Terug naar zoekresultaten

1.02.18 Inventaris van de archieven van de Legatie in Portugal, (1651) 1783-1804; Consulaat-Generaal te Lissabon, (1773) 1780-1809

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

1.02.18
Inventaris van de archieven van de Legatie in Portugal, (1651) 1783-1804; Consulaat-Generaal te Lissabon, (1773) 1780-1809

Auteur

Th.H.P.M. Thomassen, C.H. van Marle

Versie

01-05-2021

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1994 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Legatie Portugal
Legatie Portugal

Periodisering

archiefvorming: 1780-1809
oudste stuk - jongste stuk: 1651-1809

Archiefbloknummer

1290

Omvang

; 138 inventarisnummer(s) 3,89 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in heten.
Nederlands
Portugees

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Consulaat-generaal te Lissabon
Hogguer, Jan Willem
Spaen tot Voorstonde, Gerrit Carel van
Grasveld, Charles Henri van
, 1780-1809

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bevat de correspondentie van de diplomatieke vertegenwoordiging te Lissabon tussen 1783 en 1794 en 1801 en 1804 met de Staten-Generaal en het Departement van Buitenlandse Zaken. Verder zijn er stukken aanwezig gericht aan de Portugese kroon en van Nederlandse consuls in de regio. Ook omvat het archief berichten over politieke en militaire zaken met betrekking tot Portugal, over operaties van de Nederlandse vloot in de Middellandse Zee en de behartiging van belangen van particulieren (speciaal inzake handel en scheepvaart). Tevens omvat het nog een klein deel van het archief van het consulaat-generaal te Lissabon tussen 1773-1804.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
De vertegenwoordiging van de Staten-Generaal in Portugal was sinds 1664 permanent. De gezant werd door de Staten-Generaal aangesteld op voordracht van Holland, dat grote belangen had in de zouthandel. In 1794 kwam aan de permanente vertegenwoordiging een eind. Daarna was de Bataafse Republiek alleen nog in de jaren 1801-1804 door de gezant Van Grasveld aan het Portugese hof vertegenwoordigd. Weliswaar werd er in 1807 opnieuw een gezant aangesteld, maar deze schijnt nooit in Lissabon gearriveerd te zijn.
Een consulaat was er in Lissabon al sinds 1641. Het ressorteerde onder de Directie van de Levantse Handel. Het groeide uit tot een consulaat generaal, waaraan verscheidene consuls en vice-consuls onderhorig waren.
Tussen gezantschap en consulaat-generaal in Lissabon bestond een nauwe samenwerking. Consuls namen het gezantschap waar als de gezant tijdelijk afwezig was of het gezantschap tijdelijk vacant. Een voorstel van de nieuwe gezant Smissaert om gezantschap en consulaat samen te voegen, werd in 1780 door de Staten Generaal niet gehonoreerd. ( Res. SG 27 dec. 1780. )
  • , 1641 januari - 1642 april
    Johan Euskerken
  • en, 1653 mei 6 - 1653 december 8
    Gijsbert Rudolphii
    Wouter Abramsen van der Hove
  • en, 1657 augustus 27 - 1657 november 12
    Nicolaas ten Hove
    Gijsberth de With
  • , 1661 augustus 28 - 1661 november 29
    Gijsberth de With
  • , 1663 augustus 20. Bartholomeus Reael ( Op 21 december 1663 weer ontslagen, heeft zijn functie van gezant niet uitgeoefend. )
  • , 1664 november 28 - 1675 juni 18
    Caspar Barlaeus
  • , 1675 juli 17 - 1695 oktober 31
    Johan Wolffsen
  • , 1695 oktober 31 - 1697 januari 11
    Abraham van Eswijler
  • , 1695 december 13 - 1696 juni 8
    Louis Barlaeus
  • , 1697 januari 11 - 1704 april 26
    Jakob Daniël de Famars
  • , 1702 mei 23 - 1717 maart 13
    Franciscus Schonenberg
  • , 1718 juli 18 - 1731 juni 8
    Louis Houwens
  • , 1731 september 19 - 1751 september 2
    Jan Rochus van Til
  • , 1751 augustus 26 - 1758 augustus 29
    Charles François Basc de la Calmette
  • , 1759 november 6 - 1762 december 4
    Hendrik van Kretschmar
  • , 1763 juli 8 - 1767 april 22
    Reijnier van Haeften
  • , 1770 januari - 1779 maart 15
    Philip Saurin
  • , 1780 maart 6 - 1782 juli 23
    Balthasar Constantijn Smissaert
  • , 1783 december 6 - 1790 oktober 14
    Jan Willem Hogguer
  • , 1790 oktober 16 - 1791 oktober 7
    Daniël Gildemeester Dzn.
  • , 1791 oktober 7 - 1794 juni 15
    Gerrit Carel van Spaen tot Voorstonde
  • , 1801 december 14 - 1804 november 21
    Charles Henri van Grasveldt
  • , 1807 juni 1926. C.D.E.J. Bangeman Huygens ( Heeft zijn functie niet uitgeoefend. )
  • , 1612 april 4 - ?
    Theodoor Rodenburch
  • , 1641 juni 14 - 1648 oktober
    Pieter Cornelisz.
  • , 1648 oktober 22 - 1665 augustus ?
    Wouter Abrahamsz van der Houve
  • , 1665 december 8 - 1684 ?
    François Hennequin
  • , 1684 december 30 - 1697 december
    Abraham van Eswijler
  • , 1697 april 3 - 1701 september
    Jacques Nicolai
  • , 1702 maart 27 - 1739 november 8
    Abraham Hijsterman
  • , 1740 maart 5 - 1759 augustus 28
    Jan Gildemeester
  • , 1759 augustus 28 - 1780 december 27
    Daniël Gildemeester
  • , 1780 december 27 - 1802
    Daniël Gildemeester Dzn.
  • , 1802 - 1808
    Jakob Dohrman
Geschiedenis van het archiefbeheer
Een echt legatiearchief heeft zich in Lissabon nooit gevormd. Het archief van Van Schonenberg, die in de jaren 1702-1717 gezant was in Lissabon, werd na diens overlijden door zijn familie naar Den Haag gestuurd. De gezanten die in de periode 1731-1767 in Lissabon resideerden, leverden conform hun instructie de voor hun gezantschap relevante stukken na terugkomst in Den Haag in de vorm van een verbaal over aan de Staten-Generaal.
Ook bij de gezantenarchieven die hier zijn beschreven is van een doorlopende archiefvorming geen sprake. Hogguer en Van Spaen lieten de stukken die zij voor het formeren van hun verbaal niet nodig hadden eenvoudigweg achter op het consulaat-generaal en Van Grasveld deed later met zijn gezantschapsarchief hetzelfde.
Op het Rijksarchief werd in de loop van de negentiende eeuw wel een legatiearchief Portugal geconstrueerd. Het archief van Van Schonenberg, de verbalen van andere gezanten uit het archief van de Staten-Generaal, de in 1845 bij Scheurleer aangekochte stukken van de gezant Van Til en de gezantschapspapieren uit Portugal die in 1854 en 1875 werden overgedragen werden allemaal bij elkaar gebracht.
Bij de laatste inventarisatie is dit zogenaamde legatiearchief weer in zijn samenstellende delen opgesplitst (de verbalen waren al eerder door Japikse naar het archief van de Staten-Generaal teruggebracht). De stukken van Van Schonenberg werden in 1986 met diens Spaanse gezantschapspapieren herenigd en afzonderlijk als geseponeerd archief beschreven. De stukken van Van Til, waarvan de herkomst nog niet kon worden vastgesteld, werden in 1991 geparkeerd in de Collectie legatiearchieven diversen. Er is om voor de hand liggende redenen geen poging gedaan om de stukken van Van Spaen opnieuw te splitsen in de stukken die hij in Lissabon achterliet en de stukken die hij meenam naar Wenen.
De hier beschreven archieven werden in 1875 door het Ministerie van Buitenlandse Zaken aan het Rijksarchief overgedragen ( NL-HaNA 2.14.03, Archief van het Algemeen Rijksarchief, inv. nr. 46, Ingekomen stukken 1875, N0 172. Uit de bijgevoegde plaatsingslijst blijkt, dat van het gezantschapsarchief van Van Spaen bij de overdracht waren inbegrepen diens minuten van uitgaande depêches aan de Staten-Generaal, de griffier en de raadpensionaris, de ingekomen depêches van de Portugese regering en "eenige dossiers stukken rakende bijzondere zaken bij de legatie behandeld", alle uit de jaren 1791-1793. ) , met uitzondering van de bouwstoffen van het verbaal van Van Spaen, die door deze gezant in 1794 werden meegenomen naar Wenen, zijn volgende post, en die met het legatiearchief Duitse Keizer al in 1854 op het Rijksarchief terecht waren gekomen.
De rechtstitel is (nog) onbekend
De verwerving van het archief
Het archief is bij Koninklijk Besluit of ministeriële beschikking overgebracht.

Inhoud en structuur van het archief

Verantwoording van de bewerking
De huidige inventaris bestaat uit de overgebleven beschrijvingen van de inventaris van C.H. Van Marle van 1977, die door Thomassen opnieuw zijn geordend en waar nodig opnieuw geredigeerd. Al eerder werden door Zaaijer verwijzingen toegevoegd naar stukken uit het consulaatsarchief Portugal uit dezelfde periode. Hoewel de stukken van het consulaat-generaal die berusten in dit archief en de stukken van het consulaat die berusten in het jongere archiefblok (toegang 2.05.15.02) één geheel vormen, is om praktische redenen geen poging gedaan deze kunstmatige breuk te helen.
Correspondenten met Spaanse en Portugese namen konden niet altijd met zekerheid worden geïdentificeerd, zodat enige voorzichtigheid in het gebruik geboden is.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Legatie Portugal, nummer toegang 1.02.18, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Legatie Portugal, 1.02.18, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Afgescheiden archiefmateriaal
De onder blanco nummer beschreven stukken berusten in het archief Consulaat te Lissabon, 1757-1809 en 1814-1861 (1879-1935), toegang 2.05.15.02.

Archiefbestanddelen