Terug naar zoekresultaten

2.21.134 Inventaris van het archief van E. van Raalte [levensjaren 1892-1975], (1872) 1912-1975 (1976)

Het archief van Ernst van Raalte, docent staatsrecht en politiek verslaggever, bestaat voornamelijk uit hoofde van zijn functie ontvangen brieven, alfabetisch geordend op naam van de afzender. Daarnaast zijn in het archief aantekeningen van interviews met binnenlandse en buitenlandse staatslieden te vinden, concepten van artikelen voor diverse dag- en weekbladen en documentatiemateriaal ten behoeve van zijn geschiedkundige en rechtshistorische publicaties.

Download inventaris als PDF Download inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Er is geen specifieke zoekhulp, zie de algemene hulp bij het zoeken in archieven

Beschrijving

Archief Beschrijving van het archief Archiefvorming Inhoud en structuur van het archief Aanwijzingen voor de gebruiker Verwant materiaal

Archief

Titel

2.21.134

Inventaris van het archief van E. van Raalte [levensjaren 1892-1975], (1872) 1912-1975 (1976)

Auteur

J.A.A. Bervoets

Versie

11-06-2019

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag

1978 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Collectie 285 E. van Raalte

Raalte, van

Periodisering

archiefvorming: 1912-1975

oudste stuk - jongste stuk: 1872-1976

Archiefbloknummer

C25106

Omvang

; 131 inventarisnummer(s) 0,50 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.

Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Ernst van Raalte (1892-1975)

Samenvatting van de inhoud van het archief

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer

Op 29 juli 1892 werd Ernst van Raalte in Rotterdam geboren als zoon van Joseph van Raalte en Eveline van Raalte. ( Voor de verzameling van biografische gegevens dank ik hierbij de redactie van NRC-Handelsblad en de beheerder van het archief van Curatoren van de Universiteit van Amsterdam. Een karakteristiek van Van Raalte werd gepubliceerd in "VRIJ NEDERLAND" van 22 november 1975 door Jan Rogier: "Van Raalte, de man achter de schermen". ) Na een opleiding aan de lagere school van Schröder, het Erasmiaans gymnasium in Rotterdam en het stedelijk gymnasium in Schiedam, schreef hij zich in 1911 in aan de universiteit van Leiden. Daar promoveerde hij op 18 oktober 1917 op een proefschrift over "De Minister-President", na twee jaar tevoren op staatsrechtelijk gebied te hebben gedebuteerd met een artikel "Minister van Staat" in Themis. Op 15 januari 1918 huwde hij Ida Estella Mathilde Simons.

Onmiddellijk na zijn promotie begon hij een journalistieke loopbaan als parlementair redacteur bij Het Vaderland, maar reeds in 1918 ging hij tot free-lance verslaggeving over, teneinde zichzelf op de hoogte te stellen van de constitutionele situatie in de Weimar-republiek. Hij oriënteerde zich op de internationale politiek en knoopte vooral kontakten aan met de topfiguren van internationale organisaties. Zo werd hij geaccrediteerd journalist bij de Volkenbond en het Internationaal Gerechtshof, waar hij veel staatslieden persoonlijk leerde kennen.

Intussen voorzag hij zich in zijn bestaan als leraar staatsrecht, achtereenvolgens op een burgeravondschool in Delft en op een vijfjarige H.B.S. in Den Haag. Vanaf 1920 was hij ook wetenschappelijk ambtenaar op het bureau 's Rijks commissie voor Geschiedkundige Publicatiën, waar hij uitgaven verzorgde van de notulen van de Ministerraad. In 1924 werd hij op wachtgeld gesteld, waarna hij zich ontwikkelde tot kenner van het volkerenrecht, hetgeen in 1931 leidde tot een monografie over "De Volkerenbond en de Verenigde Staten van Europa". In datzelfde jaar werd hij op 2 april toegelaten aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam als privaatdocent in het Volkerenbondsrecht, een leeropdracht, die op 29 juni 1956 werd uitgebreid tot internationaalrechterlijke organisatie. Tegelijkertijd was hij parlementair redacteur bij het Algemeen Handelsblad, daarmee journalistiek en wetenschap in zijn leven verenigend.

Van 1934 tot 1956 was hij parlementair redacteur van het Haarlems Dagblad, van 1936 tot 1940 los medewerker van de Nieuwe Rotterdamsche Courant, van welk blad hij van 1948 tot 1953 ook redacteur was. Als zodanig was hij van 1953 tot 1958 aan Het Parool verbonden, waarna hij weer los medewerker van de Nieuwe Rotterdamsche Courant, later het NRC-Handelsblad werd.

Van Raalte, die jaren lang als de nestor van de parlementaire verslaggeving gold, wist in vraaggesprekken het vertrouwen te winnen van tal van staatslieden en op deze wijze zijn redacteuren te informeren over de juiste stand van zaken bij kabinetsformaties. Zijn eigen publicaties beklemtoonden voornamelijk de staats- en publiekrechtelijke aspecten van politieke gebeurtenissen. Zijn persoonlijke opvattingen kwamen in 1963 tot uiting in een biografie van Dirk Bos (1862-1915); achter de historische benadering van soms brandende actuele problemen ging een vrijzinnig-democratische opvatting schuil. Zijn ironische overtuiging beleed hij in een publicatie over "het ontwerp-charter van de Internationale veiligheidsorganisatie van 1945", maar vooral in zijn interventie over het Nieuw-Guinea-conflict in 1961: "Onderhandelen met Indonesië". Van Raalte wierp zich op als voorlichter van de Nederlandse constitutionele democratie. Zijn handboek "Het Nederlandse Parlement 1958" is het meest bekend, maar belangrijk blijven ook publicaties als "De opening der Staten-Generaal (1952)", "De Grondwetswijziging van 1953 (1954)", "De Troonredes (1964)", "De Nederlandse Staat, wat hij is, hoe hij werkt (1966)" en zijn opstellenbundel "Gezien, gehoord ... en geschreven (1973)". Zijn publicaties werden allengs door politici en krantenredacteuren gezien als toetsingen van politiek gedrag, en Van Raalte werd dan ook door ministers en andere hoge functionarissen niet zelden om advies gevraagd over vraagstukken van formele politieke ethiek.

In de laatste jaren van zijn leven en vooral na de beëindiging van zijn privaatdocentschap in 1963 legde hij zich meer en meer toe op de bestudering van de geschiedenis van de ontwikkeling van de constitutionele monarchie sedert 1815. Publicaties als "Nederlandse vorstelijke huwelijken en hun problematiek (1961)", "Staatshoofd en Ministers (1971)" en "De werkelijke betekenis en functionering van het Nederlands koningschap (1975)" legden vaak onbekende facetten bloot. Van Raalte overleed op 16 november 1975 in Den Haag.

Minister van Staat. ts. Themis, 1915.
De voorstellen tot grondwetsherziening. Den Haag, 1916.
De komende staatsvorm. Amsterdam, 1916.
De minister-president. Dissertatie Leiden, Martinus Nijhoff, Den Haag, 1917.
Evenredige vertegenwoordiging; naar het nieuwe kiesstelsel. Volksbibliotheek. Amsterdam, 1918.
Een bouwer aan de staat (biografie van prof. mr. dr. J. Oppenheim). Vragen des Tijds, 1918.
Pirenne over het drama der Nederlandsch-Belgische vereniging en scheiding. Tijdschrift voor Geschiedenis, jrg. 42, 1927.
Grondwettelijke bezwaren tegen een tractaat in 1818. Vragen des Tijds, april 1927.
Invloeden van de Unie van Utrecht in de 19e eeuw. Vragen des Tijds. 1929.
De jongste ontwikkeling van het minister-presidentschap in Nederland. Keunink & Zoon, Utrecht, 1929.
Over het begin en het einde van het kabinet Van Tienhoven-Tak van Poortvliet, Themis, 1929.
De Volkenbond en de Verenigde Staten van Europa. Openbare les aan de gemeente-universiteit van Amsterdam. Martinus Nijhoff, Den Haag, 1931.
Ontwapening is geboden! Beteekenis en taak der ontwapeningsconferentie. College aan de gemeente-universiteit van Amsterdam. Van Gorcum, Assen, 1932.
Het Britsche Gemeenebest van naties. Hoofdstuk uit de verzamelbundel Internationale vraagstukken van dezen tijd. Uitg. Vereeniging voor Volkenbond en Vrede, Den Haag, 1934.
Een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis der extra-territorialiteitsrechten in China. (Z.pl. en Z.j.; ca. 1935).
Het recht van vereeniging en vergadering in Nederland. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1939.
Het ontwerp-charter van de internationale veiligheidsorganisatie ... (inleiding). Martinus Nijhoff, Den Haag, 1945.
De grondwetswijzigingen van 1948. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1948.
The treaty constituting the European Coal and Steel Community. The international and comparative Law Quarterly, 1952.
De geschiedenis van de opening der Staten-Generaal van 1814 tot 1952. Drukkerij Levisson, Den Haag, 1952.
De Grondwet, wijzigingen van 1953. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1954.
De ontwikkeling van het minister-presidentschap in Nederland, België, Frankrijk, Engeland en enige andere landen. Een studie in vergelijkend staatsrecht. Universiteitspers Leiden, 1954.
Een constitutionele puzzle. Het parlementaire goedkeuringsrecht van internationale overeenkomsten in de praktijk. Diescollege. Universiteitspers Leiden/Samsom, Alphen aan den Rijn, 1954.
De Grondwet, wijzigingen van 1956. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1957.
Het Nederlandse Parlement. Staatsuitgeverij, Den Haag, 1958.
Herzieningen: tweede druk, 1960; vierde druk, 1966; vijfde druk 1971; zesde druk, 1977 (bew. door N. Cramer e.a.).
The parliament of the kingdom of the Netherlands. The Hansard society of Parlementary government. Londen, 1959.
Le système de Gouvernement des Pays-Bas (i.s.m. R. Fuisilier), Parijs, 1960.
Het interpellatierecht. Bijdrage in een bundel, aangeboden aan prof. mr. dr. G. van den Bergh. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1960.
Onderhandelen met Indonesië; het Nieuw-Guinea vraagstuk. Van Hoeven, Den Haag, 1961.
Dr. D. Bos, leven en werken van een Nederlands Staatsman. Van Gorcum, Assen, 1962.
De Staten-Generaal in de jongste tijd, 1918-1963. Bijdrage in 500 jaren Staten-Generaal, Van Gorcum, Assen, 1964.
Troonredes, openingsredes, inhuldigingsredes, 1814-1963. Staatsuitgeverij, Den Haag, 1964.
Bekende figuren uit politiek en litteratuur (i.s.m. I.E.M. van Raalte-Simons), Kruseman, Leiden, 1964.
Nederlandse vorstenhuwelijken en hun problematiek. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1964.
Het koninklijk huis en zijn leden en de ministeriële verantwoordelijkheid. Tjeenk Willink, Zwolle, 1966.
Prof. P. Geyl, een groot Nederlands historicus, De Ontwikkeling, Antwerpen, 1967.
De Van Nispens als kamerlid. Uitg. familievereniging Van Nispen, 1966.
De Nederlandse Staat, wat hij is en hoe hij werkt. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1969.
Staatshoofd en ministers, de Nederlandse constitutionele monarchie historisch-staatsrechtelijk belicht. Tjeenk Willink, Zwolle, 1971.
Oorsprong en nasleep van de in juli uitgebroken kabinetscrisis (z. pl.), 1972.
Gezien, gehoord ... en geschreven tussen 1916 en 1972. Tjeenk Willink, Zwolle, 1972.
Den Haag, zetel van het Internationale Gerechtshof. Enige curiosa uit de wordingsgeschiedenis. Tjeenk Willink, Zwolle, 1974.
De werkelijke betekenis en functionering van het Nederlands koningschap. Tjeenk Willink, Zwolle, 1975.

Geschiedenis van het archiefbeheer

Reeds als wetenschappelijk assistent op het bureau van de Rijkscommissie voor Vaderlandse Geschiedenis verzamelde Van Raalte voor eigen studie persoonlijke papieren van belangrijke staatslieden, met de bedoeling dat zij voor latere geschiedbeoefening bewaard zouden blijven. Helaas zijn veel verzamelingen en ook persoonlijke archivalia verloren gegaan, toen in de jaren 1940-1945 de bezetter beslag legde op zijn woning en hij zichzelf aan het openbare leven moest onttrekken. Niettemin werden de Nederlandse archiefinstellingen verrijkt met tal van collecties, die door zijn bemiddeling werden aangeworven.

Van Raaltes persoonlijke dossiers werden in het voorjaar van 1976 door zijn weduwe, mevrouw I.E.M. van Raalte-Simons, aan het Algemeen Rijksarchief overgedragen. ( Correspondentie van de Tweede Afdeling, 1976 D 27, 114, 363. ) In de zomer van 1977 volgde een selectie van zijn briefwisseling. ( Correspondentie van de Tweede Afdeling, 1977 D 9, 120; 9.144; 9.153; 9.163. Aan mevrouw Van Raalte werden brieven van de Israëlische politici M. Amir, N. Boaz, H.A. Cidor, A.S. Eban, N. Feinberg, L. Kohn, Sh. Rosenne, Ch. Weiszmann en E. Zippori teruggezonden, die zij bestemde voor het Chaim Weiszmann-instituut in Jeruzalem (Israël). In de inventaris zijn echter kopieën van deze brieven opgenomen. ) Deze overdracht geschiedde onder voorwaarde, dat voor publicatie van correspondentie van nog levende Nederlanders toestemming is vereist van de afzender.

In 1991 schonk H.J. van Raalte nog een aantal tekeningen van mevr. I.E.M. van Raalte-Simons. Zie inv.nr. 131.

De verwerving van het archief

Het archief is door schenking verworven.

Inhoud en structuur van het archief

Verantwoording van de bewerking

De papieren werden in 1977 geïnventariseerd door drs. J.A.A. Bervoets, chartermeester bij de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksarchief.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen

Volledig openbaar. Voor publicatie van brieven van nog levende personen is toestemming van de oorspronkelijke afzender vereist.

Beperkingen aan het gebruik

Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn beperkingen krachtens het auteursrecht.

Materiële beperkingen

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Aanvraaginstructie

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

Creëer een account of log in.
Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Citeerinstructie

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie 285 E. van Raalte, nummer toegang 2.21.134, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Raalte, van, 2.21.134, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Publicaties

Overzicht van de voornaamste publikaties van E. van Raalte Minister van Staat. ts. Themis, 1915. De voorstellen tot grondwetsherziening. Den Haag, 1916. De komende staatsvorm. Amsterdam, 1916. De minister-president. Dissertatie Leiden, Martinus Nijhoff, Den Haag, 1917. Evenredige vertegenwoordiging; naar het nieuwe kiesstelsel. Volksbibliotheek. Amsterdam, 1918. Een bouwer aan de staat (biografie van prof. mr. dr. J. Oppenheim). Vragen des Tijds, 1918. Pirenne over het drama der Nederlandsch-Belgische vereniging en scheiding. Tijdschrift voor Geschiedenis, jrg. 42, 1927. Grondwettelijke bezwaren tegen een tractaat in 1818. Vragen des Tijds, april 1927. Invloeden van de Unie van Utrecht in de 19e eeuw. Vragen des Tijds. 1929. De jongste ontwikkeling van het minister-presidentschap in Nederland. Keunink & Zoon, Utrecht, 1929. Over het begin en het einde van het kabinet Van Tienhoven-Tak van Poortvliet, Themis, 1929. De Volkenbond en de Verenigde Staten van Europa. Openbare les aan de gemeente-universiteit van Amsterdam. Martinus Nijhoff, Den Haag, 1931. Ontwapening is geboden! Beteekenis en taak der ontwapeningsconferentie. College aan de gemeente-universiteit van Amsterdam. Van Gorcum, Assen, 1932. Het Britsche Gemeenebest van naties. Hoofdstuk uit de verzamelbundel Internationale vraagstukken van dezen tijd. Uitg. Vereeniging voor Volkenbond en Vrede, Den Haag, 1934. Een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis der extra-territorialiteitsrechten in China. (Z.pl. en Z.j.; ca. 1935). Het recht van vereeniging en vergadering in Nederland. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1939. Het ontwerp-charter van de internationale veiligheidsorganisatie ... (inleiding). Martinus Nijhoff, Den Haag, 1945. De grondwetswijzigingen van 1948. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1948. The treaty constituting the European Coal and Steel Community. The international and comparative Law Quarterly, 1952. De geschiedenis van de opening der Staten-Generaal van 1814 tot 1952. Drukkerij Levisson, Den Haag, 1952. De Grondwet, wijzigingen van 1953. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1954. De ontwikkeling van het minister-presidentschap in Nederland, België, Frankrijk, Engeland en enige andere landen. Een studie in vergelijkend staatsrecht. Universiteitspers Leiden, 1954. Een constitutionele puzzle. Het parlementaire goedkeuringsrecht van internationale overeenkomsten in de praktijk. Diescollege. Universiteitspers Leiden/Samsom, Alphen aan den Rijn, 1954. De Grondwet, wijzigingen van 1956. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1957. Het Nederlandse Parlement. Staatsuitgeverij, Den Haag, 1958. Herzieningen: tweede druk, 1960; vierde druk, 1966; vijfde druk 1971; zesde druk, 1977 (bew. door N. Cramer e.a.). The parliament of the kingdom of the Netherlands. The Hansard society of Parlementary government. Londen, 1959. Le système de Gouvernement des Pays-Bas (i.s.m. R. Fuisilier), Parijs, 1960. Het interpellatierecht. Bijdrage in een bundel, aangeboden aan prof. mr. dr. G. van den Bergh. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1960. Onderhandelen met Indonesië; het Nieuw-Guinea vraagstuk. Van Hoeven, Den Haag, 1961. Dr. D. Bos, leven en werken van een Nederlands Staatsman. Van Gorcum, Assen, 1962. De Staten-Generaal in de jongste tijd, 1918-1963. Bijdrage in 500 jaren Staten-Generaal, Van Gorcum, Assen, 1964. Troonredes, openingsredes, inhuldigingsredes, 1814-1963. Staatsuitgeverij, Den Haag, 1964. Bekende figuren uit politiek en litteratuur (i.s.m. I.E.M. van Raalte-Simons), Kruseman, Leiden, 1964. Nederlandse vorstenhuwelijken en hun problematiek. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1964. Het koninklijk huis en zijn leden en de ministeriële verantwoordelijkheid. Tjeenk Willink, Zwolle, 1966. Prof. P. Geyl, een groot Nederlands historicus, De Ontwikkeling, Antwerpen, 1967. De Van Nispens als kamerlid. Uitg. familievereniging Van Nispen, 1966. De Nederlandse Staat, wat hij is en hoe hij werkt. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1969. Staatshoofd en ministers, de Nederlandse constitutionele monarchie historisch-staatsrechtelijk belicht. Tjeenk Willink, Zwolle, 1971. Oorsprong en nasleep van de in juli uitgebroken kabinetscrisis (z. pl.), 1972. Gezien, gehoord ... en geschreven tussen 1916 en 1972. Tjeenk Willink, Zwolle, 1972. Den Haag, zetel van het Internationale Gerechtshof. Enige curiosa uit de wordingsgeschiedenis. Tjeenk Willink, Zwolle, 1974. De werkelijke betekenis en functionering van het Nederlands koningschap. Tjeenk Willink, Zwolle, 1975.