Terug naar zoekresultaten

2.21.290 Inventaris van het archief van W.H. de Beaufort [levensjaren 1845-1918], 1845-1918 (1931); A.M. de Beaufort-van Eeghen [levensjaren 1852-1913], 1865-1913 (1914)

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

2.21.290
Inventaris van het archief van W.H. de Beaufort [levensjaren 1845-1918], 1845-1918 (1931); A.M. de Beaufort-van Eeghen [levensjaren 1852-1913], 1865-1913 (1914)

Auteur

M. Baertl, M.J. van Es

Versie

13-12-2022

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1993 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Collectie 343 De Beaufort
Beaufort, de

Periodisering

archiefvorming: 1845-1918
oudste stuk - jongste stuk: 1845-1931

Archiefbloknummer

C24519

Omvang

; 582 inventarisnummer(s) 8,60 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Beaufort, W.H. de
Beaufort-van Eeghen, A.M. de

Samenvatting van de inhoud van het archief

W.H. de Beaufort (1845-1918) was Liberaal Tweede-Kamerlid aan het einde van de negentiende eeuw. Hij was telg van een Utrechts adellijk en bestuurlijk geslacht. Hij bekleedde diverse openbare ambten, was lid van de Tweede Kamer, Minister van Buitenlandse Zaken en in die hoedanigheid voorzitter van de Eerste Vredesconferentie in 1899. Tijdens zijn Kamerlidmaatschap was hij onder meer betrokken bij de schoolstrijd en de uitbreiding van het kiesrecht; vooral als voorzitter van de Staatscommissie voor Grondwetsherziening, 1905-1906, en als lid van de Onderwijs-commissie, 1913-1916, speelde hij bij deze kwesties een belangrijke rol.
Het archief bevat stukken betreffende zijn studie; de vele publieke functies; correspondentie; publicaties van zijn hand en een collectie fotografische documenten.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
W.H. de Beaufort (1845-1918)
Willem Hendrik de Beaufort werd op 19 maart 1845 te Leusden geboren, als zoon van Aernout Jan de Beaufort en Anna Aleida Stoop. De familie De Beaufort behoorde tot de meer aanzienlijke families van de provincie Utrecht.
Zijn grootvader had in de achttiende eeuw het landgoed Den Treek bij Amersfoort aangekocht, waar deze zich, evenals zijn zoon Aernout Jan de Beaufort, voornamelijk richtte op het beheer van zijn bezittingen en een tamelijk teruggetrokken leven leidde.
Willem Hendrik volgde na huisonderricht de Latijnse school (gymnasium) te Utrecht en begon in 1861 zijn juridische studie aan de universiteit aldaar. In 1868 rondde hij deze studie af met een proefschrift over het vraagstuk van de verhouding tussen Kerk en Staat onder de Republiek. Hijzelf betoonde zich een voorstander van verdraagzaamheid in godsdienstige kwesties en van een scheiding tussen kerk en staat.
In de jaren 1863-1870 maakte hij een aantal lange buitenlandse reizen naar Engeland, Duitsland, Zwitserland, Italië, Egypte, Palestina, Griekenland en Turkije. Van 1869 tot 1873 was hij gevestigd als advocaat in Amsterdam, waar hij in 1873 in het huwelijk trad met Adèle Maria van Eeghen (1852-1913), dochter uit een rijke Amsterdamse koopmansfamilie. In datzelfde jaar vestigde hij zich op Den Treek, dat sinds de dood van zijn vader in 1866 niet meer bewoond werd.
Zijn politieke carrière begon met zijn verkiezing in 1877 als afgevaardigde voor Tiel in de Tweede Kamer. Met enkele onderbrekingen zou hij tot zijn dood van dit college deel uitmaken. In juli 1897 werd hij minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet Pierson (1897-1901). Tijdens zijn ministerschap was hij erevoorzitter van de Eerste Vredesconferentie in 1899.
Als minister was hij tevens verantwoordelijk voor het door Nederland gevoerde beleid tijdens de Boerenoorlog in Zuid-Afrika, dat volgens een deel van de vaderlandse publieke opinie niet genoeg anti-Engels was. Ook na zijn ministerschap zette hij zich in voor de internationale vrede; in 1907 trad hij bij de Tweede Vredesconferentie op als eerste Nederlandse gedelegeerde en in 1911 werd hij benoemd tot voorzitter van de Commissie van Voorbereiding voor de Derde Vredesconferentie, welke conferentie door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog nooit heeft plaatsgevonden.
Tijdens zijn Kamerlidmaatschap was hij onder meer betrokken bij de schoolstrijd en de uitbreiding van het kiesrecht; vooral als voorzitter van de Staatscommissie voor Grondwetsherziening, 1905-1906, en als lid van de Onderwijs-commissie, 1913-1916, speelde hij bij deze kwesties een belangrijke rol.
Als politicus is W.H. de Beaufort het beste te bestempelen als een "oud-liberaal", met een gematigde opstelling, maar daarbij wel een fervent tegenstander van de Anti-revolutionairen onder leiding van Abraham Kuyper.
Naast zijn politieke loopbaan had De Beaufort ook een grote belangstelling op cultureel-wetenschappelijk gebied. Sinds 1876 was hij redacteur van De Gids, vanaf 1896 lid van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen en van 1902-1918 lid van de Commissie van Advies voor 's Rijks Geschiedkundige Publicatiën. Als historisch essayist, heeft hij een groot aantal artikelen geschreven, die veelal de vorm hebben van een recensie, maar in wezen het besproken boek als uitgangspunt nemen voor een uitvoerige historische beschouwing.
Verder was hij actief als bestuurslid van diverse sociaal-maatschappelijke organisaties, zoals de Maatschappij van Weldadigheid en de Nederlandsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid.
Op economisch gebied vervulde hij enkele commissariaten, zoals bij De Nederlandsche Bank.
W.H. de Beaufort overleed op 2 april 1918, 73 jaar oud, te 's-Gravenhage.
Geschiedenis van het archiefbeheer
In 1979 gaven de erfgenamen van mevrouw C.H. de Beaufort-van Lynden het gedeelte van het familiearchief, dat berustte op het huis Den Treek in bewaring aan het Rijksarchief in Utrecht, met uitzondering van de archivalia van W.H. de Beaufort en diens zoon, J.A.A.H. de Beaufort en hun echtgenotes. Aangezien deze beiden aktiviteiten op landelijk en niet op uitsluitend regionaal Utrechts gebied hadden ontplooid, werden hun papieren aan het Algemeen Rijksarchief overgedragen.
Deze bij de overdracht afgesproken verdeling is echter niet consequent uitgevoerd. Zoals uit de inventaris van het familie-archief blijkt, berusten van W.H. de Beaufort, zijn echtgenote en zijn zoon diverse stukken te Utrecht, voornamelijk betreffende hun particuliere leven en regionale of locale functies. Anderzijds zijn in het archiefgedeelte dat bij het Algemeen Rijksarchief berust een groot aantal stukken aangetroffen, die beter in het familie-archief geplaatst kunnen worden.
Waar nodig is in deze inventaris door middel van nota bene's of blanco nummers naar de betreffende inventarisnummers van het familie-archief te Utrecht verwezen. Het zwaartepunt van het bij het Algemeen Rijksarchief berustende archief ligt op W.H. de Beaufort als politicus.
De verwerving van het archief
Het archief is voor langere tijd in beheer, niet in eigendom verkregen.

Inhoud en structuur van het archief

Selectie en vernietiging
Vernietigd zijn uitsluitend enkele stukken die reeds aanwezig waren in archieven van overheidsorganen die in het Algemeen Rijksarchief berusten, met name was dit het geval bij de stukken van de Grondwetscommissie 1905 en van de Commissie van Voorbereiding voor de Derde Vredesconferentie.
Aanvullingen
Deze inventaris draagt een voorlopig karakter.
Dat wil niet zeggen dat in de nummering van de hier beschreven stukken nog wijzigingen zullen worden aangebracht; deze nummering is definitief. Wel zal deze inventaris in de nabije toekomst worden uitgebreid. Zoals uit de inleiding blijkt, berusten bij het het Algemeen Rijksarchief, naast het archief van W.H. de Beaufort, ook de papieren van zijn oudste zoon, J.A.A.H. de Beaufort, en een omvangrijke, door vader en zoon verzamelde, collectie brochures en tijdschriften. Wanneer deze beide onderdelen eveneens beschreven zijn, zullen zij aan deze "voorlopige" inventaris worden toegevoegd.
Het geheel zal nog nader toegankelijk worden gemaakt door een index, zowel op de in de inventaris voorkomende namen als op de namen van de afzenders van de vele in het archief voorkomende brieven.
De definitieve inventaris, die in druk zal verschijnen, zal dan de thans gepresenteerde voorlopige versie kunnen vervangen.
Verantwoording van de bewerking
De dagboeken en aantekeningen van W.H. de Beaufort (inv.nrs.41 en 130-168) zijn onlangs door het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis in de serie Rijks Geschiedkundige Publicatiën (R.G.P.) uitgegeven. De in die uitgave gehanteerde nummering van de dagboeken is in de beschrijving van de betreffende inventarisnummers aangegeven (R.G.P. nr. ..).
Ordening van het archief
Uit de opschriften op gebruikte omslagen bleek dat de ordening van het archief van W.H. de Beaufort grotendeels is aangebracht door zijn zoon, die voor zijn publicatie "Vijftig jaren uit onze geschiedenis, 1868-1918" (Amsterdam, 1928) de dagboeken en andere archivalia van zijn vader als bron heeft gebruikt. Door deze ordening is met name het grote aantal brieven in enkele series ingedeeld. Bij de inventarisatie zijn deze series intact gelaten, hoewel ze elkaar niet altijd uitsluiten. Het is daarom raadzaam bij het zoeken naar bepaalde brieven meerdere series te raadplegen; in de toekomst zal dit bezwaar grotendeels worden ondervangen door de nog te vervaardigen namenindex op afzenders.
Stukken die kennelijk door W.H. de Beaufort apart gehouden waren, meestal herkenbaar aan enveloppen met een opschrift in zijn hand, zijn als zelfstandige eenheid beschreven.
Gezien het feit dat de hoofd- en nevenfuncties van W.H. de Beaufort grotendeels op dezelfde gebieden lagen is gekozen voor een hoofdindeling in werkterreinen, waarbinnen de stukken per functie chronologisch zijn geordend. Zijn redacteurschap van de Gids is in deze indeling niet als zelfstandige eenheid terug te vinden, daar de stukken die hierop betrekking hebben verspreid zijn over de rubriek "Publicaties van zijn hand" en de subrubriek "Algemeen" op "Cultuur/wetenschappelijk- en onderwijsgebied"; dit is een gevolg van de aangetroffen orde.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie 343 De Beaufort, nummer toegang 2.21.290, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Beaufort, de, 2.21.290, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
Het archief van W.H. de Beaufort vormt een onderdeel van het familiearchief De Beaufort, dat zich in het Rijksarchief in Utrecht bevindt en waarvan in 1985 een gedrukte inventaris is verschenen van de hand van mevrouw dr. E.P. de Booy.

Archiefbestanddelen