Terug naar zoekresultaten

2.25.69.09 Inventaris van het archief van de Nederlandsche Bank N.V.: president Norbertus Petrus van den Berg, 1891-1912

Norbertus Petrus van den Berg (1831-1917) was president van de Nederlandsche Bank (DNB) van 1891-1912. Het archief omvat correspondentie, publicaties, bescheiden geordend naar onderwerp, en familiearchieven.
Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.25.69.09
Inventaris van het archief van de Nederlandsche Bank N.V.: president Norbertus Petrus van den Berg, 1891-1912

Auteur

De Nederlandsche Bank: Mirjan Schaap (2008) en Olaf Borgers (2012).

Versie

27-02-2023

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
(c) 2014 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

De Nederlandsche Bank NV (DNB)
DNB

Periodisering

archiefvorming: merendeel 1891-1912
oudste stuk - jongste stuk: 1756-1995

Archiefbloknummer

P8

Omvang

; 165 inventarisnummer(s) 888,35 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten. Geen bijzondere handschiften

Archiefdienst

Nationaal Archief, Den Haag

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Norbertus Petrus van den Berg (1891-1912).

Samenvatting van de inhoud van het archief

Norbertus Petrus van den Berg (1831-1917) was president van de Nederlandsche Bank (DNB) van 1891-1912. Het archief omvat correspondentie, publicaties, bescheiden geordend naar onderwerp, en familiearchieven.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Norbertus Petrus van den Berg is president van 25-09-1891 tot 23-09-1912. Hij wordt geboren op 5 november 1831 te Rotterdam als oudste zoon van Petrus Franciscus van den Berg (1798-1867) en Emilia Maria Theresia van Kerckhoff (1804-1876). Na hem worden nog zes kinderen geboren: Frans (Franciscus Johannes) (1833-1892), Pieter (Petrus Johannes Wilhelmus) (1835-1892), Cornélie (Cornelia Theresia Carolina) (1837-1907), Charles (Carolus Petrus Johannes) (1840-1881) en de tweeling Jeannette (Johanna Emilia Agnes) (1843-1915), gehuwd met Hendrik Andries Trip, en Henri (Henricus Petrus Johannes) (1843-1899).
Van 1846 tot en met 1848 bezoekt van den Berg het Erasmiaansch Gymnasium te Rotterdam, waar hij onder andere de ´liefhebberij-cursus´ volgt van mr. W.C. Mees, toenmalig secretaris van de Kamer van Koophandel te Rotterdam, over staathuishoudkunde. In 1849 volgt zijn vader P.F. van den Berg zijn in december 1848 overleden schoonvader M.P. van Kerckhoff op als agent van de Nederlandsche Handels Maatschappij (N.H.M.) te Rotterdam. Aan van den Berg wordt de door zijn andere grootvader, Norbertus van den Berg, opgerichte firma N. van den Berg en Zonen te Rotterdam, commissionairs in granen, zaden, peulvruchten en kolen, overgedragen. Aangezien hij nog minderjarig is, wordt als medevennoot Hendrik Cankrien jr. in de zaak aangenomen, waarbij alleen Cankrien bevoegdheid tot tekenen heeft. In 1854 treedt ook hij zelf in dienst van de N.H.M., waar hij aanvankelijk wordt geplaatst op het hoofdkantoor van de N.H.M. te Amsterdam. Begin 1855 wordt hij naar Nederlands-Indië uitgezonden om te gaan werken bij de factorij van de N.H.M. te Batavia. Op 1 juli 1858 wordt hij tot commies-notularis (secretaris) van de factorij aangesteld. In 1863 wordt Van den Berg benoemd tot Hoofdagent te Batavia van de in dat jaar te Amsterdam opgerichte Nederlandsch-Indische Handelsbank. Na een verschil van mening wordt hem op eigen verzoek op 1 april 1873 eervol ontslag verleend. Op dezelfde dag treedt hij aan als president van de Javasche Bank, een functie die hij tot augustus 1889 bekleedt. In dat jaar keert Van den Berg voorgoed terug naar Nederland, en aanvaardt hij zijn benoeming tot directeur van DNB. Op 25 september 1891 wordt hij benoemd tot president. Op 23 september 1912 legt hij zijn functie vanwege zijn hoge leeftijd neer. Hij overlijdt op 8 januari 1917 te Amsterdam.
Van den Berg oefent verschillende nevenfuncties uit: hij is lid van de Kamer van Koophandel te Batavia (1866), curator van het Bataviase Gymnasium Willem III (1873), bekleedt diverse commissariaten en heeft tenslotte zitting in diverse overheidscommissies. Daarnaast is lid van een aantal genootschappen, zoals het Historisch Genootschap te Utrecht (1854), de Nederlandsch-Indische maatschappij van nijverheid en landbouw (1861), de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden (1877), de Koninklijke Academie van Wetenschappen te Amsterdam en het Koninklijke Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen te Batavia (1863). In 1875 ontvangt hij een eredoctoraat aan de faculteit der rechtsgeleerdheid van de Universiteit (toen nog Hogeschool) Leiden. In 1876 wordt hij onderscheiden als Ridder in de orde van de Nederlandsche Leeuw, later Commandeur (1898) en Grootkruis (1912). Vanaf 1851 publiceert hij onder de schuilnaam N.P. Bibliophilus in ´De Navorscher´. Hij heeft een groot aantal publicaties op zijn naam staan, met name over (het geldwezen in) Nederlands-Indië.
Van den Berg trouwt op 18 mei 1861 te Batavia met Carolina Frederika Holle (1840-1909). Uit dit huwelijk worden vijf kinderen geboren: Frans Alexander (22 maart 1862), trouwt op 28 januari 1890 met Poppy Dunlop, Emilie Albertine (16 januari 1864), trouwt op 2 mei 1890 met P.J.G. Onnen, Pauline (Pau) Wilhelmine Louise (23 februari 1866), trouwt op 21 mei 1891 met mr. A.F. van Blommestein, Karel Frederik (1873), trouwt met A.C.M. van den Berg - Geertsema (Dien) en Hendrik (Henk) Herman (1875). Dit is de vader van F.W. van den Berg (zie inv. nrs. 16623-16624, 16850).
Geschiedenis van het archiefbeheer
Het archief van N.P. van den Berg kwam na zijn dood onder berusting van zijn zoon Karel (1873-1948) en vervolgens van diens zoon Norbert (1901-1972) en tenslotte onder N.P. van den Berg, zoon van de neef van Norbert, F.W. van den Berg. In 1976 zijn de persoonlijke documenten van N.P. van den Berg door DNB overgedragen aan de familie in de persoon van zijn kleinzoon F.W. van den Berg. Diens zoon N.P. van den Berg droeg deze stukken in 1982 over aan het Nationaal Archief (NA), destijds het Algemeen Rijksarchief (ARA). In 2000 zijn de bescheiden, op verzoek van gemelde achterkleinzoon, door het NA, weer overgedragen aan DNB. De bescheiden zijn voorts aangevuld met schenkingen uit het persoonlijk archief van president N.P. van den Berg, met memorabilia die betrekking hebben op de loopbaan van van den Berg en met stukken van familieleden.
Het archief is vanaf de jaren ´60 bewerkt door de kleinzoon van van den Berg, F.W. van den Berg, die onderzoek heeft verricht naar zijn grootvader en diens (groot)ouders. Resultaten van dat onderzoek - aantekeningen, publicaties, transcripties en kopieën van archiefbescheiden uit het familie- en ander archief - zijn door F.W. van den Berg voor een groot deel dossiermatig tussen de archiefbescheiden gevoegd. Tijdens de bewerking zijn deze stukken verwijderd en in aparte mappen ondergebracht, te weten de inventarisnummers 16623-16624 en 16850. Waar nodig zijn verwijzingen naar deze inventarisnummers opgenomen. Aan het begin van de twintigste eeuw heeft ook Van den Bergs opvolger te Amsterdam, mr. G. Vissering, zich met het archief van van den Berg bemoeid, waar het diens publicaties betreft. Dit in verband met een studie naar van den Berg en het muntwezen tijdens diens loopbaan. In het archief zijn verschillende mappen aangetroffen met werkmateriaal van Vissering (excerpten van publicaties van van den Berg, aantekeningen en correspondentie van Vissering betreffende zijn onderzoek naar van den Berg). Deze bescheiden zijn in het archief van van den Berg geplaatst, onder de inventarisnummers 16744-16749.
Na overbrenging van het archief naar DNB is een onderzoeksrapport opgesteld onder de titel Inventaris van het Archief van mr. N.P. van den Berg (1831-1917) (Onderzoeksrapport WO&E nr. 645, december 2000). Het betreft een plaatsingslijst met korte inleiding van de hand van J.R. van Zwet.
De verwerving van het archief

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
Het archief bestaat uit correspondentie, publicaties, bescheiden geordend naar onderwerp, en familiearchieven. Onder de rubriek correspondentie bevinden zich vooral brieven aan familieleden, reisverslagen in briefvorm en correspondentie van zijn vader, F.P. van den Berg. Correspondentie aangaande van der Bergs werkzaamheden zijn in slechts een gering aantal omslagen te vinden: inv. nrs. 16630-16634. De rubriek ‘publicaties’ is relatief groot en betreft vooral stukken aangaande van den Bergs eigen publicaties en verzamelde geschriften van van den Berg, alsook publicaties van anderen over van den Berg.
Stukken die betrekking hebben op van der Bergs werkzaamheden voor DNB ontbreken bijna geheel in deze inventaris. Er zijn enkele mappen die betrekking hebben op financiële en economische aangelegenheden met betrekking tot Nederlandsch Indië, de bemoeienis met muntaangelegenheden, en be- en herbenoeming, en afscheid als president van DNB. Voor het overige betreffen de bescheiden die naar onderwerp zijn geordend voornamelijk door van den Berg genoten onderwijs, eerdere werkzaamheden en nevenfuncties.
Selectie en vernietiging
Uit dit archief is voor zover kan worden nagegaan niet vernietigd.
Aanvullingen
Dit is de inventaris van het archief tot en met 1995. Alles wat daarna volgt wordt als aanvullingen beschouwd. Er zijn geen verdere aanvullingen te verwachten.
Verantwoording van de bewerking
Een in het dynamisch archief van DNB gevonden bureauportefeuille van van den Berg is eveneens niet opgenomen, net als een album met handtekeningen, gemaakt ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van DNB. Beide zijn opgenomen in de museale collectie van DNB. Een omslag met kopieën van nota’s betreffende de archivalia aangaande van den Berg, en kopieën van artikelen en onderzoeksrapporten zijn opgenomen in de inventaris van het Secretarie-archief (toegangsnummer 2.25.68) onder inventarisnummer 58657.
Een tweetal omslagen dat met het archief van den Berg wordt geassocieerd – betreffende de ‘Preussische Seehandlung’ en de Postcheque en Girodienst – zijn onvindbaar gebleken.
Ordening van het archief
De ordening van deze inventaris is gebaseerd op het door het Historisch archief van DNB gebruikte rubriekenstelsel. Door de relatieve complexiteit van veel van de persoonsarchieven binnen DNB, is men bij de bewerking na 2010 genoodzaakt om voor dergelijke archieven het rubriekenstelsel enigszins uit te breiden. De stukken in deze inventaris zijn echter al in 2008 bewerkt en er is voor gekozen om deze niet meer met terugwerkende kracht aan te passen. Hierdoor wijkt deze inventaris in het gebruik van het rubriekenstelsel enigszins af van de overige persoonsarchieven.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Voor zover bekend zijn er geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, De Nederlandsche Bank NV (DNB), nummer toegang 2.25.69.09, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, DNB, 2.25.69.09, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Bewaarplaats van originelen
Niet van toepassing
Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Afgescheiden archiefmateriaal
Het Historisch archief van DNB bezit een grote hoeveelheid fotomateriaal. Hieronder bevinden zich ook afbeeldingen die mogelijk aan het archief Mogge Muilman zijn te koppelen. Dit fotoarchief bevindt zich, onafhankelijk van de reeds bewerkte archieven bij DNB en zal in een later stadium worden bewerkt.
Verwante archieven
Het archief van den Berg is er een in de reeks van presidenten van DNB. Meest verwant zijn de archieven van diens voorganger en opvolger Nicolaas Gerard Pierson (president van 1885-1891) (archiefinventaris 2.25.69.08) en van Gerard Vissering (1912-1931,(archiefinventaris 2.25.69.10) , inventarisnummers 22478 en 22854.
Voor archivalia inzake van den Berg zie verder ook in het archief van DNB, te weten het Secretarie-archief (archiefinventaris 2.25.68) , inventarisnummers 3445-3446, 3455-3456 3663, 16435 en de dossierinventaris inv. nr. 3590.
Zie ook het archief van president Willem Cornelis Mees (archiefinventaris 2.25.69.07)
Publicaties Imhülsen, D.A., ‘Berg, Norbertus Petrus van den (1831-1917)’, in Biografisch Woordenboek van Nederland 3, (Den Haag 1989). Deze is ook raadpleegbaar viaBERG, Norbertus Petrus van den (1831-1917) Jong, A.M., de, ‘Eresaluut’, in J. A. Nietveld (et al.), De Bank 1814-1964: jubileumuitgave voor het personeel van De Nederlandsche Bank tgv het honderdvijftigjarig bestaan, (Haarlem 1964) 45-57. Jong, A.M., de, Geschiedenis van de Nederlandsche Bank, Tweede tot Vierde deel, De Nederlandsche Bank van 1864 tot 1914, Tweede deel (Haarlem 1967) Zwet, J.R., van, Een Rotterdamse jeugd: Norbertus Petrus van den Berg 1831-1855 Onderzoeksrapport WO&E, nr. 622 (Amsterdam, DNB 2000) Zwet, J.R., van, President in Indië en Nederland: Mr. N.P. van den Berg als centraal bankier (proefschrift Leiden 2004) ‘Inventaris van het Archief van mr. N.P. van den Berg (1831-1917)’, Onderzoeksrapport WO&E, nr. 645 (Amsterdam DNB 2000).

Archiefbestanddelen