Archief
Titel
3.20.61.01 Inventaris van een verzameling stukken, afkomstig van jhr. dr. C.G.W.F. van Vredenburch
Auteur
J.K. Bondam, P.A. MeilinkVersie
27-02-2024
Copyright
Nationaal Archief, Den Haag
1924 cc0Beschrijving van het archief
Naam archiefblok
Familiearchief Van Vredenburch, Ambtelijke Stukken Vredenburch, van
Periodisering
oudste stuk - jongste stuk: 1246-1880
Archiefbloknummer
35355Omvang
630 inventarisnummer(s); 28,00 meterTaal van het archiefmateriaal
Het merendeel der stukken is in het. De Nederlandstalige stukken van vóór ca. 1700 zijn geschreven in het gotische cursiefschrift, met name in de oud-Hollandse klerkencursief.
Nederlands
Soort archiefmateriaal
Normale geschreven en gedrukte teksten.Archiefdienst
Nationaal ArchiefLocatie
Den HaagArchiefvormers
Familie Van Vredenburch
Vredenburch, mr. Adriaan van (1680-1759)
Vredenburch, mr. Gerard van (1710-1784)
Vredenburch, jhr.dr. Carel Gerard Willem Frederik van (1874-1927)
Vredenburch, mr. Jacob van (1744-1814)
Samenvatting van de inhoud van het archief
Het archief bevat stukken uit hoofde van de diverse leden van het geslacht Van Vredenburch opgesteld als ontvanger-generaal der geestelijke goederen in Holland. Resoluties, brieven, adviezen. Er zijn veel rekeningen, met indexen op naam en plaats, kasboeken met maandstaten, voorwaarden voor verpachting en aanbesteding, blafferds met diverse soorten inkomsten (landpachten, renten e.d.). Er zijn allerlei titels van aankomsten (overdracht landerijen, losrentes e.d.) en resoluties van de Staten van Holland en Gecommitteerde Raden plus aantekeningen betreffende het beheer van kerkelijke goederen.
Het tweede gedeelte van het archief bevat losse stukken opgesteld uit hoofde van andere functies, voornamelijk betrekking hebbend op toezicht op dijken (Ringcommissie) en scholen. Tevens zijn er veel rekeningen m.b.t. het bestuur van diverse ambachten en polders in de omgeving van Delft en stukken rakende (het bestuur van) de stad Delft.Archiefvorming
Geschiedenis van het archiefbeheer
Eerste (ambtelijk) gedeelte: Stukken uit het archief van den Ontvanger-generaal der geestelijke goederen in Holland.
Onder de talrijke papieren en bescheiden, door Jhr. Dr. C. G. W. F. van Vredenburch, buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister te Brussel, aan het Algemeen Rijksarchief in bruikleen gegeven, nemen de stukken, op onderstaande lijst vermeld en afkomstig uit het archief van den ontvanger-generaal der geestelijke goederen, eene belangrijke plaats in.
Het ambt van ontvanger-generaal dier goederen werd sedert 1738 tot aan de opheffing van dezen post op 1 Februari 1811, achtereenvolgens bekleed door Mr. Adriaan van Vredenburch, aangesteld 19 September 1738, zijn zoon Mr. Gerard, benoemd 17 Juli 1739, en Mr. Jacob van Vredenburch, die op zijn beurt zijn vader sedert 26 Maart 1784 in dat ambt was opgevolgd.
De archieven van het kantoor werden den 7den April 1824 door den archivaris Van Wijn van de erfgenamen van den laatsten ontvanger overgenomen en, nadat ze in het daarop volgende jaar door het Amortisatie-syndicaat waren opgevraagd, eerst in 1860 en 1861 van het Departement van Financiën op het Rijksarchief terug ontvangen.Achtereenvolgens, bij proces-verbaal van 14 Augustus 1860 en 22 Juli 1861, werden door genoemd Departement (Financiën) een groot aantal archiefstukken aan het Rijksarchief overgedragen. Bij beide zendingen bevond zich een gedeelte van het archief van het voormalig kantoor der geestelijke goederen te Delft. Nadat deze beide gedeelten weer samengevoegd waren, werden ze in een voorloopigen inventaris beschreven.
Intusschen blijkt thans, dat de daarin opgenomen stukken niet het geheele archief van het kantoor der geestelijke goederen uitmaken, en dat een vrij aanzienlijk deel van dit archief, bij de overgave in 1824, onder de familie van den laatsen ontvanger moet achtergebleven zijn. Het mag daarom van belang geacht worden, dat ook dit gedeelte nu aan het Algemeen Rijksarchief in bewaring is gegeven.
De verwerving van het archief
Het archiefblok bevat archiefstukken onder verschillende rechtstitels verworven.
Inhoud en structuur van het archief
Inhoud
Onder de thans verkregen stukken verdienen enkele een bijzondere vermelding. In de eerste plaats de oudste rekening van den eersten ontvanger Cornelis van Coolwijck, over de jaren 1572-1578.
Hoewel door de Staten van Holland eerst bij commissie van 8 September 1578 benoemd, was aan dezen ontvanger bij zijn instructie d.d. 21 October 1578 onder andere opgedragen na te gaan, welke inkomsten van beneficiën, vicarieën, canonisieën en andere geestelijke goederen, bestemd voor het onderhoud der predikanten, sedert 1573 nog niet geïnd waren, en welke betalingen aan predikanten sedert dien tijd reeds gedaan waren of nog moesten geschieden. De` uitkomst van dit onderzoek vinden wij terug in zijn eerste rekening, die tot nu toe in de serie in het Algemeen Rijksarchief aanwezige rekeningen ontbrak.
Behalve een groot aantal duplicaten of exemplaren voor den rendant, van in het archief der Rekenkamer van Holland berustende rekeningen van de geestelijke goederen, treffen wij onder de nu verkregen verzameling een exemplaar aan van de daar ontbrekende rekeningen over 1791 en 1808.
Met de inning der kerkelijke inkomsten waren, vooral in den eersten tijd na de oprichting van het geestelijk kantoor, in verschillende plaatsen van Holland particuliere ontvangers, kerkmeesters of andere daartoe aangewezen personen belast, die van hun ontvangst verantwoording verschuldigd waren, hetzij rechtstreeks aan de provinciale rekenkamer, hetzij aan den ontvanger-generaal. Ook van de door hen opgemaakte rekeningen wordt een aantal in deze verzameling aangetroffen.
Als een belangrijke aanwinst mogen voorts beschouwd worden de thans verkregen oudste blafferds van de inkomsten van het geestelijk kantoor, aangelegd door de ontvangers-generaal tusschen de jaren 1585 en 1659, alsmede een aantal oude blafferds van inkomsten van pastorale-, kapittel- en conventuale goederen in verschillende plaatsen, welke, aanvankelijk beheerd door daartoe aangewezen rentmeesters, later ook onder het beheer van den ontvanger-generaal gebracht werden.
Als aanvulling van de reeds in het Algemeen Rijksarchief aanwezige journalen van ontvangsten verdienen die, welke in 1808 aangelegd zijn, en de kasboeken van ontvangsten van 1729-1809 en van uitgaven van 1765-1810 genoemd te worden.
De correspondentie van de Staten van Holland, Gecommitteerde Raden en latere besturen met den ontvanger-generaal bestond eenerzijds in de toezending van extract-resolutiën en aanschrijvingen, anderzijds in het geven van adviezen door den ontvanger-generaal op in zijn handen gestelde requesten. Deze correspondentie, welke niet verder aanwezig was dan tot het jaar 1738, is nu aangevuld met die van de jaren 1738-1814 en omvat dus mede de afwikkeling van de loopende zaken na de opheffing van het kantoor in 1811.
Ten slotte mag nog de aandacht gevestigd worden op een aantal titels van aankomst van renten en andere inkomsten in deze verzameling aanwezig, waaronder een drietal tot dusver onbekende Hollandsche charters, benevens een cartularium van schenkingen aan de Heilige-geestarmen te 's-Gravezande en een van het Bagijnenhof aldaar, in het bijzonder vermeld mogen worden.
Ordening van het archief
Bijlage A
Copie van een reçu, berustende onder de papieren van de familie Van Vredenburch.
Ontvangen bij mij, ondergeteekende, Archivarius van het Rijk, van de erfgenamen van wijlen Mr. Jacob Vredenburch, het navolgende archief van het gewezen kantoor-generaal der Geestelijke goederen, namelijk:
- 161 volumes van rekeningen.
- 176 journalen.
- 99 uitgaafboeken.
- 2 memorialen.
- 2 oude registers.
- 1 oud declaratieboek.
- 1 kast met loketten met de daarin behoorende papieren, volgens daarin zich bevindende inventaris.
's-Gravenhage, den 7den April 1824.
(was geteekend:) H. v. Wijn.
Bijlage B
Copie van een brief van Cornelis de Fouw aan mr. J. W. van Vredenburch, burgemeester van Rijswijk, berustende onder de papieren der familie.
WelEdelGeboren Heer!
De heer Van Geyt, chartermeester van het Departement der Domeinen bij het Amortisatie-syndicaat, is reeds in de gepasseerde week bij ons aan 's Rijks Archief geweest, ten einde aan den heere Van Wijn of den heere De Jonge kennis te komen geven, dat hij door de Permanente Commissie van voorsz. Syndicaat was geauthoriseerd, om onder anderen ook uit 's Rijks Archief over te nemen en af te halen de charters van het voormalige comptoir der Geestelijke goederen te Delft, zoo als dezelve in het gepasseerde jaar door UwelEd. Geb. bij voorn. 's Rijks Archief zijn overgebragt; en daar deze afhaling waarschijnlijk nog deze week geschieden zal, heb ik, ter behoorlijke overgave van dezelve, reeds tot heden toe te vergeefsch gezocht naar het van UwelEd. Geb. bekomen lijstje of de nota van de ingebonden rekeningen enz., en neem om die reden de vrijheid Uw Ed. Geb. zeer minzaam te verzoeken, om mij het plaizier te willen aandoen, om eens, al was het slechts voor den tijd van een enkeld uur, Uw Ed. Geb. nota van dezelve ter leen te mogen hebben, ten einde dat momentelijk gemis te kunnen redresseeren.
Ik ben nu sedert een vol jaar ongesteld geweest en heb van het begin van November laatsleden tot in het begin van Mei
(1924) I. 15
niet kunnen uitgaan en dus al dien tijd niet aan het Archief kunnen komen, door welke lengte van tijd ik mij volstrekt niet kan herinneren, waar ik dat lijstje of die nota geborgen heb.
Dat van de verdere stukken, welke in de kast geplaatst zijn, ligt prompt bij die stukken, alwaar ik dacht het andere mede te zullen vinden.
Vertrouwende, dat UwelEdelGeb. mijne vrijmoedigheid in dezen wel ien goede zal gelieven te duiden, heb ik de eer mij met alle hoogachting te noemen.
U WelEd.Geb. zeer gehoorzamen dienaar, (was geteekend:) Cornelis de Fouw. L.F.
's-Gravenhage, den 25 Octob. 1825.
Aanwijzingen voor de gebruiker
Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
- Creëer een account of log in.
- Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
- Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Familiearchief Van Vredenburch, Ambtelijke Stukken, nummer toegang 3.20.61.01, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Vredenburch, van, 3.20.61.01, inv.nr. ...
Verwant materiaal
3.20.61.02 Archief van de familie Vredenburch, supplement
4.VRF Archief van de familie Vredenburch, kaarten
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Bijlagen
