2.04.31 Inventaris van het archief van de Speciale Commissie nopens de zaak der IJzeren Spoorwegen, 1836

Toen in 1834 de luitenant-kolonel W.A. Bake 'octrooi' aanvroeg voor een spoorweg van Amsterdam naar Keulen en in 1835 de heren L.J.J. Serrurier, R. le Chevalier en W.C. Brade concessie aanvroegen voor een spoorweg van Amsterdam naar Rotterdam, besloot de koning nader advies in te winnen, alvorens tot concessieverlening over te gaan. Bij Koninklijk besluit van 19 februari 1836, no. 72, werd een commissie ingesteld tot onderzoek omtrent het belang en de mogelijkheid van de aanleg en exploitatie van spoorwegen in Nederland. Tot voorzitter werd benoemd mr. A.R. Falck, die tevens als secretaris optrad, en als leden H. Ewijk, raadadviseur van het ministerie van Binnenlandse Zaken, B.H. Goudriaan, hoofdingenieur van de Waterstaat, J.W. Hachmeester Eekhout, inspecteur-generaal der posterijen, mr. J.F. Netscher, administrateur voor de nationale nijverheid, P. Hartsen en J.J. Rochussen, voorzitter en secretaris van de Kamer van Koophandel te Amsterdam en J.L. Nierstrasz en A. van Rijckevorsel Hzn, voorzitter en lid van de Kamer van Koophandel te Rotterdam.

De commissie kwam tot de conclusie dat er, ondanks de aanwezigheid van goede wegen en waterwegen in Nederland, wel degelijk spoorwegen aangelegd moesten worden, doch dat dit overgelaten moest worden aan het particulier initiatief. Slechts in hoogst zeldzame gevallen, waarvan de commissie meende, dat er een aanwezig was ten aanzien van de spoorlijn Amsterdam-Arnhem, moest de regering aanleg ter hand nemen. Het rapport was op 19 april 1836 gereed en werd op 28 april bij de koning ingediend.

Reeds op 1 juni 1836 werd de concessie voor de spoorlijn Amsterdam-Haarlem verleend, en, omdat van het particulier initiatief niets te verwachten viel, werd op 28 februari 1838 door de regering een wetsontwerp ingediend ter verwezenlijking van de aanleg van de spoorlijn Amsterdam-Arnhem. Dit wetsontwerp werd evenwel door de Tweede Kamer verworpen.

Tevens adviseerde de commissie de koning omtrent het gebruik van stoomwagens op gewone wegen.

Het archief is bij mr. A.R. Falck blijven berusten totdat het in 1899 door zijn nakomelingen aan het ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid werd overgedragen.

In 1954 werd het archief overgebracht naar het Algemeen Rijksarchief.

De rechtstitel is (nog) onbekend

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

1. Creëer een account of log in.
2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Commissie IJzeren Spoorwegen, nummer toegang 2.04.31, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Cie. IJzeren Spoorwegen, 2.04.31, inv.nr. ...

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

2.04.07 - Inventaris van het archief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, Afdeling Waterstaat, 1814-1877

2.04.22 - Inventaris van het archief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken: 11e Afdeling Spoorwegen en de daarbij behorende archieven, 1861-1877