Terug naar zoekresultaten

2.16.60.02 Inventaris van het archief van het Ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid, 1877-1905: Raadadviseur voor de Zaken van Waterstaat en Spoorwegen, 1879-1888

Het archief bevat nota's en correspondentie met agenda en klapper.
Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.16.60.02
Inventaris van het archief van het Ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid, 1877-1905: Raadadviseur voor de Zaken van Waterstaat en Spoorwegen, 1879-1888

Auteur

R. Kramer

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1988 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid: Raadadviseur Fijnje
WHN / Raadadviseur Fijnje

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1879-1888

Archiefbloknummer

W26607

Omvang

; 13 inventarisnummer(s) 0,84 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid: Raadsadviseur Fijnje

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bevat nota's en correspondentie met agenda en klapper.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
De Raadadviseur voor de Zaken van Waterstaat en Spoorwegen
Bij de oprichting van het ministerie in november 1877 werden de afdelingen Waterstaat en Spoorwegen -beide afkomstig van het ministerie van Binnenlandse Zaken- samengebracht in een afdeling Waterstaat onder de eenhoofdige leiding van een administrateur. Voor deze functie was J.G.W. Fijnje van Salverda aangetrokken, tot dat moment voorzitter van de Raad van Toezicht op de Spoorwegdiensten.
In 1879 kwam de pas benoemde minister Klerck terug op het besluit van zijn ambtsvoorganger, dat naar zijn oordeel "niet aan eene goede en spoedige afdoening van de zaken bevorderlijk is geweest." ( Algemeen Rijksarchief, 's-Gravenhage, Tweede Afdeling, Archief van het Kabinet van de minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid (Secretariaat A) 1877-1905, inventarisnummer 5, Gearresteerd 29-9-1879/60. ) Er kwamen weer twee afzonderlijke afdelingen Waterstaat en Spoorwegen, zoals dat onder Binnenlandse Zaken ook al het geval was geweest. Het is aan te nemen dat de eenhoofdige leiding over twee afdelingen met zo'n omvangrijk en gevarieerd takenpakket geen werkbare constructie opleverde. Fijnje was vermoedelijk ook niet de juiste man om een dergelijke functie te vervullen. Hij leek onvoldoende in staat zijn werkzaamheden op de hoofdzaken van beleid te concentreren. Bij ministerieel besluit van 30 september 1879 nr. 61 Kab. werd Fijnje benoemd tot 'raadadviseur voor de zaken van waterstaat en spoorwegen, tevens belast met de zaken betreffende het personeel voor de waterstaat en de landsgebouwen'. Deze nieuwe functie kwam direkt voort uit de splitsing van de afdeling Waterstaat in twee afzonderlijke afdelingen. Dat aan een dergelijke functie grote behoefte bestond kan niet worden geconstateerd, wel dat op deze wijze "van de technische bekwaamheden van den heer Fijnje [...] partij (ware) te trekken door zijn advys te laten uitbrengen in belangrijke zaken, de beide afdeelingen betreffende." ( Ibidem. ) In zijn nieuwe functie voelde Fijnje zich teveel gebonden. Als raadadviseur had hij slechts een adviserende stem. Hij kon geen rechtstreekse invloed uitoefenen op het te voeren beleid, althans formeel niet, hetgeen door hem ernstig werd betreurd. ( ARA-II, Kabinet, inv.nr. 7, Gearresteerd 1881 nr. 5: Nota van personeelen aard van 15 februari 1881. ) In feite erkende hij met zijn kritiek dat hij te weinig persoonlijke invloed had en vertrouwen genoot om met gevraagde en ongevraagde adviezen invloed op het beleid te kunnen uitoefenen. Bij zijn pensionering in 1888 werd Fijnje tot raadadviseur buiten bezwaar van 's rijks schatkist benoemd. De werkzaamheden met betrekking tot het personeel van de waterstaat en met betrekking tot de landsgebouwen werden ondergebracht in de nieuw ingestelde onderafdelingen IIIa en IIIb van de afdeling Waterstaat A. Fijnje overleed in 1900.
De werkzaamheden van de raadadviseur bestonden uit het adviseren van de minister, de secretaris-generaal en de betrokken afdelingshoofden over belangrijke zaken met betrekking tot waterstaat en spoorwegen. Het door Fijnje gevormde archief beslaat de periode 1879-1888 en bestaat voor het merendeel uit door hem opgestelde nota's. Uit het aantal nota's dat Fijnje produceerde blijkt zijn afnemende betrokkenheid bij de beleidsvorming: bijna de helft van alle nota's is vóór 1882 geschreven. Op het gebied van de spoorwegen beperkte zijn schriftelijke bemoeienis zich op den duur vrijwel geheel tot het afgeven van bewijzen van vrij vervoer.
Departementale organisatie in hoofdlijnen
Departementale organisatie 7 november 1877 – 31 december 1877
Embedded Image
Departementale organisatie 1 januari 1878 – 31 augustus 1888
Embedded Image
Departementale organisatie 1 september 1888 – 30 september 1900
Embedded Image
Departementale organisatie 1 oktober 1900 – 30 juni 1906
Embedded Image
Afdelingsorganisatie naar beleidsterrein
Waterstaat
Embedded Image
7.
Zie nummer toegang 2.04.07: Inventaris van de 3e Afdeling Waterstaat en voorgangers van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. In dit archief zijn ook de stukken van de afdeling Waterstaat van het ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid over de periode 7 november-31 december 1877 opgenomen.
8.
Zie nummer toegang 2.16.01: Plaatsingslijst van het archief van de Afdeling Waterstaat A/I-IIIB van het Ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid, 1878-1905. Het archief begint op 1 januari 1878: voor de stukken over de periode 7 november-31 december 1877 zie 7. Het archief loopt tot en met 31 december 1905: voor de stukken vanaf 1 januari 1906 zie 9.
9.
Zie nummer toegang 2.16.05: Plaatsingslijst van het archief van de Afdeling Waterstaat van het Ministerie van Waterstaat, 1906-1929. Het archief begint op 1 januari 1906.
Spoorwegen
Embedded Image
2.
Zie nummer toegang 2.04.22: Inventaris van het archief van de 11e Afdeling Spoorwegen en de daarbij behorende archieven van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, 1861-1877. In dit archief zijn ook de stukken van de afdeling Spoorwegen van het ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid over de periode 7 november-31 december 1877 opgenomen.
10.
Zie nummer toegang 2.04.23: Inventaris van de archieven van de Afdeling Nijverheid 1817-1877, Afdeling Statistiek 1848-1878, Afdeling Telegrafie 1852-1869 en hun voorgangers, met enige commissie-archieven van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. In het archief van de afdeling Nijverheid zijn ook de stukken van de afdeling Nijverheid en Landbouw en van de afdeling Handel en Scheepvaart van het ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid over de periode 7 november-31 december 1877 opgenomen.
11.
Zie nummer toegang 2.16.02: Plaatsingslijst van het archief van de Afdeling Waterstaat B/II van het Ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid, 1878-1905. Het archief begint op 1 januari 1878: voor de stukken over de periode 7 november-31 december 1877 zie 2. Het archief loopt tot en met 31 december 1905: voor de stukken vanaf 1 januari 1906 zie 14.
12.
Zie toegang nummer 2.16.60.04: Inventaris van het archief van de Afdeling Handel en Nijverheid (I) van het Ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid 1878-1905. Het archief begint op 1 januari 1878: voor de stukken over de periode 7 november-31 december 1877 zie 10. Het archief loopt tot en met 31 december 1905 en bevat stukken van de afdeling Nijverheid en Handel van het ministerie van Landbouw, Nijverheid en Handel over de periode 9 september-31 december 1905. Voor de stukken vanaf 1 januari 1906 zie 18. Voor de stukken betreffende spoorwegaangelegenheden over de periode 1 januari-30 augustus 1888 zie 13.
13.
Zie toegang nummer 2.16.60.05: Inventaris van het archief van de Afdeling Handel en Nijverheid II van het Ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid, 1888-1900. In het archief zijn ook de stukken van de afdeling Handel en Nijverheid (I) betreffende spoorwegaangelegenheden over de periode 1 januari-30 augustus 1888 opgenomen.
14.
Zie nummer toegang 2.16.23: Plaatsingslijst van het archief van de Afdeling Spoorwegen van het Ministerie van Waterstaat, 1906-1926. Het archief begint op 1 januari 1906.
18. Zie 12.
Zie nummer toegang 2.06.01: Voorlopige inventaris van het archief van de Directie van Handel en Nijverheid van het Ministerie van Economische Zaken, 1906-1943. Bij de instelling van het ministerie van Landbouw, Nijverheid en Handel werd een afdeling Nijverheid en Handel ingesteld. Deze afdeling werd al in 1906 gesplitst in een afdeling Handel en in een afdeling Nijverheid. Op het archief van de afdeling Nijverheid is geen plaatsingslijst of inventaris.
Geschiedenis van het archiefbeheer
De door Fijnje gevoerde correspondentie en opgestelde nota's werden door hem in agenda's geregistreerd, waarbij de stukken doorlopend genummerd werden. Stukken betreffende waterstaat en spoorwegen hadden een aparte agenda en nummering. Van de nota's werd geen minuut gehouden omdat de meeste nota's na lezing weer bij Fijnje terugkeerden en door hem in zijn eigen archief werden opgenomen. Een aantal nota's bleef achter in de archieven van de afdelingen waar de betreffende zaak in behandeling was: het Kabinet of de afdelingen Waterstaat A en B.
Het archief loopt tot 1888, het jaar waarin Fijnje werd gepensioneerd. Voor zover Fijnje daarna als raadadviseur 'buiten bezwaar van 's rijks schatkist' adviezen heeft uitgebracht (meestal vanuit zijn woonplaats in Frankrijk), zijn deze stukken als ingekomen stuk geregistreerd en opgenomen in de archieven van de betreffende afdeling.
Het archief is in 1952 als onderdeel van het Kabinetsarchief door het ministerie van Verkeer en Waterstaat aan de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksarchief overgedragen. ( Archief Tweede Afdeling Algemeen Rijksarchief (ARA-II), correspondentie 1952 D 306. )
De verwerving van het archief
De rechtstitel is (nog) onbekend
De verwerving van het archief
Het archief is bij Koninklijk Besluit of ministeriële beschikking overgebracht.

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
AANWIJZINGEN VOOR HET ARCHIEFONDERZOEK
Zoekschema:
Embedded Image
Opmerkingen vooraf
* De geregistreerde stukken (inventarisnummers 1-4 en 8) zijn opgenomen in de eigentijdse toegangen (inventarisnummers 5,6, 9 en 10). De stukken die niet van een registratiekenmerk zijn voorzien zijn uitsluitend in de beschrijvingen van deze inventaris terug te vinden (inventarisnummers 7, 11-13).
* Het kan voorkomen dat een nummer dat in de klapper en agenda voorkomt niet in het archief aanwezig is. In dat geval is het mogelijk dat het stuk zich bevindt in het archief van het Kabinet of van de afdelingen Waterstaat A of B. U zult dan de betreffende archieven moeten raadplegen op het door u gezochte onderwerp. De nota's zijn echter niet in de toegangen van die afdelingen geregistreerd. Het is ook mogelijk dat het betreffende stuk in het verleden zoek is geraakt dan wel verloren is gegaan. Tenslotte is bij de bewerking nog een beperkt aantal stukken voor vernietiging afgezonderd. In de laatste twee gevallen zult u moeten volstaan met de informatie die de agenda over het betreffende stuk biedt.
Voorbeeld
U zoekt stukken betreffende het beheer van de Landsgebouwen. Eerst bepaalt u of dit onder waterstaat of spoorwegen valt. Landsgebouwen valt onder waterstaat. U raadpleegt daarom de klapper uit de rubriek I. Waterstaatsaangelegenheden (inventarisnummer 6). Onder de letter L vindt u de verwijzing:
Over het Beheer der Landsgebouwen 269, 281.
De nummers verwijzen naar de genummerde nota's. In de inventaris vindt u beide nummers terug onder inventarisnummer 4. U kunt nu met het aanvraagformulier inventarisnummer 4 aanvragen. Ook kunt U, als u het nummer gevonden heeft, eerst de agenda op de nota's raadplegen (inventarisnummer 5). Hierin vindt u van elke nota een korte titelbeschrijving.
Selectie en vernietiging Bij de bewerking van het archief is ca. 0.1 m' voor vernietiging afgezonderd. ( De stukken zijn na verkregen toestemming in 1987 voor vernietiging afgevoerd, zie archief ARA-II, dossier X 4.233 Ministerie van Verkeer en Waterstaat, 1987 D 821. ) Het gaat hierbij om geleidebrieven zonder bijlagen, stukken betreffende de toezending van bewijzen van vrij vervoer op de spoorwegen en mededelingen van eenvoudige aard. Na bewerking van het archief bedraagt de omvang 0.7 m'.
Verantwoording van de bewerking
Bij de bewerking van het archief zijn de beide serie's (waterstaat en spoorwegen) gehandhaafd en is de ordening overeenkomstig de agendavolgorde hersteld. De stukken zijn met behulp van een klapper op onderwerp goed toegankelijk. Bij elk onderwerp dat in de klapper is vermeld staat het nummer van de betreffende nota. Met dit nummer kan op eenvoudige wijze het betreffende stuk in het archief worden teruggevonden.
Een aantal stukken dat niet is geregistreerd en dus niet in de klappers voorkomt is apart beschreven onder de rubriek Niet geregistreerde stukken. Van het oorspronkelijk gevormde archief is ongeveer 85 % aanwezig. Het bleek niet mogelijk de nota's tot en met 1888 die zich in het kabinetsarchief of afdelingsarchieven bevinden via de bestaande toegangen te traceren omdat de nota's niet als ingekomen stuk in de toegangen zijn opgenomen.
Ordening van het archief
Het archief van de raadadviseur bestaat uit twee series nota's, ingekomen en minuten van uitgaande brieven met bijbehorende agenda's en klappers. De eerste serie betreft waterstaatsaangelegenheden, de tweede serie spoorwegaangelegenheden.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid: Raadadviseur Fijnje, nummer toegang 2.16.60.02, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, WHN / Raadadviseur Fijnje, 2.16.60.02, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar