Wilkinson" (London-Hodder Brothers-1896), "De Familie Collot d'Escury (Familie-uitgave 1971) De beide laatste publicaties-in de bibliotheek van het Algemeen Rijksarchief aanwezig-zijn van afbeeldingen voorzien. De strikt genealogische literatuur kan men desgewenst naslaan met behulp van het "Genealogisch Repertorium" door jhr. mr. dr. E. A. van Beresteyn, herzien en tot 1 januari 1970 bijgewerkt door H. L. Kruimel (Den Haag, 1972). Een genealogische tabel is ter wille van de overzichtelijkheidaan deze inleiding toegevoegd. ) . David Collot heer van Escury, de eerste, die zijn sporen in het familiearchief heeft achtergelaten, ontsnapte als kind in 1562 aan het bloedbad van Vassy, aangericht door soldaten van de hertog de Guise. Dank zij het edict van Nantes in 1598 uitgevaardigd door koning Hendrik IV, kon zijn zoon André heer van Escury en Landauran in het Frankrijk van Lodewijk XIV een aanzienlijke positie innemen. Nog in 1675 zag hij zijn adeldom bij "lettres parentes" door de koning erkend ( Het oorspronkelijke diploma met ingetekend wapen bevindt zich in het familie-archief onder inv. no. 3; de tekst is afgedrukt in Abraham Ferwerda's "Adelijk en Aanzienelijk Wapen-Boek van de Zeven Provincien" Tweede stuk (Leeuwarden 1763) en Susannah Proctor Flory's boek (London 1896), pp. 24-25. ) , maar met de herroeping van het edict van Nantes in 1685 viel alle wettelijke bescherming voor de Hugenoten weg. André - toen al bejaard - nam de vlucht; zijn zoon Daniel met zijn gezin insgelijks. André stierf in Nijmegen in 1687. Daniel, die als officier deel had aan de grote overwinning, die Willem III in 1690 aan de rivier de Boyne behaalde, zou tot zijn dood in lerland blijven, maar hij had een zoon Henri, die Engeland al op jeugdige leeftijd verliet. Deze verkoos een militaire loopbaan in Nederlandse diensten werd hier te lande de stamvader van een talrijk, thans nog bloeiend nageslacht. ( Daniel Collot d'Escury wordt behandeld in "Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek" Achtste deel (Leiden 1930), kol. 297; Henri aldaar, kol. 298-299. Beiden vindt men ook in A. J. van der Aa "Biographisch Woordenboek der Nederlanden", Vierde deel (Haarlem 1859), blz. 67. ) Hoofdpersoon van de volgende generatie is Henri's zoon Simeon Petrus Collot d'Escury (1719-1800), die profiterend van de Omwenteling van 1747 als eerste van zijn geslacht een loopbaan als regent kon volgen: hij verwerft het poorterrecht van Gorinchem, wordt er in de vroedschap opgenomen, brengt het tot burgemeester en afgevaardigde in de Staten van Holland en West - Friesland, krijgt een plaats in het College van Gecommitteerde Raden in het Zuiderkwartier, terwijl wij hem in de nadagen van de Republiek der Verenigde Nederlanden nog zien fungeren als lid en voorzitter van de Raad van State. ( Simeon Petrus Collot d'Escury komt voor in "Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek "Achtste deel (Leiden 1930), kol. 300-301. De stukken betreffende zijn loopbaan staan hierna onder inv. nrs. 41-64. Vgl. voor zijn verkiezing in de vroedschap van Gorinchem: Theod. Jorissen in "Werken van het Historisch Genootschap, gevestigd te Utrecht", Nieuwe reeks nr. 45 (Utrecht 1887), blz. 103 en vlg. )
Al heeft hun Franse adel noch Simeon Petrus noch zijn jongere broeder Emond Els toegang tot de Ridderschap kunnen geven, zij bleven er grote waarde aan hechten. Typerend is in dit verband, dat zij drie edelen van Friesland in 1770 bereid vonden hun een attestatie te geven, die drieërlei inhoudt: het geslacht Collot d'Escury is een oud, adellijk, riddermatig geslacht; André Collot d'Escury heeft als edelman zitting gehad in de Staten van Bretagne; van het onderhavige geslacht zijn beide broeders wettige afstammelingen. De oorspronkelijke attestatie moge niet meer in het familiearchief aanwezig zijn, voorhanden zijn nog een vidimus van burgemeesteren en schepenen der stad Rotterdam van het jaar 1790 (Inv. nr. 113) benevens notariële kopieën van de attestatie en van genoemd vidimus (inv. nrs. 113, 115 en 204).
Koning Willem I heeft in 1816 de drie zonen van Simeon Petrus - Hendrik, Johan Marthe en Robert Collot d'Escury - in de Nederlandse adel ingelijfd. ( De drie gebroeders worden behandeld in "Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek" Achtste deel (Leiden 1930), respectievelijk kol. 297-298, kol. 299 en kol. 299-300. Hun adelsdiploma's volgen hierna onder inv. nrs. 102, 115 en 214. ) Dank zij hun deugdelijke bewijsstukken hebben zij dit bereikt. Zij verkregen hierbij voor zich en hun nakomelingen in de manlijke lijn het recht de titel van baron en barones te voeren.
Bezittingen
Evenals in Frankrijk bezat de familie Collot d'Escury heerlijkheden in de Nederlanden, met name in de huidige provincie Zuid - Holland. Simeon Petrus kocht in 1759 uit de boedel van mr. Johan van der Burch, heer van Currihil, neef van zijn schoonvader, de ambachtsheerlijkheid Sliedrecht, leen van de baronie van de Merwede. ( Men zie voor de aankomsttitels van de familie Collot d'Escury met betrekking tot de ambachtsheerlijkheden Sliedrecht, Naaldwijk en Niemandsvriend: Algemeen Rijksarchief 's-Gravenhage, Archieven Wetgevende Colleges inv. nr. 424 onder nrs. 1407 en 1408. Bovendien voor de aankoop van Sliedrecht hierna inv. nr. 87. ) Genoemde erflater had hem reeds in 1742 de aangrenzende ambachtsheerlijkheid Naaldwijk, afkomstig van de familie Van Blijenburg, overgedragen. Dit was geen leen, maar een allodiale heerlijkheid. Een derde ambachtsheerlijkheid, mede aan Sliedrecht grenzend, was Niemandsvriend of Lokhorst. Hendrik Col lot d'Escury, de oudste zoon van Simeon Petrus, verwierf deze heerlijkheid in 1771, d. w. z. de ene helft-leen van de hofstad Nijenrode-erfde hij toen van een neef van zijn grootvader Johan van der Burch Matthijsz., terwijl hij de andere helft, die allodiaal was, aankocht van het echtpaar Onderwater-Hoeufft). Sedert de Bataafse Omwenteling van 1795 vormen de drie heerlijkheden tezamen de gemeente Sliedrecht. Hendrik, die zich heer van Niemandsvriend kon noemen, erfde in 1800 van zijn vader diens rechten op Sliedrecht en Naaldwijk. ( Hierna inv. nr. 425. ) Overigens bevinden de stukken betreffende deze heerlijkheden met uitzondering van inv. nr. 423a zich niet in het archief van de familie Collot d'Escury. Hendrik had namelijk geen stamhouder. De drie heerlijkheden zijn in 1853 vererfd op zijn achterkleinzoon Carel Jan Emilius graaf van Bylandt, zodat men de betrokken stukken thans in het familie - archief Van Bylandt aantreft. ( Dit familiearchief berust thans in het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage. Er is een inventaris van de hand van mr. E. D. Eyken (1961). Zie aldaar blz. 32-44. ) Een jongere Hendrik Collot d'Escury, oomzegger van de vorige, verwierf de heerlijkheid Heinenoord uit de boedel van jkvr. Sara Louise du Faget van Assendelft en wel bij een openbare verkoping, die in 1809 plaats vond ( Algemeen Rijksarchief's-Gravenhage, Rechterlijk archief van Heinenoord inv. nr. 23, akte nr. 12. ) . Zijn erven deden deze heerlijkheid in 1845 van de hand. ( J. W. Regt "Geschied-en Aardrijkskundige beschrijving van den Hoekschen Waard" (Zwijndrecht 1849), blz. 148. )
19e en 20 eeuw
De genoemde Hendrik Collot d'Escury, heer van Heinenoord (1773-1845) valt als het meest vooraanstaande lid van het geslacht uit de negentiende en twintigste eeuw aan te merken. Hij speelde een politieke rol als lid, later voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal en als Staatsraad. Zijn werk "Hollands Roem in Kunsten en Wetenschappen", waarvan zeven delen uitkwamen bij de Uitgeversmaatschappij Gebroeders van Cleef ('s-Gravenhage en Amsterdam), verschaften hem naam tot in het buitenland toe. ( A. J. van der Aa "Biographisch Woordenboek der Nederlanden", Vierde deel (Haarlem 1859), blz. 67 en "Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek", Derde deel (Leiden 1914), kol. 249. Men zie de van hem afkomstige stukken met inbegrip vaneen apart adelsdiploma en van nagelaten manuscripten onder inv. nrs. 117-170. ) Een manuscript van zijn hand over het herstel van Neerlands onafhankelijkheid in november 1813 en de daarmee verband houdende gebeurtenissen, in het familiearchief aanwezig onder inv. nr. 165, werd uitgegeven door J. Sleur in "Bijdragen en Mededelingen van het Historisch Genootschap" deel 77 (1963). Ook twee broeders van de heer van Heinenoord hebben zich enigermate onderscheiden: Simeon Jacob Carel (1770-1827) in Zuid-Afrika ( "Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek" Achtste deel (Leiden 1930), kol. 300. ) en Carel Emilius Els (1779-1828) in Friesland. ( Alsvoren, kol. 296-297. Bovendien: A. J. van der Aa "Biographisch Woordenboek der Nederlanden", Vierde deel (Haarlem 1859), blz. 67-68 en A. D. Wumkes "Om Toeren Tsjerke fan Minnertsga" (Bolsward 1948). ) Een kleinzoon van de heervan Heinenoord was Hendrik Adolph André baron Collot d'Escury (1833-1893), burgemeester van Hontenisse en rentmeester van het Kroondomeinin het rentambt Hulst. ( Alsvoren, kol. 298. ) De zeeofficierAntoine baron Collot d'Escury (1803-1873) bracht het tot commandant van de zeemacht in West-indië. ( Alsvoren, kol. 296. ) Theodorus baron Collot d'Escury (1833-1855) had het ongeluk als jeugdig bestuursambtenaar op Celebes door opstandige Boeginezen te worden gedood. ( B. F. Matrhes "Boegineesch Heldendicht op Daeng Kalaboe, waarin onder andere de dood van den ambtenaar T. Baron Collot d'Escury en de zegepraal der Hollandsche wapenen bezongen worden" (Makassar 1858). A. J. van der Aa "Biographisch Woordenboek der Nederlanden", Vierde deel (Haarlem 1859), blz. 68. "NieuwNederlandsch Biografisch Woordenboek", Derde deel (Leiden 1914), kol. 249-250. Men treft een exemplaar van de publicatie van ds. Matthes in het familiearchief aan in inv. nr. 432. )
Geschiedenis van het archiefbeheer
Het familiearchief
Een familiearchief pleegt zich te vormen door het vererven van het ene familielid op het andere. Meestal is dit een vererving van vader op zoon. Het reeds gereleveerde feit, dat Hendrik baron Collot d'Escury (1740-1819) zonder stamhouder kwam te overlijden is niet alleen bepalend geweest voor de vererving van zijn heerlijkheden Naaldwijk, Sliedrecht en Niemandsvriend, maar het zou ook het familiearchief, zoals hij het bij zijn dood onder zich had, aan het geslacht Collot d'Escury hebben onttrokken, ware het niet, dat zijn enige dochter Elisabeth gehuwd met C. E. baron van Tuyll van Serooskerken in 1827 zich baserend op haar grootvaders testament een bijzondere maatregel nam: zij droeg het familiearchief toen over aan haar oom Robert (1753-1834) met voorbijgaan van de nakomelingen van haar toen reeds overleden oom Johan Marthe (1742-1817). Het familiearchief kwam hierdoor merkwaardigerwijs aan de jongste tak van het geslacht Collot d'Escury, die inmiddels is uitgestorven, maar die een gedeelte ervan (d.w.z. zonder de stukken, die toen nog hun weg naar andere familieleden hebben gevonden) ruim honderd jaar in bezit heeft gehad. ( Men vindt een uitvoerige uiteenzetting over de wederwaardigheden van de "familiestukken", d. w. z. archief, portretten en wat dies meerzij in "De Familie Collot d'Escury" (1971), aantekening 55. Deze uiteenzetting is gebaseerd op de archivalia, die hieromtrent aanwezig zijn. Uitgangspunt is de concept-overeenkomst van 1827, inv. nr. 362a. )
Na de dood van Theodore (1865-1932), de laatste mannelijke telg van genoemde tak, was diens zuster mevrouw C.L. Wisboom van Giessendam (1871-1949) erop bedacht het familie-bezit een goede toekomst te verzekeren door het in een stichting onder te brengen. De Collot d'Escury-stichting, opgericht in 1933, waar dragers van de naam Collot d'Escury uit de nog altijd bloeiende oudere tak een passend aandeel in verkregen, had aanvankelijk, afgezien van het familiearchief, 35 schilderijen en kapitaal te beheren. Dank zij een legaat van mevrouw Wisboom kwamen hier in 1949 familiegraven bij benevens de boerderij Rhijnvliet onder Valkenburg (Z. -H.) met bijbehorend land.
De Collot d'Escury-stichting, die haar taken op deze wijze uitgebreid zag, nam hierop het besluit het familiearchief, d.w.z. het van mevrouw Wisboom afkomstige gedeelte, onder te brengen bij het Centraal Bureau voor Genealogie te 's-Gravenhage. De Stichting kon er eind 1950 een kist familiepapieren van de nazaten van Johan Marthe aan toevoegen. Het aldus gecombineerde familiearchief werd in januari 1951 aan het Algemeen Rijksarchief in bewaring gegeven. De inventarisatie is hier meer dan eens ter hand genomen zonder dat een bevredigend resultaat kon worden bereikt. Uitgegaan werd namelijk van het pertinentiebeginsel. ( Zie de betreffende definitie in J. L. van der Gouw, H. Hardenberg, W. J. van Hoboken, G. W. A. Panhuysen "Nederlandse archiefterminologie" ("Archivistica" 2, Zwolle 1962), blz. 29. ) Dat deze handelwijze verduisterend heeft gewerkt behoeft voor vakkundigen op archiefgebied geen betoog. ( Het pertinentiebeginsel kan toepassing vinden bij de ordening van een collectie, maar een familiearchief dient in de eerste plaats als een archief te worden erkend en behandeld, al zal men er vaak verzamelde stukken in aantreffen. ) Het familiearchief Collot d'Escury bevat niet alleen stukken van dit geslacht, maar-zoals meer voorkomt-ook van tal van aanverwante geslachten, daaronder de Dordtse regentenfamilies Van Blijenburg en Van der Burch. Het geslacht Van Blijenburg is met opvallend veel stukken in het archief vertegenwoordigd. Een feit is, dat de Van Blijenburgs door hun uitsterven via vrouwelijke nazaten hun eigen familiearchief in het archief Collot d'Escury hebben ingebracht. ( Men zie hierna inv. nrs. 268-339. Bovendien de genealogische tabellen van de geslachten Van der Burch en Blijenburg, als bijlagen bij deze inleiding opgenomen, die de vererving op de familie Collot d'Escury duidelijk maken. ) De sterke familiezin, die de leden van het geslacht Collot d'Escury steeds eigen is geweest, komt tot uiting in hun familie-aantekeningen, allereerst in Daniel's dagboek tevens kasboek en het door zijn zoon Henri vervolgde "Livre de ma genealogie", die de oudste familie-geschiedenis bevatten (inv. nrs. 18 en 390-392), benevens in de vele verzamelde stukken, die als het ware een toegift vormen op het eigenlijke familiearchief. Voor het overige kan hier bezwaarlijk op de samenstelling van het archief worden ingegaan. De inventaris geeft er een indruk van. Heel opmerkelijk is de functie, die sommige enveloppen in dit familiearchief vervullen. Mogen enveloppen in het algemeen niet als archiefstukken te beschouwen zijn en voor zover in een archief aanwezig voor vernietiging in aanmerking komen, hier doet zich af en toe het geval voor, dat de betrokken brief niet openbaart, aan wie de schrijver zijn epistel gericht had, maar dit uitsluitend uit het adres op de bijbehorende enveloppe valt af te leiden. Uiteraard zal een archivaris, die het herkomstbeginsel tot richtsnoer heeft genomen, zulke enveloppen in ere houden en er niet over denken ze weg te doen. ( Enveloppen als hier bedoeld onder andere in inv. nr. 105. Zie voor het herkomstbeginsel: "Archivistica" 2 (1962), blz. 26. )
Aanvullende stukken
Met betrekking tot een familie-archief is het niet alleen van belang te weten, welke stukken het bevat, maar ook welke stukken betreffende de hoofdfamilie men eventueel elders kan aantreffen. In dit verband dient hier te worden vermeld, dat de persoonlijke stukken van jongere, uitgestorven takken van het geslacht Collot d'Escury beschreven in afdeling II van de huidige inventaris er volstrekt geen aanspraak op kunnen maken het volledige archief van de betrokken takken uit te maken, maar slechts als een bescheiden, vrij willekeurige toegift bij afdeling I zijn te beschouwen.
Bekend is, dat stukken van de Friese tak van het geslacht Collot d'Escury vererfd zijn op de familie Van Harinxma thoe Slooten en tal van stukken van Robert baron Collot d'Escury (1753-1834) en de uit hem gesproten tak op de familie Martens van Sevenhoven.
Laatstbedoeld geslacht is inmiddels uitgestorven met jonkheer Jacob Constantijn Martens, die in 1972 overleed. De van de familie Collot d'Escury afkomstige stukken, die hem toebehoorden, zijn door de executeur-testamentair van het familie-archief Martens van Sevenhoven afgescheiden en aan de Collot d'Escury-stichting overgedragen, voor zover de erflater dit bij zijn leven al niet zelf had gedaan. Deze stukken zullen te gelegener tijd in een afzonderlijke inventaris worden beschreven.
Intussen zal de onderzoeker ook ten aanzien van de oudste tak van het geslacht Collot d'Escury, beschreven in afdeling I, steeds op de mogelijkheid van elders berustende stukken bedacht moeten zijn. Tekenend in dit opzicht is een kort geleden uit Rotterdam ontvangen bericht: de gemeente-archivaris daar ter stede heeft enige honderden stukken onder zich afkomstig van Johan Marthe Collot d'Escury (1742-1817) verband houdend met de regentenfuncties en de staatsambten, die deze te Rotterdam heeft bekleed. Bedoelde stukken zijn bij de recente, definitieve ordening van het gemeente-archief daarvan afgescheiden. Een inventaris zal spoedig het licht zien.
Raadzaam leek het in de gegeven situatie de huidige inventaris van het familie-archief Collot d'Escury als een eerste deel uit te brengen, bestemd om door andere te worden gevolgd.
Inventaris deel II "Archivalia van Johan Marthe Collot d'Escury berustende ten gemeente-archieve van Rotterdam 1772-1816 met retro-acta" door drs. H. ten Boom is ter inzage in de bibliotheek van het Algemeen Rijksarchief [signatuur 200 F 37].
De verwerving van het archief
De rechtstitel is (nog) onbekend

Inhoud en structuur van het archief

Verantwoording van de bewerking
Nu de huidige inventaris na veel vertraging voltooid is, is een verantwoording op haar plaats.
Bij de herinventarisatie is van de bestaande nummering gebruik gemaakt,aan de hand waarvan de stukken opnieuw zijn beschreven; een concordans tussen oude en nieuwe nummering is bij nader inzien achterwege gelaten.
Genealogische en verzamelde stukken zijn samengebracht in één afdeling (V). Meestal worden genealogieen en dergelijke in een afdeling Algemeen ondergebracht; dit leek voor een archief als dit niet zo'n geschikte oplossing, daar genealogische en verzamelde stukken moeilijk van elkaar te scheiden zijn: genealogische stukken werden verzameld, verzamelde stukken werden vaak bijeengebracht ten dienste van een genealogisch doel.
In deze afdeling treft men tevens extracten uit doopboeken en de Burgerlijke Stand aan ( Inv. nr. 413. ) , die men nog al eens bij de persoonlijke stukken rangschikt. Het overgrote deel van de doopextracten echter heeft Simeon Petrus en Emond Els Collot d'Escury als documentatie voor hun genealogische arbeid gediend; als documentatie zullen dergelijke stukken bovendien voor de raadpleger van het archief het meest van dienst zijn. Dit laatste geldt ook voor huwelijks-, ondertrouw - en overlijdensberichten, waarvan niet altijd de ontvanger bekend is en die soms zelfs niet eens zijn verzonden. De scheiding archivalia-documentatie is bij familiearchieven niet altijd even scherp te trekken; plaatsing van deze stukken die soms wel, soms niet het karakter van een archiefstuk hebben tezamen in één afdeling, had ten doel de overzichtelijkheid van de inventaris te bevorderen.
De persoonlijke stukken van de familie Collot d'Escury zijn in twee afdelingen ondergebracht: de oudste tak in afdeling l, de jongere takken in afdeling II. Deze afdelingen zijn onderverdeeld naar personen, waarvan de generatie kenbaar is gemaakt door een hoofdletter. Zijn er meer personen in één generatie, dan draagt elke persoon een Arabisch cijfer ten onderscheid; de oudste tak gaat hierin vooraan, daarna volgen de jongere takken. Eén en ander naar analogie van het Nederland's Adelsboek, met dien verstande dat daarin Romeinse cijfers worden gebruikt; de afdelingen waren echter al met Romeinse cijfers aangeduid, zodat ze hier niet toegepast konden worden. Het systeem is echter hetzelfde. Afdeling I bevat de hele stamreeks tot en met Simeon Petrus en Emond Els plus Simeon Petrus' oudste zoon Hendrik en zijn tweede zoon Johan Marthe met twee van diens zonen en nazaten van één dezer.
Afdeling II bevat zowel de jongste zoon van Johan Marthe als Simeon Petrus' derde zoon Robert met de uit hem gesproten tak. Gehuwde vrouwen worden op grond van hun huwelijk geacht tot het geslacht van hun echtgenoot te behoren. Zijn ze geboortig uit de familie Collot d'Escury, dan vindt men hen dus bij aanverwante geslachten (Afdeling III).
De stukken van aanverwante geslachten vormen afdeling III met onderafdelingen, aangeduid door een kleine letter voor de aan de familie Collot d'Escury geparenteerde families in chronologische volgorde van verwantschap. Aanverwanten van deze geparenteerde families zijn bij de hoofdfamilie gerangschikt. Hoofdjes boven de stukken in de inventaris maken de verwantschap duidelijk.
Van deze handelwijze is echter afgeweken bij Van der Burch en Van Blijenburg; de laatste familie was immers via de Van der Burch's verwant met Collot d'Escury. Dit is gedaan, daar het niet slechts enkele stukken betreft, maareen apart archief dat door uitsterving van de familie Van Blijenburg in de vrouwelijke lijn vererfd is aan de familie Collot d'Escury. Het archief Van Blijenburg beslaat bovendien wat het aantal stukken betreft ongeveer 3/5 van alle stukken van aanverwante geslachten.
De stukken van de families Van der Burch en Van Blijenburg zijn, evenals die van Collot d'Escury, geordend in generaties. Bij Van der Burch is het Johan Françoisz. met zijn nazaten. De stukken Van Blijenburg beginnen met de vrouw van Adriaen Cornelisz.; hun zoon Heyman krijgt voorrang met de uit hem gesproten oudste tak; de jongere tak van diens broer Adriaen volgt daarna. Tot deze tak behoort Charlotte Elisabeth van Blijenburg, door wie de verbinding met de families Van der Burch en Collot d'Escury gelegd is ( Men zie de genealogische tabel van het geslacht Van Blijenburg. ) .
In de afdelingen l, II en III is bij personen, die een grotere hoeveelheid archiefstukken hebben nagelaten, een scheiding gemaakt tussen openbare functies en particuliere belangen.
De onroerende goederen (afdeling IV) zijn op initiatief van drs. J. Fox gesplitst in Heerlijkheden en andere leengoederen-Huizen in eigendom-Landerijen in eigendom.
In afdeling V vallen de vele afschriften, gemaakt inde loop van de 18e eeuw, op. Deze zijn soms met name, anders naar alle waarschijnlijkheid vervaardigd voor of door Simeon Petrus en Emond Els Collot d'Escury; beiden zijn wel bezig geweest hun adeldom te bewijzen ter wille van hun maatschappelijk aanzien, doch hun belangstelling is zeker veel verder gegaan en was als particuliere liefhebberij ook op documentatie van de familie gericht. Hiervan getuigen met name de inv. nrs. 433 en 434.
In afdeling VI is het aantal stukken betreffende onroerende goederen opvallend. Gezien de lokalisatie en de datering is het niet uitgesloten, dat dit retro-acta van bezittingen van de families Van der Burch, Van Blijenburg en aanverwante Dordtse geslachten zijn; dit kon echter niet worden bewezen.
Tot slot volgen in een aanhangsel afgezien van moderne archiefinventarissen, die nu door de huidige zijn vervangen, stukken uit het archief van dijkgraaf en hoogheemraden van de Alblasserwaard, welke misschien via de secretaris Adriaen van Blijenburg in het familiearchief zijn beland. Ze worden pro memorie vermeld, aangezien het bestuur van de Collot d'Escury-stichting heeft besloten genoemde archiefstukken af te staan aan het archief van het hoogheemraadschap van de Alblasserwaard, waar ze volgens het herkomstbeginsel behoren.
Geslachtsnamen zijn gespeld in de vorm waarin ze door de invoering van de Burgerlijke Stand gefixeerd zijn. Een naam als Collot d'Escury komt men voor ± 1740 in velerlei variaties tegen (Coulot, Colot, Des Curie), soms in één en hetzelfde stuk, terwijl niettemin duidelijk is, dat telkens dezelfde personen worden bedoeld. De Nederlandse vorm van de naam Von Inn-und Kniphausen leek echter te belangwekkend om deze niet te handhaven (inv. nr. 97). In wezen gaat het hier om taal-, niet om spellingverschil. Een uniforme spelling is voorts toegepast op de geslachtsnaam Van Blijenburg en de namen van enige aanverwante families, die de invoering van de Burgerlijke Stand-voor zover bekend-niet hebben mogen beleven: Bogaard, Cool, De Pilgrum, De Vriese enz., waarvan allerlei varianten in de stukken voorkomen.
Als leden van het geslacht Collot d'Escury in de Republiek der Verenigde Nederlanden een adellijke titel voerden, had deze geen officiëel karakter. Daarom zijn de titels van baron en barones in de inventaris eerst na de inlijving in de adel van het Koninkrijk der Nederlanden anno 1816 vermeld.
Enige nagekomen stukken konden voor de afsluiting nog in de inventaris worden opgenomen. Hiertoe behoren stukken belangrijk voor de geschiedenis van het archief, die een plaats kregen onder nrs. 199a, 216a en 362a.
De inventaris wordt besloten door een index op persoons- en plaatsnamen, die de raadpleging aanzienlijk zal vergemakkelijken.
Tenslotte dient hierbij het vele werk vermeld te worden, dat drs. J. Fox ten behoeve van de afronding van de inventaris heeft verricht.
Nu deze inventaris de onderzoeker ter beschikking staat, is het te hopen, dat dit familiearchief de aandacht van historici zal trekken. Ook als hun belangstelling niet direct uitgaat naar de particuliere families, die in dit archief hun sporen hebben nagelaten, kunnen ze er licht iets van hun gading in vinden. ( De positie van de Hugenoten in Frankrijk vóór de opheffing van het Edict van Nantes is slechts één van de onderwerpen, die voor bestudering in aanmerking komen. De mogelijkheden zijn in dit archief zeer gevarieerd. Zo kan men enkele officiele brieven uit de Tachtigjarige Oorlog aantreffen o. a. van prins Willem van Oranje (inv. nrs. 269 en 279), maar ook nagaan, hoe leden van de Tweede Kamer in 1830 op de Belgische Opstand reageerden (inv. nr. 137). )

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Familiearchief Collot d' Escury, nummer toegang 1.10.21, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Collot d'Escury, 1.10.21, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Bijlagen

Index op persoons- en geslachtsnamen
Alendorp, van-geslacht
393
397
Assen, C.J. van
168
Auxbrebis-geslacht
393
Backer-geslacht
393
Baert, Maria Anna-, geh. met Gerrit M. du Tour
413
Barclay-geslacht
396
Bellenay (Bellanay) - geslacht
393
434
Bergsma, Catharina Geertruida -, geh. met H. baron Collot d'Escury van Heinenoord
415
Bertrand-geslacht
393
Beveren, van-, geslacht
416
Bicker, Suzanna Catharina-, geh. met Robert baron Collot d'Escury,
75
Blomfield, Charles James
168
Blijenburg, van-, geslacht
393
408
416
Blijenburg, Adriaen van-, tweede heer van Schobbeland,
416
Blijenburg, Adriaen van-, derde heer van Naaldwijk,
416
Bleijenburg, Cornelis Heymansz. van-, de jongere
416
Bleijenburg, Johan Heymansz. van
416
Boetzelaer, Theodor Willem baron van
414
Boileau (de Castelnau), de - geslacht
393
Bois (de Chaillou), du - geslacht
393
397
Bonham, Isabelle Charlotte -, geh. met Comte Ferdinand d'Oultremont
415
Borchgrave d' Altena, Comte Paul
414
Bosschaert, Carel Jan
75
393
Bredenhof - geslacht
397
Bronckhorst, Aeltje van-, geh. met Arent Sweerts
413
Brotzag - geslacht
393
Burch, van der-, geslacht
393
408
Burch, Charlotta Elisabeth van der-, geh. met Simeon Petrus Collot d'Escury
413
Busero - geslacht
397
Byemont, geb. Lestevenon, Machtelina C. van
75
Bylandt-stichting, M.A.O.C. gravin van
416
Calkoen, Johanna H.C. van IJsseldijk wed.-, later geh. met C.G.C. Reinwardt
415
Capellen, van der-, geslacht
397
Coinon - geslacht
393
Collot, Collot d'Escury, Collot de Landauran - geslacht
393
396
397
434
Collot d'Escury, Adèle Antoinette barones-, geh. met jhr. J.H.J.C. Martens van Sevenhoven
414
Collot d'Escury, Adriana Maria Roline barones-, geh. met jhr. J.H.J. Quarles van Ufford
414
Collot d'Escury, Albertina M.C. barones-, geh. met A.G. baron du Tour
413
Collot d'Escury, Anna-, geh. met John Maret de la Rive
413
Collot d'Escury, Anna Ch.M.-, barones-, geh. met M. van Thienen
413
Collot d'Escury, Anna J.E. barones-, geh. met R.A.J. baron van Ittersum
416
Collot d'Escury, Antoine baron-, de oudere
415
Collot d'Escury, Antoine baron-, de jongere
199a
415
418
Collot d'Escury, Arnold G.A. baron
418
Collot d'Escury, Arnold Joost C.S.
413
Collot d'Escury, Carel E.E. baron
413
Collot d'Escury, Carel Jan baron
413
Collot d'Escury, Caspar G.C. baron
413
Collot d'Escury, Catharina Charlotta Anna
413
415
Collot d'Escury, Charlotta E.W. barones-, geh. met jhr. J.A.H. de Lannoy
415
Collot d'Escury, Cornelia M. barones-, geh. met A. Rendorp
417
Collot d'Escury, Cornelis Johannes baron-,
417
Collot d'Escury, Daniel - de oudere
413
Collot d'Escury, Elisabeth H.E. barones-, geh. met Carel E. baron van Tuyll van Serooskerken
413
414
416
Collot d'Escury, Emelia Chr. E.-, geh. met Carel Jan Bosschaert
413
Collot d'Escury, Emond baron
199a
414
415
416
417
418
Collot d'Escury, Emond Els
413
434
Collot d'Escury, Helen C.M. barones-, geh. met Th. W. baron van Boetzelaer
414
Collot d'Escury, Hendrik baron-, heer van Heinenoord
76
168
413
415
416
418
Collot d'Escury, Hendrik baron-, heer van Sliedrecht, Naaldwijk en Niemandsvriend
75
413
416
Collot d'Escury, Henricus Martinus baron
414
Collot d'Escury, Henrik baron
415
418
Collot d'Escury, Jan Willem André baron
415
416
Collot d'Escury, Johan Marthe baron
75
413
415
418
Collot d'Escury, Karel Jan André Guyon baron
414
415
Collot d'Escury, Levina Martha
413
415
Collot d'Escury, Marc Willem
413
Collot d'Escury, Marc W.G.A.
76
168
413
Collot d'Escury, Margaretha Theodora-, geh. met Balthasar Daniel van Idsinga
75
413
416
Collot d'Escury, Martha Francina-, geh. met Nicolaas de Gijselaar
413
Collot d'Escury, Robert baron - de oudere
75
413
414
416
434
Collot d'Escury, Robert baron - de jongere
415
Collot d'Escury, Robert Théodore baron
414
415
418
Collot d'Escury, Robert Willem
413
415
Collot d'Escury, Simeon J.C. baron
396
413
418
Collot d'Escury, Simeon Petrus-, heer van Naaldwijk en Sliedrecht,
74
75
76
413
415
416
418
434
Collot d'Escury, Théodore baron - de jongere
199a
Collot d'Escury, Tjalling M.W.E. baron
415
Collot d'Escury, Willem Hendrik baron
415
Collot d'Escury-Stichting
434
Constans - geslacht
393
Corneille - geslacht
393
Couttis-geslacht
396
Cunningham, George
74
Davidson-geslacht
393
Demerary (Brits Guyana)
418
Deutz - geslacht
397
Doorninck, Anna M.W.F. van-, geh. met K.J.A.G. baron Collot d'Escury
414
Dordtse geslachten
408
Dugonne-geslacht
393
Dusse (n), jkvr. Jacoba C.F. van der
415
Dusse (n), Maria A. Rees, douairière van der
415
Echten, Dido Cicilia van-, geh. met C.E.E. baron Collot d'Escury
413
Eck, van-, geslacht
396
Eck tot Overbeek, Gabriella Sophia barones van-, geh. met Emond Els Collot d'Escury
413
Elan (d)t, Anna-, geh. met Adr. Moeussyenbrouck
416
Els, (soms: Els tot Boedelham), van-, geslacht
393
397
Els, (soms: Els tot Boedelham), Clementia Geertruid van-, geh. met M.C. Sweerts de Landas, heer van Oirschot
416
Erp, van - geslacht
393
Faille, della-geslacht
434
Faille, Anna Magdalena della-, geh. met Simeon P. Collot d'Escury
416
Foreest, van- geslacht
397
Gansneb genaamd Tengnagel - geslacht
393
Goes, Mattheus van der
416
Gijselaar, de-, geslacht
393
Gijselaar, Nicolaas de
75
418
Heemstra, van - geslacht
393
Hemricourt de Grunne, Comtesse Marie D.Ph.F.H.-, geh. met Comte Maurice de Robiano
415
Herstelling, de-, plantage in Demerary
418
Hinlópen, J. of P.A.
168
Hoeufft - geslacht
397
Hogendorp, G.K. graaf van
168
Hooft, jkvr. Wijnanda Henriëtte-, geh. met Cornelis J. baron Collot d'Escury
417
Idsinga, van- geslacht
393
Idsinga, Balthasar Daniel van
75
413
416
Idsinga, Hendrik van
413
Idsinga, baron van Heemstra van
413
Idsinga, Mathijs Adolf van
413
Idsinga, Simeon Petrus van
413
Isarn (Ysarn) -geslacht
393
Ittersum, van - geslacht
396
Jonge, jhr. J.C. de
168
K (asteele, R.P. van de?)
168
Kemper, J.M.
168
Kettler (Ketteler), von-geslacht
393
397
Krabbe, Christiaan
415
Landas, de - geslacht
397
Lannoy, Cornelia Catharina de-, geh. met Joh. Th. Stoffers
414
Lattre, de - geslacht
393
Lestevenon, Machtelina Christina-, wed. van Byemont, geh. met Robert baron Collot d'Escury
75
414
Lille, de - geslacht
397
Loga (Oost-Friesland)
168
Lopes (Lopez) de Villanova, Johanna - geh. met Jacques Zuerius (Sweerts)
413
Louwet - geslacht
393
Luzac, Jean
168
Lynden, van - geslacht
396
397
Macalester - geslacht
393
Macalester, Johanna-, geh. met Johan Adolph van den Santheuvel
74
Macalester, Robert
74
Malou, Hélène V.F.X.-, geh. met Comte Adrien d'Oultremont
415
Martens van Sevenhoven, jhr. Jan H.J.C.
199a
414
Mauritz, Agatha Anna Louise-, geh. met Emond baron Collot d'Escury
414
417
May, Sophia Anna Jacoba-, geh. met Antoine baron Collot d'Escury
415
Meerman, J.
168
Melvill van Carnbee - geslacht
393
Melvill van Carnbee, jkvr. Adriana M.Th.-, geh. met Robert baron Collot d'Escury
415
Menager, le - geslacht
393
Merode, Comtesse Renée de-, geh. met Comte John d'Oultremont
414
Moll, G.
168
Moolenburgh, Jeanne Jacqueline de Clerq-, geh. met H.M. baron Collot d'Escury
414
Mostart - geslacht
393
Munichausen, van - geslacht
397
Noir, le - c.q. de la Morlais le Noir, geslacht
393
Otterloo, Hendrik de Mol van
414
Oultremont, d'- geslacht
393
414
415
Oultremont, Henriette gravin d'-, gehuwd met Willem l gewezen koning der Nederlanden
416
Pagniet, de- geslacht
397
Peerlkamp, P.H.
168
Pilgrum, de - geslacht
393
Porck, le - geslacht
393
Primaudaye (Primaudays), de la - geslacht
393
Quarles, Quarles van Ufford - geslacht
393
Quarles, Quarles van Ufford, Angelique Willemine -, geh. met Simeon J.C. baron Collot d'Escury
413
Quarles, Quarles van Ufford, jhr. Jan H.J.
414
Ragay, David
168
Rappard, jkvr. Johanna Benjamina van-, geh. met H. baron Collot d'Escury
415
416
Rees, Ida Cornelia-, geh. met H. baron Collot d’Escury van Heinenoord
76
413
415
416
Rees, Maria Antonia-, douairière van der Dussen
415
Rees Gillz., Mattheus
413
Reinwardt, Caspar Georg Carl
415
416
Rendorp, A.
417
Rengers, J.A. barones - geh. met Th. baron de Smeth van Deurne en Liessel
416
Rive, (Maret) de la - geslacht
393
Röell, jkvr. Suzanna Sophia
414
Röell, Willem Frederik baron
415
Roovere (Rovere), de - geslacht
393
Royen, H. van
168
Rycke de Peteghem, baron Gaston de
414
Santheuvel, Adriana Johanna van den-, wed. van Mattheus Rees Gillz.
413
Santheuvel, B. van den
418
Santheuvel, Johan Adolph van den
74
Scharp, Jan
168
Sea-chief, schip
418
Simons, A.
168
Sincery - geslacht
393
Smeth, Pauline barones de
415
Smeth van Deurne en Liessel, Th. baron de
415
416
Snouckaert van Schauburg - geslacht
397
Stael, van der - geslacht
393
Sweerts, Sweerts de Landas - geslacht
393
397
434
Sweerts (Sweers, Swerius, Zwerius), Arent
413
Sweerts (Sweers, Swerius, Zwerius), Isaac
413
Sweerts (Sweers, Swerius, Zwerius), Jacop alias Jaques
413
Sweerts (Sweers, Swerius, Zwerius), Salomon
413
Sweerts de Landas, Johanna M.G.-, geh. met Henri Collot d'Escury
415
Sweerts de Landas, Marten Christiaen, heer van Oirschot
416
Thouars, de - geslacht
397
Tour, du - geslacht
393
396
397
Tour, Gerrit Martin du
413
415
Tour, Wilhelmina Christina barones du-, geh. met Johan Marthe baron Collot d'Escury
413
415
Tuyll van Serooskerken, van- geslacht
393
Tuyll van Serooskerken, Carel E baron van
414
416
Tuyll van Serooskerken, Elisabeth H.E. barones van, geb. barones Collot d'Escury
414
416
Vallette, de la - geslacht
393
434
Vallette, Anne Catharine de la-, geh. met Daniel Collot d'Escury
413
Vasseur, le-, alias de Thouars-geslacht
397
Verheij, Christina Clasina-, geh. met Robert Th. baron Collot d'Escury
414
415
Verster, F.
74
Villorio - geslacht
393
Vosmaer, G.
168
Vries (e), de - geslacht
408
Vries (e), Cornelia de-, douairière Johan de Gojer, heer van Amelisweerd enz.
416
Vries (e), Levina de-, geh. met Adriaen van Blijenburg, heer van Naaldwijk
416
Wachter, P.
168
Weveringh - geslacht
396
Whetnall, baron Edmond
414
Willem I, souverein vorst, later koning der Nederlanden,
416
418
Willem II, koning der Nederlanden
418
Woelmont, Baronne Clotilde de-, geh. met Comte Adrien d'Oultremont
414
Wijk Roelandsz., J. van
168
Wijn, H. van
168
Ysebrant de Difque, Emilie-, geh. met Comte Frédéric d'Oultremont
414
IJsseldijk, Johanna H.C. van-, geh. met J. Calkoen, later met C.G.C. Reinwardt
415
Zanen, Catharina Cornelia van-, geh. met H. baron Collot d'Escury heer van Sliedrecht enz.
416
Toelichting op de Index op persoons- en geslachtsnamen
In deze index zijn voornamelijk afzenders van brieven opgenomen, die in inv. nrs. 74-76, 168 en 199a niet met name worden vermeld, en de geslachten, die in inv. nrs. 393, 396, 397, 408 en 434 niet nader zijn aangeduid. Daarenboven nog alle personen, die in inv. nrs. 413-418 door een doopextract, een huwelijksaankondiging of anderszins (zoals een enkele scheepsnaam) vertegenwoordigd zijn.
Personen zonder geslachtsnaam, louter met patronym, vindt men in deze index, op de voornaam geïndiceerd. Gehuwde vrouwen zijn opgenomen onder hun eigen naam, maar soms, als het dames uit de negentiende en twintigste eeuw betreft, ook nog op de naam, die zij door huwelijk hebben verkregen. Dubbele geslachtsnamen vindt men altijd op het eerste bestanddeel, bijvoorbeeld Sweerts de Landas op Sweerts.
Afgeweken is van het gebruik om de namen beginnend met een C, die een klank heeft, onder de K te brengen, en namen beginnend met Z onder de S. Moderne namen overheersen nu eenmaal in deze inventaris en voor de gebruiker is het wel zo gemakkelijk een naam als Collot d'Escury onder C aan te treffen. Bij namen, die twee mogelijkheden bieden - Claes pleegt bijvoorbeeld voor te komen naast Klaas - verdient het aanbeveling onder beide beginletters te zoeken.
Genealogische tabellen
Tabel 1
Embedded Image
Tabel 1a
Embedded Image
Tabel 2
Embedded Image
Tabel 3
Embedded Image

Archiefbestanddelen