Terug naar zoekresultaten

2.05.61.05 Inventaris van het archief van het Nederlands Commissariaat te Medan (Indonesië), (1945) 1950-1957

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaalBijlagen

Archief

Titel

2.05.61.05
Inventaris van het archief van het Nederlands Commissariaat te Medan (Indonesië), (1945) 1950-1957

Auteur

A.C. van der Zwan

Versie

04-07-2021

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1988 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Nederlands Commissariaat te Medan (Indonesië)
Commissariaat Medan

Periodisering

archiefvorming: 1950-1957
oudste stuk - jongste stuk: 1945-1957

Archiefbloknummer

Z21124

Omvang

; 206 inventarisnummer(s) 2,80 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte teksten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Nederlands Commissariaat te Medan

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bevat agenda's van ingekomen en uitgaande stukken. Juridische stukken betreffende registratie en nationaliteit maar ook inzake Nederlanders betrokken bij verstekelingenaffaires. Verder economische dossiers bijvoorbeeld over oliebronnen in Noord-Sumatra en de exploitatie van zwavel. Opmerkelijk is een dossier "betreffende het verstrekken van inlichtingen over de handel in apenhaar".
Dan zijn er dossiers betreffende individuele personen over de afwikkeling van militair-financiële aangelegenheden.
Het geheim archief bevat stukken over veiligheid en misdaad, de situatie van het Nederlandstalig onderwijs, code-telegramwisselingen met de Diplomatieke Vertegenwoordiging over onder meer gewapende incidenten en stukken over onder meer de politieke ontwikkelingen in Atjeh en de positie van vroegere Nederlandse bestuursambtenaren in Indonesië.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Het nederlands commissariaat te medan
H.W.J.Sonius (geb. 1902), voormalig gedelegeerde van de Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon in de Indonesiche deelstaat Sumatera Timur, rapporteerde op 13 januari 1950 aan de Nederlandse Hoge Commissaris te Djakarta:
"Het centrum van het ... Noord-Sumatra gebied is en zal in toenemende mate, zowel politiek als economisch, ongetwijfeld zijn Medan, de grootste stad van Sumatra, hoofdstad tevens regeringszetel van de Negara Sumatera Timur en standplaats van de Territoriaal Commandant van Noord Sumatra..."
Logischerwijze werd na de soevereiniteitsoverdracht Medan een van de vestigingsplaatsen van een Nederlands commissariaat.Sonius werd in januari 1950 in afwachting van een definitieve regeling tussen Nederland en Indonesie met betrekking tot de wederzijdse vertegenwoordigingen tot waarnemend commissaris aangesteld.De officiele benoeming tot commissaris heeft hij nooit ontvangen.Al in oktober 1950 beëindigde hij zijn dienstverband met het Hoge Commissariaat, enerzijds omdat hij de voorafgaande tijd consequent onder hoogspanning had gewerkt, anderzijds omdat hij meende dat de beschikbare vergoedingen te gering waren om aan zijn representatieve verplichtingen te voldoen.Sonius bleef voorlopig in Indonesie werkzaam.Hij werd voorzitter van de zgn.Garantiewetcommissie.De leiding van het commissariaat werd in oktober 1950 overgenomen door J.W. Stuurman(1905-1978), eveneens voormalig bestuursambtenaar en sedert januari 1950 waarnemend commissaris te Bandoeng.Stuurman werd per KB. 25 juni 1951 no. 23 officieel tot commissaris benoemd.Hij bekleedde deze functie tot oktober 1955, toen hij, tegen zijn zin, werd overgeplaatst naar Soerabaja.De laatste commissaris te Medan was H.A. van Deinse(geb. 1908, benoemd per KB. 3 november 1955 no. 127).Hij was voor deze benoeming hoofd van de consulaire afdeling van het Hoge Commissariaat en na de opheffing van het commissariaat te Medan werd hij benoemd tot consul-generaal te Johannesburg.
De personeelsformatie van het commissariaat bestond tussen 1950 en 1952 buiten de commissaris uit 3 stafambtenaren en 6 administratieve medewerkers.In 1953 werd het aantal stafambtenaren teruggebracht tot 2 en na 1955 werd de chef de poste bijgestaan door 3 administratieve ambtenaren en 5 administratieve hulpkrachten.Bij afwezigheid van de commissaris werd diens functie waargenomen door de eerste secretaris en na 1955 fungeerde het hoofd van de kanselarij als plaatsvervangend chef de poste.
In januari 1950 werd het ressort van het commissariaat voorlopig bepaald tot de deelstaat Sumatera Timur, de Riouw archipel ,Atjeh, Tapanuli en Sumatra's Westkust.Nadat in augustus 1950 de eenheidsstaat Indonesie tot stand was gekomen, werd het ressort bij beschikking van de Minister voor Uniezaken en Overzeese Rijksdelen en de Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken d.d. 16 juli 1951 vastgesteld tot de provincies Noord en Midden Sumatra, exclusief de residentie Djambi.
Voornemens om een aantal honoraire consulaten binnen het ressort te vestigen zijn nooit bewerkstelligd.In Padang en Sibolga fungeerden evenwel vooraanstaande leden van de Nederlandse gemeenschap ter plaatse als consulair correspondent.De meeste Nederlanders binnen het ressort waren werkzaam bij grote ondernemingen.Het aantal Indische Nederlanders was beperkt.De werkzaamheden van het commissariaat op het gebied van de sociale zorg waren dan ook weinig omvangrijk.
Het ressort kenmerkte zich door grote onveiligheid.In Atjeh brak in 1953 een opstand uit die de streek jarenlang ontoegankelijk maakte en ook in andere delen van het ressort keerden lokale afscheidingsbewegingen zich regelmatig tegen de centrale te Djakarta.
Als gevolg van de kwestie Nieuw-Guinea bekoelden de betrekkingen tussen Nederland en Indonesie na 1956 snel.Per l mei 1956 werd de benaming van het commissariaat omgezet in consulaire vertegenwoordiging.Eind 1957 bereikte de anti-Nederlandse stemming in Indonesie een hoogtepunt.In Sumatra waren de zgn.Irian Baratakties vooral gericht tegen Nederlandse ondernemingen. In november en december 1957 kwam de evacuatie van de Nederlandse gemeenschap op gang.De consulaire vertegenwoordiging werd op 13 december 1957 gesloten.H.A. van Deinse nam persoonlijk de liquidatie van de consulaire vertegenwoordiging ter hand en vertrok na de voltooiing hiervan op 2 januari 1958 naar Singapore.
Geschiedenis van het archiefbeheer
De verwerving van het archief
Overbrenging van een overheidsarchief

Inhoud en structuur van het archief

Selectie en vernietiging
Volgens de richtlijnen van de vernietigingsbeschikking van het Ministerie van Buitenlandse Zaken uit 1960 is in totaal 3 meter van het archief vernietigd.Na inventarisatie bedraagt de omvang van het archief 4 meter.
Verklaring van vernietiging
De hieronder vermelde stukken kunnen worden vernietigd volgens de vernietigingsbeschikking uit 1960 van het Ministerie van Buitenlandse Zaken.
  • duplicaten van stukken.
  • brochures, folders, kranteknipsels e.d. voor zoverre niet behorend bij stukken die ten principale zijn bewaard.
  • stukken waarvan de inhoud is opgenomen in officiële publicaties.
  • stukken waarvan het beleid en de afdoening elders liggen.
  • stukken betreffende aanbiedingen,adresverleningen,doorzendingen zonder bijlagen.
  • stukken betreffende bestellingen van goederen.
  • stukken betreffende het onderhoud van gebouwen en inventarisgoederen.
  • stukken betreffende sollicitaties van niet-aangestelden.
  • stukken betreffende periodiek verlof.
  • stukken betreffende verkeerde agendering, zoekgeraakte brieven, nummering van stukken, post- en koerierszendingen,rappels.
  • stukken betreffende comptabele aangelegenheden.
  • stukken betreffende de uitvoering van routinematige consulaire werkzaamheden.
In opdracht van A.C. van der Zwan, medewerker van het bureau statische en semistatische archieven, d.d. 30 maart 1988 hoeveelheid 3 meter
Verantwoording van de bewerking
Bij aanvang van de inventarisatiewerkzaamheden in 1987 was de omvang van het archief 7 strekkende meter.Twee meter hiervan bestond uit agenda's, 5 meter uit dossiergewijs geordende stukkken.
De archiefadministratie op de post bleek, ondanks het feit dat men tussen 1950 en 1957 drie verschillende code-indelingssystemen had gebruikt, uitstekend te zijn verzorgd.De dossiervorming was logisch en consequent uitgevoerd en er was over het algemeen een strikte scheiding tussen geheime en gewone dossiers aangebracht.
Ordening van het archief
Besloten is dat onderscheid tussen geheime en gewone dossiers te handhaven en het archief te ordenen aan de hand van de laatstgebruikte code-indelingen.Stukken met andere indelingen of zonder code-aanduiding zijn kunstmatig volgens de laatstgebruikte code ingedeeld ten einde deze stukken een logische plaats in de inventaris te verschaffen.Wijzigingen van codeindelingen zijn voorts beperkt tot een enkel geval en aangegeven in de inventaris.
Om de toegankelijkheid van de inventaris te vergroten is een index gemaakt van de in de inventaris voorkomende namen en onderwerpen.Ook op naam geordende dossiers zijn in de index opgenomen.Dit staat via een vermeld onder de beschrijving.De cijfers in de index verwijzen naar de inventarisnummers.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Deels openbaar, deels beperkt openbaar (A).
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Nederlands Commissariaat te Medan (Indonesië), nummer toegang 2.05.61.05, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Commissariaat Medan, 2.05.61.05, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
Bij het archief werd een bundel geheime en zeer geheime bescheiden aangetroffen van het archief van de gedelegeerde te Medan van de Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon.Deze stukken zijn als gedeponeerd archief in de inventaris opgenomen.

Bijlagen

Archiefbestanddelen