Terug naar zoekresultaten

2.21.312 Inventaris van het archief van G.M.V. van Aardenne, (1954) 1959-1995

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.21.312
Inventaris van het archief van G.M.V. van Aardenne, (1954) 1959-1995

Auteur

A.M. Kwakernaak, H.J.Ph.G. Kaajan

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
2004 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Persoonlijk archief van G.M.V. van Aardenne
Aardenne, van

Periodisering

archiefvorming: 1959-1995
oudste stuk - jongste stuk: 1954-1995

Archiefbloknummer

C26202

Omvang

352 inventarisnummer(s); 9,80 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Aardenne, drs. Gijsbert Michiel Vredenrijk van

Samenvatting van de inhoud van het archief

G.M.V. (Gijs) van Aardenne was voor de VVD minister van Economische Zaken in de kabinetten Van Agt I (1977-1981) en Lubbers I (1982-1986). Het in 1984 verschenen rapport van de parlementaire enquêtecommissie, die een onderzoek had ingesteld naar het overheidsbeleid inzake het scheeps- en machinebouwconcern Rijn-Schelde-Verolme (R.S.V.) tastte zijn politieke positie ernstig aan. Dit concern was namelijk ondanks miljarden overheidssteun in 1983 toch ten onder gegaan. De parlementaire enquêtecommissie noemde het optreden van Van Aardenne daarin misleidend en onaanvaardbaar. Dit vernietigende oordeel maakte hem voor de rest van de kabinetsperiode vleugellam. Hij keerde daarna dan ook niet terug in het kabinet Lubbers II. (14 juli 1986 - 7 november 1989).
Veel van zijn persoonlijke archivalia bevinden zich nog in privé-bezit. Derhalve bestaat dit archief grotendeels uit stukken, die Van Aardenne uit hoofde van zijn maatschappelijke functies heeft ontvangen en opgemaakt. Tevens bevat het archief krantenknipsels, tijdschriftartikelen en ingekomen rapporten van derden.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Levensloop
Gijsbert Michiel Vredenrijk van Aardenne werd op 18 maart 1930 in een vrijzinnig Nederlands Hervormd gezin geboren te Rotterdam, als zoon van Michiel Vredenrijk van Aardenne en Wilhelmina Petronella Heykoop. Na het behalen van het diploma Gymnasium B ging hij in 1947 Wis- en Natuurkunde studeren aan de Rijksuniversiteit te Leiden. Deze studie rondde hij in 1955 met een doctoraal examen af. Een jaar later huwde hij te Leiden op 22 september 1956 met Marijke Hillegonda Eerligh en vestigde hij zich in Dordrecht. Uit dit huwelijk werden twee zonen en twee dochters geboren. In voornoemde stad was hij in de periode van 1 september 1957 tot en met 31 december 1970 in diverse functies werkzaam bij het familiebedrijf Koninklijke Staal Fabrieken Penn & Bauduin N.V. te Dordrecht, het laatst vanaf 1968 als directeur.
In deze periode was hij vanaf 1964 tot 1972 lid van de gemeenteraad van Dordrecht voor de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), waarvan van 2 juli 1970 tot 18 februari 1971 als wethouder van volksgezondheid, recreatie en sport. Vanaf datzelfde jaar werd hij bovendien fractievoorzitter van de VVD in Dordrecht, een functie die hij tot 1972 zou bekleden. Sinds 18 februari 1971 was hij met een korte onderbreking dat jaar achtereenvolgens tot 19 december 1977 lid van de Tweede Kamer. Hieraan kwam toen een einde door zijn benoeming als minister van Economische Zaken in het kabinet Van Agt I (19 december 1977 - 11 september 1981). Op 22 februari 1980 werd hij bovendien voor enkele weken benoemd tot interim minister van Financiën. Aan het einde van de parlementaire periode keerde hij niet terug in het kabinet Van Agt II (11 september 1981 - 29 mei 1982). Dit kabinet zag zich na een regeerperiode van slechts zes maanden genoodzaakt om zijn ontslag aan te bieden door een onoverbrugbaar meningsverschil tussen het CDA en D66 en PvdA anderzijds over het sociaal-economisch beleid wat op 12 mei 1982 leidde tot een kabinetscrisis. Deze interne tegenstelling was aanleiding voor de PvdA om uit het centrumlinkse kabinet-Van Agt II te stappen. Het minderheidskabinet-Van Agt III, bestaande uit de overgebleven coalitiepartners CDA en D66, bleef aan tot de tussentijdse verkiezingen van 8 september 1982.
In de tussentijd was Van Aardenne ambteloos burger en vervulde hij diverse functies en commissariaten in het bedrijfsleven. Op 27 augustus 1981 werd hij weer lid van de Tweede Kamer om vervolgens in het kabinet Lubbers I (4 november 1982 - 14 juli 1986) weer terug te keren op zijn oude post als minister van Economische Zaken. Deze functie combineerde hij met het vice-ministerpresidentschap. Het in 1984 verschenen rapport van de parlementaire enquêtecommissie, die een onderzoek had ingesteld naar het overheidsbeleid inzake het scheeps- en machinebouwconcern Rijn-Schelde-Verolme (R.S.V.) tastte zijn politieke positie ernstig aan. Dit concern was namelijk ondanks miljarden overheidssteun in 1983 toch ten onder gegaan. De parlementaire enquêtecommissie noemde het optreden van Van Aardenne daarin misleidend en onaanvaardbaar. Dit vernietigende oordeel maakte hem voor de rest van de kabinetsperiode vleugellam. Hij keerde daarna dan ook niet terug in het kabinet Lubbers II. (14 juli 1986 - 7 november 1989).
Vanaf 1986 vervulde Van Aardenne, die inmiddels weer ambteloos burger was, diverse bestuursfuncties. Omstreeks 1993 werd hij voorzitter van de selectiecommissie van de VVD voor kandidaten voor de Tweede Kamer 1994. Daarnaast werd hij in datzelfde jaar benoemd tot informateur van het eerste Paarse Kabinet. In 1995 werd hij op 13 juni 1995 lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Deze functie heeft hij door zijn overlijden op 10 augustus slechts enkele maanden kunnen vervullen.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Bij persoonlijke archieven ontbreken meestal nadere gegevens over de periode dat het werd gevormd en gebruikt. Het archief van Van Aardenne vormt hierop een uitzondering. Illustratief in dit opzicht is de karakterisering van zijn partijgenoot H.J.L. Vonhoff, die er het volgende over schreef: "Zijn werkkamer op het ministerie is een bezienswaardigheid. Torenhoog liggen de dossiers op zijn bureau en op elke kast in het ministeriële vertrek. Wie bij hem op bezoek komt verbaast zich over de trefzekere wijze waarop hij de bundel traceert die voor het gesprek dienstig is en tevens zover zijn kennis van de materie" ( H.J.L. Vonhoff, Liberalen onder één dak. VVD: 50 jaar liberale vereniging, 19, Den Haag 1998, 214. ) .
In 1999 werd een deel van het persoonlijk archief van G.M.V. van Aardenne door zijn weduwe M.H. van Aardenne-Eerligh aan het Algemeen Rijksarchief (thans Nationaal Archief) geschonken.
Schenking (van een niet overheidsarchief)
De verwerving van het archief
Het archief is door schenking verworven.

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
Het archief heeft betrekking op de periode 1954-1995.
Selectie en vernietiging
Het archief was aanvankelijk 20 meter groot, waarvan na de bewerking 6,5 meter voor bewaring overbleef. De rest werd op vernietiging gezet.
Verantwoording van de bewerking
Voor wat betreft het al dan niet bewaren van delen van lidmaatschapsarchieven is vooral gekeken naar het algemeen maatschappelijk belang van de desbetreffende organisaties, waarin Van Aardenne een functie vervulde. Wanneer vastgesteld kon worden dat de desbetreffende organisatie een belangrijke invloed in de samenleving had zijn de archiefbescheiden daarvan doorgaans bewaard. Ingekomen verslagen en rapporten zijn daarentegen op vernietiging gezet. Veel van zijn persoonlijke archivalia bevinden zich nog in privé-bezit. Derhalve bestaat dit archief grotendeels uit stukken, die Van Aardenne uit hoofde van zijn maatschappelijke functies heeft ontvangen en opgemaakt. Voor stukken, die jonger dan 30 jaar zijn, gelden beperkingen op de openbaarheid. Om deze in te zien moet schriftelijke toestemming gevraagd worden aan de Algemeen Rijksarchivaris.
Bij het schema is zoveel mogelijk uitgegaan van zijn functies. Als eerste zijn stukken betreffende zijn persoonlijk leven opgenomen. Daarna volgen de stukken die betrekking hebben op zijn ambtelijk leven. Vervolgens is er een rubriek `Overige functies' aan toegevoegd, waarin diverse lidmaatschapsarchieven zijn ondergebracht. Als laatste is er nog de rubriek `Documentatie' met daarin alles wat over Van Aardenne gaat, maar wat niet door hem zelf als archief is gevormd. Het betreft hier voornamelijk krantenknipsels, tijdschriftartikelen en ingekomen rapporten van derden.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Deels openbaar, deels beperkt openbaar (A).
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Persoonlijk archief van G.M.V. van Aardenne, nummer toegang 2.21.312, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Aardenne, van, 2.21.312, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
Naast het feit dat er in het ambtelijk archief van G.M.V. van Aardenne veel over hem te vinden is, zijn er ook nog andere archieven, die de moeite waard zijn om te raadplegen om op die manier inzicht te krijgen in zijn functioneren. Hieronder wordt een korte opsomming gegeven van die archieven, waarvan met zekerheid gezegd kan worden dat daarin materiaal gevonden kan worden met betrekking tot Van Aardenne:
Nationaal Archief te Den Haag:
  • Tweede Kamer der Staten-Generaal (1849) 1945 - 1980 (1994) (2.02.28)
  • H. Wiegel 1948 - 1982 (2.21.303)
  • Parlementaire enquête Rijn-Schelde-Verolme, 1983 - 1987 (2.02.26)
Nationaal Archief te Den Haag en Rijksuniversiteit Groningen:
  • Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (1889) 1948 - 1976 (1996);
  • voor de periode 1968-1993: RUG (2.19.022)

Archiefbestanddelen